Циркуляцияловчи микроРНК-199А нинг сурункали вирусли гепатитларда экспрессияси ва аамияти

Автор: Юсупов А.Х., Алиев Ш.Р., Ибадуллаева Н.С., Жолдасова Е.А., Джураева З.Б.

Журнал: Re-health journal.

Рубрика: Инфекционные болезни

Статья в выпуске: 3, 2019 года.

Бесплатный доступ

МикроРНК - короткие некодирующие молекулы РНК длиной 19-23 нуклеотида, которые осуществляют регуляцию разнообразных физиологических и патофизиологических процессов. Цель исследования - изучение экспресии микроРНК-199а при хронических (ХВГВ и ХВГС.) вирусных гепатитах. Материалы и методы. Материалом для исследования явились образцы плазмы крови 76 пациентов с хроническими вирусными гепатитами и 30 здоровых лиц. Результаты. Уровень экспрессии микроРНК-199а был достовернобқли выше при ХВГВ и ХВГС по сровнению с контрольной группой. Выводы. Дальнейшее изучение экспрессии микроРНК-199а в качестве перспективных неинвазивных маркеров позволит определить потенциал этих микроРНК в качестве ранних предикторов развития фиброза печени, цирроза печени и ГЦК.

Еще

Экспрессия, микрорнк-199а, хвгв, хвгс

Короткий адрес: https://sciup.org/14125382

IDR: 14125382

Текст научной статьи Циркуляцияловчи микроРНК-199А нинг сурункали вирусли гепатитларда экспрессияси ва аамияти

Муаммони долзарблиги.

Ўтказилган кўпгина тадқиқотлар натижалари,

одамларда

гепатобилиар тизимни оғир жароҳатланишида гепатовирус инфекцияларининг мунтазам иштироки бор эканлигини кўрсатади. Сўнгги йилларда кодлашлашмайдиган РНК молекулаларининг (микроРНК) суринкали вирусли гепатит касалликларини шаклланишида иштироки ва диагностик қийматини аниқлаш бўйича кўплаб тадқиқотлар олиб борилмоқда [1. 2, 5, 9, 10, 15 16].

МикроРНК - 19-23 нуклеотид узунлигидаги қисқа кодламайдиган РНК молекулалари      ҳисобланиб, организмда турли физиологик ва патофизиологик жараёнларни бошқаришда иштирок этади. Ҳозирги кунда маълумки, микроРНК ҳужайранинг ҳамма хусусиятларини     потенциал бошқариб туради, шу жумладан ҳужайранинг шакилланиши,ўсиши, метобализми, пролеферацияси ва апоптози, шунингдек вирусли инфекцияларни      кечишини тартибга солиб турар экан [6]. Қон                зардобида циркуляциялановчи микроРНК қон ва тўқималар таркибидаги литик моддалардан химоялаган бўлиб, уларни жуда кўплаб касалликларнинг     уневерсал биомаркери бўлишини таъминлайди [7]. Охирги йилларда МикроРНК нинг 2500 тагача вариантлари аниқланган, яъни 60% гача генлар экспессиясини бошқариши мумкин [9]. МикроРНК нинг инвазив бўлмаган биомаркёр сифатида қўллаш гепатит касаликларида, шу жумладан суринкали вирусли гепатит В ва С да алоҳида қизиқиш уЙFOTMOКДИ [12]..

Сўнгги йилларда ўтказилган тадқиқотлар шуни кўрсатдики, МикроРНК лар жигарга экспрессияланади ва унинг турли функцияларини модуляция қилади. МикроРНКнинг жигарга экспрессиясини бузилиши жигар касалликларининг ривожланишида асосий патоген фактор бўлиб хизмат қилиши мумкин, шу жумладан вирусли гепатитларда, гепатоцеллюлар карциномада, поликистозда [4,11]. Охирги олинган илмий маълумотларга қараганда МикроРНК молдекуласи жигар

ҳолатигага баҳо беришда, айниқса фиброз жараёни ва канцерогенезда

потенциал

диогностик маркер сифатида

қўллаш

мумкинлиги келтирилмоқда [13,14]. Тахмин

қилинишича      МикроРНК молдекуласи жигар

тўқималаридаги         ҳамма

ҳужайралари, шу жумладан Купфер ҳужайраларининг шакилланишида қатнашар экан [4,11,13]. Масалан сичқонларда МикроРНК-122 ни жигар ҳужайраларига экспрессиясини ингибиция қилиниши холестерин ва липидлар метаболизмини суслашувига олиб келган. МикроРНК-181 эмбрионал жигарда кўплаб учраб, эмбрионда жигар органогенезини бошқаришда аксосий ролни ўйнар экан [13]. Яқинда олинган маълумотларга Караганда МикроРНК-155 ва МикроРНК-199 экспрессияси жигар гепатоцитларининг ўсиш омили бўлиши билан биргаликда (HGF), туморнекротик альфа (TNFa)

факторни   келиб   чиқишида (СВГВ), 32 бемор суринкали қатнашиб, жигарда фибротик вирусли  гепатит  С  (СВГС) ўзгаришларни оғриган.  30 соғлом назорат шакллантиришида иштирок этар гуруҳи    олинди,    Назорат экан.   Турли   хил   махсус гуруҳига қон плазмасида ГВС ва МикроРНК  ларнинг  ортиқча ГСВ     нинг     маркёрлари жигар          ҳужайраларига топилмаган          кишилар экспрессия   бўлиши   жигар киритилди. Беморларнинг ёши фиброзини секинлаштириши ёки 29  дан  65  ёшгача  бўлиб, активлаштириши мумкин [8,9]. уларнинг ўртача ёши 47,7±1,97 Шундай  қилиб  олинган ташкил қилди. Назорат гуруҳи маълумотлар  асосида  шуни ҳам шу ёшга нисбатан олинди. айтиш   мумкинки,    махсус Беморларнинг асосий гуруҳга МикроРНК           жигар киритилиш критерияси бўлиб, касалликларининг        келиб уларнинг   ВГВ   ва   ВГС чиқишида    ва    суринкали маркёрларини       топилиши формаларини  шакилланишида хисобланди. муҳим рол ўйнайди. Умумий ва микроРНК қон Тадқиқотнинг   мақсади. плазмасидан       «MiRNeasy Вирусли гепатит В ва С билан Serum/Plasma Кit» тўпламини оғриган    бўлган беморларда қўллаш   орқали   аниқланди, МикроРНК  -199  экспрессия ишлаб         чиқарувчининг бўлиш даражасини ўрганиш. инструкциясига         асосан Тадқиқот материаллари ва (QIAGEN, Германия). усуллари. Олинган     материалнинг Тадқиқот текширувлари 57 яхлитлиги    ва    тозалигини суринкали   вирусли   гепатит текшириш учун олинган жами билан   оғриган   беморларда тотал РНК 1.5% агароза гелда ўтказилди. Булардан 27 бемор электрофорез   усули   билан суринкали вирусли гепатит В таҳлил  қилинди.  25  нг/мл концентрацияли ва ундан юқори микроРНК намуналари учун ишлаб чиқарувчи томонидан тақдим этилган стандарт схемага мувофиқ, тескари транскипция амплификаторда «Rotor Gene 6000» («Qiagen», Германия) ўтказилди.      Комплементар дезоксирибонуклеин кислотасини олинш учун miScript II RT Kit («Qiagen», Германия) тўплами қўлланилди. Тескари        полимеризация занжирли реакциясини (ПЗР) ўтказиш шароити: 37°С-60 мин; 95°С-5

мин. ПЗР ўтказишда ҳақийқий вақт «MiScript SYBR® Green PCR Kit» (QIAGEN, Германия) тўпламини қўллаш орқали олиб борилди. Ичкий детакция назоратини ўтказиш учун    уневерсал    тескари праймерни, тўғридан тўғри праймерни       Ce_miR-39_1

miScript® Primer Assay ва махсус тескари праймерларни аниқлашда (микроРНК-199a и микроРНК-155) (QIAGEN,

Германия). қўлланилди. ПЗР ўтказиш шароити: 95°С-15 мин; 94°С-15 сек; 55°С-30 сек; 70°С-30 сек – 40 маротиба (цикл).

МикроРНК нинг миқдорий экспрессия бўлиш натижалари қуйидаги кўрсаткич натижалари билан баҳоланди: кўрсаткич ΔСt- ўрганилаётган микроРНК ва ички назорат орасидаги фарқлар; кўрсаткич ΔΔC-синов натижаси ΔCt ва назорат қийматлари орасидаги фарқ. Усул 2^-ΔΔCt нисбий кўрсаткични таҳлил қилиш учун K. J. Livak тамонидан тавсия этилган ( ). Олинган натижаларни статистик таҳлил қилишда Манна-Уитни.

U-критерияси қўлланилди.

Олинган натижалар ва уларнинг муҳокамаси.

расм 1. Микро РНК -199а нинг суринкали вирусли гепатит касалликларида экспрессия булиш даражаси.

Татқиқот натижасида олинган натижалар шуни кўрсатдики, СВГВ билан OFриган беморларда микроРНК-199a экспрессия кўрсаткичи ишонарли юқори бўлиб 20,4±0.15 нг/мл ташкил қилди, бу кўрсаткич соғлом назорат гуруҳида 1,5±0,01 нг/мл тенг. Бошқача қилиб айтилганда СВГВ оғриган беморларда микроРНК-199а экспрессияси назорат гуруҳига нисбатан 13,6 маротиба юқори эканлиги аниқланди. СВГС билан оғриган беморларда эса микроРНК-199а экспрессия бўлиши СВГВ оғриган беморларга нисбатан 2,4

маротиба кўрсаткичи (8,6нг/мл) камроқ аниқланди, улар ўртасида фарқ Р<0,001).Лекин бу кўрсаткич назорат гуруҳига солиштирилганда 7,2 маротиба ю^ори эканлиги маълум булди.

Chang C.С ва х,аммуалифлари тамонидан ўтказилган тадқиқотлар шуни кўрстдики HCV билан оғриган беморларда микроРНК-199а, микроРНК-16, микроРНК-222, микроРНК-324 ларнинг экспрессия миқдори назорат гуруҳларига нисбатан ишонарли даражада юқори эканлиги ани^ланди [5].

Муалифларни фикрича юқорида аниқланган микроРНК лар кўрсаткичлари HCV касалиги ҳавфли ривожланишининг пргнозини аниқлдашда биомаркер вазифасини ўйнаши мумкин. Wang H. ва ҳаммуалифлари берган маълумотга қараганда HCV одамдан олинган Huh7.5.1. ҳужайра линиясига юқтирилганда, инфекция микроРНК-199а-5р нинг жигарга экспрессиясини оширишини кузатишган, микроРНК-199а-5р нинг ингибиция қилиниши эса

HCV нинг РНК репликациясини тўхтатиб қўйишдан ташқари онкоген оқсиллар NS3 и NS5A синтезини ҳам ингибиция қилган [18]. МикроРНК-199a, микроРНК196, микроРНК-448 и let-7b, тўғридан тўғри HCV нинг РНК билан алоқада бўлиб, тахмин қилинишича, микроРНК-199a HCV нинг жигар тўқимаси тропизмига билвосита ҳисса қўшади [8]. Бошқа муалифлар эса, олинган маълумотлар асосида       микроРНК-199a даволашнинг       терапевтик самарадорлигини акс эттиради деб айтишмоқда [3]. Murakami Y.     ва    ҳаммуаллифлари кўрсатилшича, микроРНК-199a тўғридан-тўғри HCV    нинг репликациясини    бошқаради, шунинг учун келажакда ундан анти вирус даволашда қўллаш имкониятини туғдиради.

Шундай қилиб олинган маълумотлар ва адабиётлар тахлили шуни кўрсатадики вирусли суринкали гепатит HCV ва    HВV    касалликларида микроРНК-199a экспрессиясини аниқлаш биокимёвий,инструментал кўрсаткичлар билан бир қаторда сурункали вирусли жигар фибрози, циррози ва жигар карциномасини ташхислашда, уларнинг прогностик қийматини ифодалашда муҳим кўрсаткич бўлиб хизмат қилиши мумкин.

Хулосалар.

экспрессия кўрсаткичини аниқлаш истиқболли бўлиб, суринкали гепатитларда жигар фибрози, циррози ва жигар карциномасини ривожланишида даслабки прогностик кўрсаткич бўлиб хизмат қилиши мумкин.

АДАБИЁТЛАР

Список литературы Циркуляцияловчи микроРНК-199А нинг сурункали вирусли гепатитларда экспрессияси ва аамияти

  • Шадрин В.О., Досенко В.Е. МикроРНК как диагностические биомаркеры поражения печени при Эпштейн-Барр вирусных гепатитах у детей.Современная педиатрия 1(65)/2015.
  • Bala S., Tilahun Y., Taha O., Alao H., Kodys K., CatalanoD., Szabo G. Increased microRNA-155 expression in the serum and peripheral monocytes in chronic HCV infection //J Transl Med. 2012. - Jul 30;10:151.
  • Cermelli S. Circulating microRNAs in patients with chronic hepatitis C and non@alcoholic fatty liver disease / S. Cermelli, A. Ruggieri, J. A. Marrero // PLoS One 6. - 2011. - e23937. Gao B. and Bataller R. Alcoholic liver disease: pathogenesis and new the@ rapeutic targets / B. Gao // Gastroenterology. - 2011. - Vol. 141. -P. 1572-1585.
  • Chang C.C., Lin C.C., Hsieh W.L., Lai H.W., Tsai C.H.,Cheng Y.W. MicroRNA expression profiling in PBMCs: a potential diagnostic biomarker of chronic hepatitis C //Dis Markers. 2014;2014:367157. Epub 2014 Nov 18.
  • Circulating microRNAs in exosomes indicate hepatocyte injuryand inflammation in alcoholic, drug@induced, and inflammatory liver dis@eases / Bala S., Petrasek J., Mundkur S. [et al.] // Hepatology. -2012. - Vol. 56. - P. 1946-1957.
Еще
Статья научная