Қауіпсіздік - туризм саласындаы басты фактор

Қауіпсіздік -

• 1)    қауіп-қатерлерден қорғаныс;

• 2)    нысанның, құбылыстың немесе процестің басқа нысандардың, құбылыстардың немесе процестердің тарапынан болатын кері ықпалдарына қарамай өзінің негізгі белгілері мен мәнін қорғау, сақтау қабілеті;

• 3)    аса ауыр зиян немесе залал келтіру мүмкін емес нысанның қалпы;

• 4)    қызмет етуі барысында жағымсыз өзгерістерге ұшырауы мүмкіндігі аса жоғары емес нысанның тұрақты дамуының қалпы;

• 5)    цayiптi тудыратын факторлар эрекетш шектеу, цауш-цатердщ аса жоFaры емес децгеш (цayiп-кaтерден цорFaныс децгеш);

• 6)    баска нысандарга аса цаушп залал, зиян тигiзyi мYмкiн емес нысанныц калпы. "Кayiпсiздiк" угымын осылайша тYрлендiрy, оныц адам өмірінің көптеген нысандарына, процестеріне, қүбылыстарына қатысты цолданылуына байланысты.[1]

Негiзiнен, кayiпсiздiк сыртцы жэне iшкi цатерден корFaйтын тiрi организмнің қажетті шарасы. Ал адам қауіпсіздігінің өз ерекшеліктері бар, адамның басқа тірі организмдерден айырмашылығы, ол табиғи ортадан, өз eмiр суру ортасын жасай алады.

Адам цayiпсiздiгi эрцашанда жогары сипатца ие,сондыцтан эр елдегi туристің құқығын қамтамасыз ете отырып,қорғау мемлекеттік деңгейде царастырылады.Сол себептен де елiмiзде Казацстан Республикасындагы тyристiк цызмет туралы Зацы бар. Нацты тyристiц кayiпсiздiгiн цамтамасыз ету 4-тарау,26 бапта aйтылFaн.

• 1.    Қазақстан Республикасының аумағында туристердiң қауiпсiздiгiне Қазақстан Республикасы кепiлдiк бередi. Қазақстан Республикасы Казацстан Республикасыныц турист-азаматтарына оныц шегiнен тыс жерлерде корFay жэне олaрFa цамцорлыц жасау кетлдшн беред1.

• 2.    Туристердщ кayiпсiздiгi деп тyристердiц жеке кayiпсiздiгi, олардыц мүлкiнiң сақталуы және саяхат кезiнде қоршаған ортаға залал келтірмеуі, сондай-ац тyризмдi зацсыз кeшi-кон мен уш1нш1 елдерге транзит, азаматтарды сексуалдық, еңбек және өзге де мақсаттарда пайдалануға жол бермеуге бaFыттaлFaн шаралар кешен1 тYсiнiледi.

• 3.    Уэкiлеттi орган тyристiк кызметтi жYзеге асыратын тYЛFaлaрды және туристердi уақытша болатын елдегi (жердегi) ықтимал қауiптер туралы хабардар етедй

• 4.    Турист!к цызметт! жYзеге асыратын тулFалаp туристерге саяхат басталудан үш күн бұрын жазбаша түрде уақытша болатын елге (жерге) бару, уақытша болған елден (жерден) шығу және сонда болу ережелері туралы, зацнамасы туралы, жерг!л1кт! халыцтыц cалт-дэcтYpлеpi туралы, д!ни эдет-Fуpпы, цасиетт! орындар, табиги, тарихи, мэдени ескертк!штер және туристерге көрсетілетін, ерекше қорғаудағы басқа да объектілер, цоршаган ортаныц жай-куй! туралы, сондай-ац саяхат жасаган кезде тап болуы мүмкін қауіптер туралы қажетті және дұрыс ақпаратты қамтитын саяхаттың ерекшеліктері туралы мәліметтер беруге және туристердің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған алдын алу шараларын жүзеге аcыpyFа мшдетп.

• 5.    Турист!к цызметт! жYзеге асыратын тулгалар уэк!летт! орган мен азаматтыц цоpFаy саласындагы уэк!летт! органа, сондай-ац турист!ц отбасына саяхат кезінде туристің төтенше жағдайға ұшырағаны туралы б!лген немесе б!луге ти!с кезден бастап дереу хабаpлаyFа мшдетп.

• 6.    6зi уацытша болатын елге (жерге) саяхат жасагысы келетiн туристер халықаралық медицина талаптарына сәйкес профилактикадан етуге мшдетп.

• 7.    ^азацстан Республикасыныц аумагында каcipетке душар болFан туристерге қажеттi көмектi Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген мамандандырылган цызметтер ЖYзеге асырады.

• 8.    Уэкiлеттi орган мYДделi миниcтpлiктеpмен жэне басца да атқарушы органдармен бiрлесiп туристердiң қорғалуы мен қауiпсiздiгiн цамтамасыз етуд! уйымдастырады.

• 9.    Облыстыц, республикалыц мацызы бар цаланыц, астананыц эк1мд!п туристердщ цоpFалyы мен цаyiпciздiгiн цамтамасыз етуд! уйымдастырады. [2]

¥лттыц ^аушс!зд!к- азаматтардыц, цоFамныц жэне мемлекетт!ц ем!рл!к мэнд! мYДделеpiнiц, улттыц цундылыцтарыныц, ем!р салтыныц эртурл!

(саяси, экономикалыц,эскери , экологиялыц, психологиялыц жэне таFы басцалар) iшкi жэне сыртцы  цауш-цатерлерден  цорFалFандыFы.

¥лттыц цауiпсiздiк езара байланысты Yш децгейден тирады: жеке адамныц цауiпсiздiгi, цоFамныц цауiпсiздiгi жэне мемлекетт1ц цауiпсiздiгi. Олардыц езара байланысы цозFалмалы жэне цоFамдыц цатынастардыц сипатымен, саяси және экономикалық құрылымдармен, құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның даму деңгейімен анықталады. Ұлттық қауіпсіздіктің мемлекет пен қоғам қауіпсіздігі өзіндік мақсат емес, жеке адамның қауіпсіздігін қамтамасыз ету қызметіне айналған жағдайда толық жүзеге асырылады. Сыртцы ^лттыц цауiпсiздiк - улттыц мудделердщ, улттыц цундылыцтардыц, байлыцтыц жэне емiр салтыныц сырттан келетiн цауiп-қатерден қорғалуы. Ұлттық қауіпсіздік әскери жолмен де, басқа да әдістермен бұзылуы мүмкін, мыс., шекара арқылы заңсыз шикізат, ресурстар, валюта, керкем жэне езге цундылыцтар- ды енгiзу, алып ету, өнеркәсіптік немесе өзге де тыңшылық, рухани басакөктеу, іріткілік ацпарат тарату жэне тагы басца. ^азацстанныц сыртцы цауiпсiздiгi халықаралық құқықтың негізгі қағидаттарын мойындап, қорғауға негізделеді және белсенді сыртқы саяси және өзге де әрекеттермен жүзеге асырылады. ішкі ұлттық қауіпсіздік жеке тұлғаның, қоғамның, мемлекеттің тұрақты қызмет етіп, дамуына эсер ететін қауіп қатерден цоргануы. [3]

Келесi,туристердiц  цауш^здшн  цамтамасыз етуде рел алатын- ацпараттыц цауiпсiздiк.

Ацпараттыц цауiпсiздiк — мемлелекеттiк ацпараттыц ресурстардыц, сондай-ац ацпарат саласында жеке адамныц цуцыцтары мен цоFам мYшелерiнiц мYдделерiнiц цорFалуыныц жай-кYЙi.БYл ацпараттыц цауiпсiздiктiц туризм саласында алатын орны зор.Себебi кез-келген елдiц туристі қандай да бір елге барарда алдымен ақпарат жинап,өз қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.Сәйкесінше оның түрлері көп. Оған табиғи қауіп

(цунами,жер сілкінісі,тайфун және т.б),әуедегі апаттар,саяси жағдайлар жатады.

Туристердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету барысында әртүрлі жағдайлар болмауы үшін еліміздегі қауіпсіздікті күшейтуіміз керек.

Ол еліміздегі басты проблемалардың бірі толық институционалды құрылымның болмауы және Заңды туристердің толық білмеуінде.

Қауіпсіздіктің келесі түрі моральді қауіпсіздіктің екі жақты сақталуы.Ол салт-дәстүрді ұстану,мәдениетін құрметтеу.

Осындай мәселелерді шешу кезінде туристік фирмалар кез-келген туристі қажетті ақпаратпен қамтамасыз етуі қажет.

Пайдаланған әдебиеттер:

• 1. Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. — Алматы: «Жеті жарғы» баспасы, 2008 жыл.

• 2.     http://adilet.zan.kz/

• 3.    Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.