Болаларда нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечишида Helicobacter pyloriнинг роли
Автор: Бобомуратов Турдиқул Акрамович, Рахманова Лола Каримовна, Самадов Абдуқаҳҳор Абдурахмонович
Журнал: Re-health journal.
Статья в выпуске: 3 (15), 2022 года.
Бесплатный доступ
Болаларда нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечганда helicobacter pylori ролини ўрганиш мақсадида нефротик синдромнинг турли клиник вариантлари билан 7 ёшдан 17 ёшгача бўлган 126 нафар болалар кузатувимиз остида бўлди. Тадқиқот натижасидан маълум бўлдики, болаларда нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечганда Helicobacter pyloriни аниқланиш тезлиги кўп жиҳатдан меъда ва ўн икки бармоқ ичак шиллиқ қавати шикастланиш чуқурлигига боғлиқ. Гипертрофик ҳамда эрозив гастритларда юқори – 46 нафар (71,8%), юзаки ўзгаришларда 18 нафар (28,2%) ҳолатларда аниқланди. ХЕЛИК-тест болалардаги нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечганда helicobacter pylori инфекциясини ташхислашнинг оддий ва информатив усули бўлиб, тиббий амалиёт учун қулай, беморни бирламчи текширув, динамик кузатув ва терапия самарадорлигини баҳолаш учун қўллашга тавсия қилинади.
Бола, helicobacter pylori, гастроинтестинал, нефротик синдром
Короткий адрес: https://sciup.org/14124709
IDR: 14124709
Текст научной статьи Болаларда нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечишида Helicobacter pyloriнинг роли
БОЛАЛАРДА НЕФРОТИК СИНДРОМ BA ГАСТРОИНТЕСТИНАЛ ПАТОЛОГИЯЛАР КОМОРБИД КЕЧИШИДА HELICOBACTER PYLORIHHHr РОЛИ
Болаларда нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечганда Helicobacter pylori ролини уРганиш мацсадида нефротик синдромнинг турли клиник вариантлари билан 7 ёшдан 17 ёшгача булган 126 нафар болалар кузатувимиз остида булди. Тадк;ик;от натижасидан маълум булдики, болаларда нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечганда Helicobacter pyloriHH аникланиш тезлиги куп жих,атдан меъда ва ун икки бармок ичак шиллик; кавати шикастланиш чукурлигига боглиц. Гипертрофик х,амда эрозив гастритларда юкори - 46 нафар (71,8%), юзаки узгаришларда 18 нафар (28,2%) х,олатларда аникланди. ХЕЛИК-тест болалардаги нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечганда helicobacter pylori инфекциясини ташхислашнинг оддий ва информатив усули булиб, тиббий амалиёт учун купай, беморни бирламчи текширув, динамик кузатув ва терапия самарадорлигини бах,олаш учун куллашга тавсия цилинади.
Калит сузлар: бола, helicobacter pylori, гастроинтестинал, нефротик синдром.
Мавзунинг долзарблиги: Маълумки, болалардаги нефропатияларда иммунпатологик жараёнлар, гемостазиологик ва микроциркулятор бузилишлар, шунингдек иммундепрессантлар ва глюкокортикостероидлар билан узок; вакт даволаш организмда хужайра мембраналарининг диффуз шикастланишига олиб келади, бу уринда гастроинтестинал шикастланишлар, яъни нефрогастроинтестинал синдром ривожланиши бугунги кунда жиддий эътиборни тортмовда [2,3,11]. Шу билан бирга, болалардаги нефротик синдром (НС) педиатриянинг долзарб мавзуларидан бири булиб, унинг ривожланиш механизмлари ва кучайиб бориш омиллари олимлар томонидан х,ар томонлама урганилмовда [1,4,8,9,10]. ' ’ '
Овкат х,азм килиш ва айириш тизимларининг морфофункционал тавсилотларини тах,лил килиш уларнинг гистологик структураларининг ухшаш архитектоникаси, транспорт тизими, функционал бошкарилишининг решат тамойиллари физиологик, микробиологик ва иммунологик жараёнларнинг умумийлиги х,акида хулоса килишга имкон беради. Шунга боглик х,олда иккала тизимнинг структур-функционал параллелиги патологик жараёнларнинг бир-бирига ухшашлигида х,ам акс этади [5,6,7].
Куп х,олларда гастроинтестинал сурункали касалликларнинг келиб чикиши Helicobacter pylori (НР)нинг этиопатогенетик роли билан боглик; булиб, нефротик синдром билан касалланган болаларда х,ам гастродуоденал соха аъзоларидаги клиник-морфофункционал узгаришларнинг Helicobacter pylori (Нр) билан богликлигини аниклаш тиббиётнинг долзарб масалаларидан биридир [12].
Ишнинг максади: болаларда нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечганда Helicobacter pylori ролини урганиш.
Тадкикот материаллари ва услублари. Бизнинг кузатувимиз остида нефротик синдромнинг турли клиник вариантлари билан 7 ёшдан 17 ёшгача булган 126 нафар болалар булди. Болалар уч гурух,га ажратилди. Болаларни гурухларга таксимлашда авваламбор нефротик синдромнинг клиник ва лаборатор хусусиятлари х,исобга олинди.
Биринчи гурухни нефротик синдромнинг гормонга сезгир (ГСНС) варианти билан 34 нафар.
Иккинчи гурухни гормонга боглик; ва тез-тез кайталанувчи (ГБ ва тез-тез кайталовчи НС) варианти билан 54 нафар
Учинчи гурухни гормонга чидамли нефротик синдром (ГЧНС) билан 38 нафар болалар ташкил килди.
Назорат гурухни сурункали патологиялари йук, 32 нафар амалий соглом болалар ташкил килди.
Нефротик синдром ташхиси жахон стандартлари буйича (протеинурия 1г/м2/сут, гипоальбунемия 25 г/лдан кам, диспротеинемия, гиперхолестеринемия, периферик шишдан анасаркагача булган шишлар) ISKDC, APN [(1974-2002)] га асосланди. APN (Arbeitsgemeinchaft fur Paediatrisce Nephrology), ISKDC (International study of Kidney Disease In Children) (1974-2009) курсатмасига биноан, болалардаги нефротик синдром буйрак фаолияти сакланган холда биопсия утказилмасдан куйилади. Биз х,ам кузатувимиздаги беморларга юкоридагиларга асосланиб клиник ташхисни шакллантирдик.
Helicobacter pylori билан инфицирланиш даражаси ХЕЛИК тест ёрдамида бахоланди. Бу усул нормал изотоп таркибли мочевина 12С 1Х,414Нг16О ни кабул килганидан кейин беморнинг огиз бушлигидаги х,авода аммиак концентрациясининг усишини бах,олашга асосланган. Кабул килинган мочевина, ошкозонда НР мавжуд булса, уреазанинг таъсирида тезда гидролизланади, бу эса чикарилган нафас х,авосида аммиакнинг интенсив хосил булиши ва унинг концентрациясини ошишига олиб келади. Дастлаб, нахорга х,ар бир беморнинг огиз бушлигидаги х,авода аммиакнинг фон концентрацияси аникланди. Бунинг учун беморнинг огиз бушлигидан аспиратор ёрдамида селектив хемосорбент билан тулдирилган шиша индикатор найчаси оркали 2 литр х,аво йигиб олинди. Сунгра текширилаётган бемор 15-20 мл дистилланган сувда белгиланган таркибли 500 мг мочевинани кабул килди ва сув билан огзини чайкади. Мочевинани кабул килгандан 2 дакика кейин 10 дакика давомида, худди шундай тарзда огиз бушлигидаги х,авода аммиак концентрацияси кайта бах,оланди. Мочевина кабул килингандан сунг индикатор найчадаги буялган устун узунлигининг ортишига караб бах,олаш утказилди, бунда 1 мм устун узунлиги 0,3 мг/м3 га тенг.
Натижалар ва мукокама. ХЕЛИК тест натижаларига кура, нефротик синдром фаоллик даражасига боглик х,олда ошкозон ва ун икки бармок ичакнинг шиллик кавати эндоскопик узгаришлари учраш тезлигини урганиш шуни курсатдики, касалликнинг фаол боскичида 126 нафар бемор болалардан 110 (87,3%) нафарида гастродуоденал сох,а аъзолари томонидан патологиялар кузатилди, шундан 78 (70,9%) х,олатда эндоскопик узгаришлар, биринчи гурух беморларда 8 (10,3%), иккинчи гурух беморларда 40 (51,3%), учинчи гурухда 30 (38,4%) холатда аникланди ва чукур узгаришлар 28 (16,7%) холларда кузатилди.
Чикарилган нафас хавосида аммиак концентрациясининг усиш даражаси кабул килинган мочевинанинг дозасига боглик булиб, доза канча юкори булса, усиш шунча куп булди. Ушбу карамликни бах,олаш учуй кунгилли беморларда мочевинанинг 200 мг, 500 мг, 1 г ва 2 дозада такрорий кабул килдириш оркали кайта тадкикотлар олиб борилди. 500 мг доза беморда бирор нохуш сезгисиз индикацион таъсирнинг сезиларли усишини таъминлайдиган минимал микдори эканлиги аникланди. Худди шу мочевина дозасини кайта кабул килиш аввалги натижаларни аник такрорлади. Шундай килиб, ХЕЛИК-тестини утказганда мочевина микдорининг аник дозаси-500 мг булиши мух,им, чунки тест меъёрий курсаткичлари айнан шу микдор учуй такдим этилди. Бошка мумкин булган омилларни, хусусан, озик-овкат махсулотларини тест натижаларига таъсирини истисно килиш учуй тадкикотлар нахорга утказилди.
Диагностика мезонларини ишлаб чикиш, шунингдек, усулнинг сезгирлиги ва спецификлигини бахолаш учуй биз томондан 7 ёшдан 18 ёшгача булган нефротик синдром билан касалланган 6 ойдан куп вакт давомида глюкокортикистероидлар кабул килган, меъда ва ун икки бармок ичакларда турли бузилишлар кузатилган 110 нафар бола текширилди ва ошкозон-ичак трактининг юкори кисмларида зарарланишнинг клиник ва эндоскопик белгилари аникланмаган 32 нафар бола назорат гурухини ташкил этди.
Назорат гурухидаги болаларда огиз бушлигидаги хавода аммиакнинг дастлабки концентрацияси Ci уртача 0,34±0,12 мг/м3, мочевина кабул килингандан сунг концентрациянинг уртача усиши ДС 0,09±0,02 мг/м3 да аммиакнинг концентрацияси С 2 уртача 0,44±0,18 мг/м3 гатенглиги кайд этилди.
HP (-) манфий, нефротик синдром билан касалланган ва турли хил гастородуоденал патологияларга эга 46 нафар бемор болаларнинг огиз бушлиги хавосидаги аммиакнинг фон концентрацияси Ci уртача 0,36±0,18 мг/м3 ни ташкил этди. Мочевина кабул килгандан сунг, С2 уртача киймати 0,54±0,21 мг/м3, концентрациянинг уртача усиш киймати DC - 0,18±0,07 мг/м3 ни ташкил этди, бу назорат гурухининг курсаткичларидан кам фарк килди (Р>0,1).
HP (+) мусбат, нефротик синдром билан касалланган ва турли хил гастородуоденал патологияларга эга 64 нафар бемор болаларда аммиакнинг фон концентрацияси (Ci) 0,47 мг/м3 ни ташкил этди, бу назорат гурухининг курсаткичларидан сезиларли фарк килди. Мочевина кабул килингандан сунг, аммиак концентрациясининг сезиларли усиши кайд этилди: С 2 - 1,71 мг/м3, DC - 1,2 мг/м3 ни ташкил этди. Назорат гурухи ва HP (+) мусбат беморлар орасидаги тафовут юкори ишончлиликка эга булди (Р<0,01) (жадвал).
Жадвал
Нефротик синдромда ХЕЛИК тест курсаткичлари М±ш
N=142 |
АФК |
АУУ |
P |
|
Ci |
c2 |
DC |
||
Назорат rypyx, n=32 |
0.34±0.12 мг/м3 |
0,44±0,18 мг/м3 |
0.09±0.02 мг/м3 |
P>0.1 |
HP(-) манфий, n=46 |
0.36±0.18 мг/м3 |
0.54±0.21 мг/м3 |
0,18±0,07 мг/м3 |
P>0.1 |
HP(+) мусбат. n=64 |
0.47 мг/м3 |
1.71 мг/м3 |
1,2 мг/м3 |
P<0.01 |
Изоу: Р - фарклар назорат гурухи курсаткичиларига нисбатан ахамиятли.
АФК- амиакнинг фон концетрацияси.
АУУ-амиакнингуртача усиши
Ci Мочевина кабул килишдан олдин АФК
Сз Мочевина кабул килгандан сунг АФК
ДС- Мочевина кабул килгандан сунг АУУ
Текширувимиздаги НС билан касалланган ва эндоскопик узгаришлар мавжуд булган 78 нафар болаларнинг 64 тасида ошкозон ва ун икки бармок ичак шикастланиши билан бирга Helicobacter pylori лаборатор тасдикланди. Helicobacter pylorimme кайд килиниш тезлиги ошкозон шиллик пардаси шикастланиш даражасига бевосита боглик булиб, гипертрофик ва эрозив гастритларда юкори - 46 нафар (71,8%), юзаки узгаришларда эса 18 нафар (28,2%) паст курсаткични ташкил этди.
Хулосалар:
-
- болаларда нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечганда Helicobacter ру1опни аникланиш тезлиги куп жих,атдан меъда ва ун икки бармок ичак шиллик кавати шикастланиш чукурлигига боглик;. Гипертрофик х,амда эрозив гастритларда юкори -46 нафар (71,8%), юзаки узгаришларда 18 нафар (28,2%) холатларда аникланди.
-
- ХЕЛИК-тест болалардаги нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечганда helicobacterpylori инфекциясини ташхислашнинг оддий ва информатив усули булиб, тиббий амалиёт учуй кулай, беморни бирламчи текширув, динамик кузатув ва терапия самарадорлигини бахолаш учуй куллашга тавсия килинади.
' АДАБИЁТЛАР:
-
1. Жданова О.А. Глюкокортикостероидная терапия и физическое развитие детей со стероидчувствительным нефротическим синдромом: результаты ретроспективного исследования // ВСП. 2017. №4. -С.291-293 ’
-
2. Каримджанов И.А., Исраилова Н.А. Хроническая болезнь почек у детей (обзор литературы) // Здоровье ребенка. 2017. №7.-С.832-835.
-
3. Ныркова П.А., Савенкова Н.Д. Исследования эффективности цитостатической терапии часто рецидивирующего, гормонозависимого и со стероидной токсичностью нефротического синдрома у детей // Нефрология. -2017.-№1.-С.30-40.
-
4. Обухова В.А., Длин В.В. Факторы риска часто рецидивирующего течения стероидчувствительного нефротического синдрома у детей // Российский вестник перинатологии и педиатрии. — 2017. — Т. 59. — № 6 — С. 79-83.
-
5. Постников С.С., Г Рацианская А.Н., Костылева М.Н. Лекарственные поражения почек//Педиатрия им. Сперанского.-2016.-№4.-С. 167-173
-
6. Kondoh, Т, Ikezumi, Y., Yokoi, К,, (...), Ito, Т, Yoshikawa, Т. Assessment of factors associated with mizoribine responsiveness in children with steroid-dependent nephrotic syndrome//Clinical and Experimental Nephrology .-2019.-23(9), c. 1154-1160
-
7. Mizutani, A., Fujinaga, S., Sakuraya, K., Hirano, D., Shimizu, T. Positive effects of singledaily high-dose mizoribine therapy after cyclophosphamide in young children with steroid-dependent nephrotic syndrome//Clinical and Experimental Nephrology -2019.-23(2), c. 244-250
-
8. Rakhmanova L.K., Savenkova N.D., Iskandarova I.R. Immuno- hematological risks of chronic kidney disease in children with limfatic diathesis//Journal of Xi'an Shiyu University, Natural Science Edition. ISSN: 1673-064X. 2020..Vol. 16.ISSUE 10.P
-
9. Rakhmanova L.K., Karimova U.N., Israilova N.A. Peculiarities of immunity in neurotic syndrome in children with covid-19 against the atopic background// Turkish Journal of Phisiotherapy and Rehabilitation; 32 (2) ISSN 2651-4451 e-ISSN 2651-446X. 2021.P.4391-4394.297-311. ' 10. Rakhmanova L.K., Rakhmanov A.M. Risk factors for the development of kidney amiloidosis in children// New Day in Medicine; 6 (38/1) ISSN 2181-712X.EISSN 2181-2187.2021. P. 194-200.
-
11. Schijvens, A.M., ter Heine, R., de Wildt, S.N., Schreuder, M.F. Pharmacology and pharmacogenetics of prednisone and prednisolone in patients with nephrotic syndrome/ZPediatric Nephrology .-2019.-34(3), c. 389-403
-
12. Zachwieja, J., Silska-Dittmar, M., Zurowska, A., Rogowska-Kalisz, A., Ostalska-Nowicka, D. Multicenter analysis of the efficacy and safety of a non-standard immunosuppressive therapy with rituximab in children with steroid-resistant nephrotic syndrome// Clinical and Experimental Pharmacology and Physiology .-2019.-46(4), c. 313-321.
Список литературы Болаларда нефротик синдром ва гастроинтестинал патологиялар коморбид кечишида Helicobacter pyloriнинг роли
- Жданова О.А. Глюкокортикостероидная терапия и физическое развитие детей со стероидчувствительным нефротическим синдромом: результаты ретроспективного исследования // ВСП. 2017. №4. –С.291-293
- Каримджанов И.А., Исраилова Н.А. Хроническая болезнь почек у детей (обзор литературы) // Здоровье ребенка. 2017. №7.-С.832-835.
- Ныркова П.А., Савенкова Н.Д. Исследования эффективности цитостатической терапии часто рецидивирующего, гормонозависимого и со стероидной токсичностью нефротического синдрома у детей // Нефрология. -2017.-№1.-С.30-40.
- Обухова В.А., Длин В.В. Факторы риска часто рецидивирующего течения стероид- чувствительного нефротического синдрома у детей // Российский вестник перинатологии и педиатрии. — 2017. — Т. 59. — № 6 — С. 79-83.
- Постников С.С., Г Рацианская А.Н., Костылева М.Н. Лекарственные поражения почек//Педиатрия им. Сперанского.-2016.-№4.-С.167-173
- Kondoh, T., Ikezumi, Y., Yokoi, K., (...), Ito, T., Yoshikawa, T. Assessment of factors associated with mizoribine responsiveness in children with steroid-dependent nephrotic syndrome//Clinical and Experimental Nephrology .-2019.-23(9), с. 1154-1160
- Mizutani, A., Fujinaga, S., Sakuraya, K., Hirano, D., Shimizu, T. Positive effects of singledaily high-dose mizoribine therapy after cyclophosphamide in young children with steroid-dependent nephrotic syndrome//Clinical and Experimental Nephrology -2019.-23(2), с. 244-250
- Rakhmanova L.K., Savenkova N.D., Iskandarova I.R. Immuno- hematological risks of chronic kidney disease in children with limfatic diathesis//Journal of Xi'an Shiyu University, Natural Science Edition. ISSN: 1673-064X. 2020..Vol.16.ISSUE 10.P
- Rakhmanova L.K., Karimova U.N., Israilova N.A. Peculiarities of immunity in neurotic syndrome in children with covid-19 against the atopic background// Turkish Journal of Phisiotherapy and Rehabilitation; 32 (2) ISSN 2651-4451 e- ISSN 2651-446X. 2021.P.4391-4394.297-311.
- Rakhmanova L.K., Rakhmanov A.M. Risk factors for the development of kidney amiloidosis in children// New Day in Medicine; 6 (38/1) ISSN 2181-712X.EISSN 2181-2187.2021. P.194-200.
- Schijvens, A.M., ter Heine, R., de Wildt, S.N., Schreuder, M.F. Pharmacology and pharmacogenetics of prednisone and prednisolone in patients with nephrotic syndrome//Pediatric Nephrology .-2019.-34(3), с. 389-403
- Zachwieja, J., Silska-Dittmar, M., Żurowska, A., Rogowska-Kalisz, A., Ostalska-Nowicka, D. Multicenter analysis of the efficacy and safety of a non-standard immunosuppressive therapy with rituximab in children with steroid-resistant nephrotic syndrome// Clinical and Experimental Pharmacology and Physiology .-2019.-46(4), с. 313-321.