Флусил кимёвий моддасининг токни оидиум касаллигига таъсири

Автор: Боймирзаев А.А.

Журнал: Экономика и социум @ekonomika-socium

Рубрика: Основной раздел

Статья в выпуске: 12-1 (91), 2021 года.

Бесплатный доступ

Токдан юқори ва сифатли хосил олишда ўз вақтида керакли кураш чораларни олиб бориш мақсадга мувофиқ хисобланади. Касалликни даст аввал олди олинади сўнг зарарли мезони ортиб борганда албатта кимёвий кураш чораси ўтказилиш мақсадга мувофиқдир.

Ток, агротехник, патоген, касаллик, хосил, новда, ғубор, препарат, меъёр, барг, озуқа, ўғит, харорат, сидиум

Короткий адрес: https://sciup.org/140262391

IDR: 140262391

Текст научной статьи Флусил кимёвий моддасининг токни оидиум касаллигига таъсири

Губор куп новдаларда, гулларда бош бандларда ва гужимларда аник куринади. Кук новдалар унсимон ғубор остида олдин сарик, кейин қунғир жигарранг доғлар ҳосил булади. Кейинчалик бу доғлар пишган бу новдаларда хам аник куринади. Fy6op жуда купайиб новдалар кораяди, ўсишдан оркада колади ва купинча курийди, касалланган ёш новдалар пишмай колади. Купинча новда ва баргларда ҳосил бўлган ёш унсимон Fубoр кейинчалик гулларга утади, гуллар бу касалликдан курийди ва ғубор кейинчалик гулларга ўтади, гуллар бу касалликдан курийди ва узилиб тушади.

Ёш токзорлар усув даврида 9-10 мартагача 9 апрелгача 1 марта, май-июнда 2 мартадан, июлда 2-3 марта, августдан 2 марта, х,осилга кирган токзорлар эса, одатда апрелда гуллашдан 5-10 кун олдин, гуллашдан кейин (июн ойининг урталарида) ривожланаётган даврда кечпишар навларда июлда сугорилади. ^осил теришдан 15-20 кун олдин сугориш тухталиши лозим, акс х,олда узумлар ликилдок булиб сифати бузилади. Охирги суғориш ток кисмларидаги намликни саклаш ҳамда ток тупларини кишга кумишни кулайлаштириш мақсадида токларни кумишдан олдин (ноябр) берилла олмай гуллар, яхши чангланмай купчилиги тукилиб кетади. Натижада узум бошлари чанок булиб, узумлари майдалашади.

Токзор барпо килиш ва ер хайдашдан олдин тупрок унумдорлигини ошириш максадида хар гектар майдонда 25-60 тонна чириган гунг ёки компост соф ҳолда 90 кг фосфор, 45 кг калий солинади. Органик ва минерал ўғитларни аралаштириб солиш вакт ва маблагни анча тежайди, шунинг учун аралаштирилган уFитлар махсус ЮМ-50 машина ёки РУМ-8 РОУ-6 ПРТ-10 каби угит сочарлари ёрдамида ерга ёки пасига сочиб солинганлиги маъкул.

Органик ва минерал угитларни кушиб солиш тупрокнинг физикавий-кимёвий хоссаларини ўғитларнинг ўсимликка таъсир кучини яхшилашга ёрдам беради. Ёш токзорлар, агар уларнинг ери экишдан олдин белгиланган микдорда уFитлашган булса, 2-3 йил давомида уFитланган бўлса, ёш токзорларга иккинчи йили эрта бахорда (ток тупларини очиш вактида) соф ^олда гектар хисобига 60-120 кг азот, 45 кг фосфор, 30 кг калий солинади.

Токдан юқори хосил олишда жиддий тўсқинлик қилаётган касалликлардан хисобланмиш Оидиум касаллиги узумларга жиддий зарар келтиради. Касалланган ғўралар эса катталашмайди бужмаяди ва куриб қолади. Узум кечрок, айникса пишиши даврида касалланса узумлар ёрилиб кетади ва тез чирийди. Узумлар ёрилган жойда уруғлар ташкаридан куриниб туради. Узумларни ёрилишига сабаб улардан текинхўр туфайли мевалар пустини бир текис ўсмаслиги, бир туп токка тушган потоген тез кунда бутун узумзорларга таркалиб кетиши ва ҳосилнинг хаммасини камраб олиши мумкин. Оидиум касаллиги жуда кучайиб кетганда ток туплари (мевалвр пустини) бир неча йил давомида заифлашади ва нобуд булади.

Токнинг хар хил аъзоларида ҳосил буладиган кулранг ғубор замбуругини зарар келтирувчи Оидиум тукери деб юритиладиган конидлар ва кониде бандлари занжирсимон, овал шакли рангсиз споралар (оидиелар)

ҳосил булади. Бундай споралар токлар ўсиши дщаврида жуда куп пайдо булади, тукилади ва шамол орқали таркалиб кетади.

Замбуруг оидиеларининг тарқалиши учун зич кулай шароит хаводаги нисбий намликнинг 50-80% хаво харорати 20-25°С гача бўлишидир. Токлар ўсиш даврида касаллик оидиелар ҳолда таркалади.

Кузда токнинг касалланган замбуруги салгина куринадиган майда кора-нукталар ҳосил килади. Булар замбуруғнинг холтали мева танаси клейстокарпиелардан иборат. Уларнинг ичида спорали халталар булади. Оидиум касаллигининг келтириб чикарувчи замбуругларнинг кишлаб чиқишда клейстокарпиелар Ўрта Осиё шароитида иккинчи даражали мавкейига эга.

Турли меъёрдаги Флусил кимёвий моддасининг токни оидиум

касаллигига таъсири

Узумдан юқори ҳосил олишнинг энг

муҳим омили Ўсимликларни

вегетация даврининг бошидан бошлаб кўчатларни тез ўсиши ва ривожланиши учун керакли бўлган агротехник тадбирларни ўз вактида

ўтказиши уларда бўладиган барча жараёнларни тез юзага келишига олиб келади.

1-илова

Турли меъёрдаги Флусил кимёвий моддасининг токни оидиум касалигига таъсири % хисобида

Т/р

Тажриба вариантлари

Ҳисобга олинган ойлар

15.В

1.ВИ

15.ВИ

1.ВИИ

15.ВИИ

1

Назорат Флусил -0

6,7

9,9

18,9

27,3

31,7

2

Флусил -0,5 л/га

6,1

8,3

16,3

23,7

26,2

3

Флусил-0,6 л/га

4,9

5,9

11,4

16,4

19,8

4

Флусил -0,7 л/га

5,8

6,9

14,7

19,6

22,5

Олинган маълумотлардан куриниб турибдики жадвал кучатларнинг яхши ўсиши ва ривожланиши ўсимликларда барча яхши хусусиятлар юзага келиши эвазига уларнинг оидиум касаллигига бўлган чидамлилик кобилияти ошишига олиб келган. Маълумотга асосан 15 майдаги кузатувда барча вариантлардаги умумий касалланиш бир-бирига якин бўлган 4.96.7% гача бўлган. Лекин кейинги кузатувда бу конуният 15. ВИ да бўзилган, флусил кимёвий моддасидан 1.5 литр хисобида.

Токнинг оидиум касаллигига карши кураш чоралари:

  • 1.    Токзор барпо этиш учун жойни тўғри танлаш (пластик, сизот сувлари якин бўлган сувни яхши тортмайдиган жойларга ток экмаслик).

  • 2.    Токни сурига кутариш.

  • 3.    Сифати юқори экиш технологиясига амал килиш.

  • 4.    Токзорни саклаш (туқилган, юлиб ташланган, синган, куриган баргларни новдаларни, узум бошларини йукотиш).

  • 5.    Касалланган новдаларни кузда киркиш ва туқилган баркларни майдондан четлаштириш.

  • 6.    Кузда туқилган барглар билан токни ёпмаслик.

  • 7.    Оидиум билан касалланган токларни кузда киркиб, кўмишдан илгари 1-иловада келтирилган препаратлар билан дорилаш. Касалликнинг олдини олиш чоралари олдинги тупларда оидиум бўлган ёки булмаганлигига карамай хамма токзорларда 15 кун оралатиб ўтказилиши зарур.

Хулосалар

  • 1.    Биз хисоблаймизки табиий зарарланган майдонда комплекс кураш чораларини олиб бориш максадга мувофик деб биламиз.

  • 2.    Токнинг оидиум касаллигига карши курашда хар хомтакдан кейин гектарига 0,6 л/га хисобида сапроль кимёвий моддаси билан ишлов бериш муҳим аҳамиятга эга деб хисоблаймиз.

  • 3.    Флусил кимёвий моддаси факатгина ўсимликдаги оидиум касаллигини камайтирибгина колмай балки токни касалликка бўлган чидамлилик кобилиятини оширади.

  • 4.    Токдаги оидиум касаллиги камайиши хисобига ҳосилдорлик назорат вариантига караганда 20.2 ц/га куп ҳосил олиш 1 та шингилнинг огирлиги назоратга нисбатан 41.2 граммга кам бўлган

  • 5.1    сум харажатлар хисобига олинган соф фойда 0,78 тийинни ташкил этган.

Фойдаланилган адабиётлар

  • 1.    Бердиев С. Токнинг оидиум касаллигига карши Кимёвий кураш чоралари. Ўзбекистон Аграр университетининг илмий Тупламидан. Тошкент 1994 йил

  • 2.    М. Мирзаев томоркада ток устириш кулланма МехнатД.Жавякин Тошкент 1986 йил

  • 3.    Ёдгоров Н.А Токнинг оидиум касаллигига карши ИСО Моддасининг таъсири

  • 4.    Садиров С.Ю. Сугориш муддатининг узумни оидиум касаллигига таъсири. Ўсимликларни ҳимоя қилиш ойномаси №9 Москва 1982 й

  • 5.    Попкова К.В. – Обшая фитопатология.Учебник.М., Агропром. 1989г. 3120; 215-391стр.

"Экономика и социум" №12(91) 2021

Список литературы Флусил кимёвий моддасининг токни оидиум касаллигига таъсири

  • Бердиев С. Токнинг оидиум касаллигига карши Кимёвий кураш чоралари. Ўзбекистон Аграр университетининг илмий Тупламидан. Тошкент 1994 йил
  • М. Мирзаев томоркада ток устириш кулланма МехнатД.ЖавякинТошкент 1986 йил
  • Ёдгоров Н.А Токнинг оидиум касаллигига карши ИСО Моддасининг таъсири
  • Садиров С.Ю. Сугориш муддатининг узумни оидиум касаллигига таъсири. Ўсимликларни ҳимоя қилиш ойномаси №9 Москва 1982 й
  • Попкова К.В. - Обшая фитопатология.Учебник.М., Агропром. 1989г. 3-120; 215-391стр.
Статья научная