Материалы к флоре юга Пензенской области: Малосердобинский район

Автор: Васюков В.М., Горбушина Т.В., Новикова Л.А., Пчелинцева Т.И.

Журнал: Самарская Лука: проблемы региональной и глобальной экологии @ssc-sl

Рубрика: Научные сообщения

Статья в выпуске: 4 т.28, 2019 года.

Бесплатный доступ

В результате исследований флоры Малосердобинского района Пензенской области выявлено 644вид сосудистых растений, из них 2вида Красной книги Пензенской области (2013): Adonanthe vernalis (L.) Spach, Amygdalus nana L., Artemisia santonica L., Aster amellus L., Cephalaria litvinovii Bobrov, Dactylorhiza incarnata (L.) Soó, Epipactis atrorubens (Hoffm. ex Bernh.) Besser, Fritillaria meleagroides Patrin ex Schult. f., Gagea erubescens Schult. f., Galatella linosyris (L.) Rchb. f., Galatella rossica Novopokr., Galatella villosa (L.) Rchb. f., Gentiana cruciata L., Gentiana pneumonanthe L., Gladiolus tenuis M. Bieb., Iris aphylla L., Iris halophila Pall., Jacobaea erucifolia (L.) G. Gaertn. et al. [ Senecio erucifolius L.], Limonium donetzicum Klokov [ L. tomentellum auct. non (Boiss.) Kuntze], Plantago maxima Juss. ex Jacq., Plantago salsa Pall., Potentilla alba L., Ranunculus pedatus Waldst. et Kit., Rosa corymbifera Borkh., Salix rosmarinifolia L., Scilla siberica Haw., Scrophularia umbrosa Dum., Silaum silaus (L.) Schinz et Thell., Stipa pennata L., Viola stangina Kit. ex Schult. [ V. persicifolia Schreb.], а также новый вид для области - Polygonum samarense H. Gross.

Еще

Пензенская область, малосердобинский район, красная книга, флора, редкие виды

Короткий адрес: https://sciup.org/148315255

IDR: 148315255   |   DOI: 10.24411/2073-1035-2019-10280

Текст краткого сообщения Материалы к флоре юга Пензенской области: Малосердобинский район

Изучение флоры и растительности юга Пензенской области началось с XIX века. По территории бывшего Петровского уезда Саратовской губернии были предприняты две крупные естественно-научные экспедиции под руководством проф. Казанского ун-та Э.А. Эверсмана (1827 г.) и проф. Дерптского ун-та Ф.И. Гёбеля (1834 г.). В них участвовал в качестве помощника К. Клаус. По материалам экспедиций изданы две книги на немецком языке (,). Именно эти сведения о флоре данного региона были отражены в работе В.Я. Цингера (1885). Поскольку в бывший Петровский уезд Саратовской губернии входили территории не только современного Малосердобинского, но и частично Шемышейского и Лопатинского районов, то выделить флору исключительно первого не представляется возможным. Поэтому эти данные в данной статье не приводятся.

В 1880 г. и 1883 г. в Петровском уезде Саратовской губернии побывал Д.И. Литвинов. Известно, что он посещал окрестности с. Дани-ловки (ныне – с. Даниловки Лопатинского района) и с. Вшивки (ныне – с. Майское Малосер-добинского района). Его данные, в основном, относящиеся к окрестностям с. Даниловка, учтены в сводке «Флора Юго-Востока Европейской части России» (1927–1936). Эти сведения также не приводятся в данной статье. Важно отметить, что в окрестностях с. Вшивка (ныне – с. Майское) им был обнаружен тот вид головчатки, который позже был описан под его именем (головчатка Литвинова) (Новикова, 2001; , 2019).

Важная роль в изучении флоры Малосердо-бинского района принадлежит большому знатоку и исследователю флоры Пензенской области к.б.н., доценту кафедры ботаники Пензенского государственного (института) университета им. В.Г. Белинского А.А. Солянову. Он длительное время выполнял обязанности куратора Гербария им. И.И. Спрыгина и подготовил по флоре области крупную монографию (Соля-нов, 2001). Он посетил эти края 31 июля – 1

августа 1884 г., собрав небольшой гербарий (около 10 листов).

В изучение флоры Малосердобинского района большой вклад внесла учитель биологии местной школы с. Чунаки Т.И. Пчелинцева, которая работает там до сих пор (Пчелинева, 2017). Она заочно закончила Естественногеографический факультет ПГПИ им. В.Г. Белинского и выполнила дипломную работу под руководством А.А. Солянова. В гербарии РКМ хранятся 154 листа, собранные Т.И. Пчелинцевой в 1982–1985 гг. Она принимала активное участие во всех экспедициях Пензенского государственного университета (ПГУ).

В 2014–2017 гг. Т.В. Горбушина вместе с Т.И. Пчелинцевой обследовала отдельные урочища преимущественно в окрестностях с. Чунаки в пределах Малосердобинского р-на в разные сезоны года. Был собран значительный гербарий, хранящийся в гербарии заповедника «Приволжская лесостепь».

Сотрудниками ПГУ были предприняты начиная с 1997 г по настоящее время (2018 г.) несколько крупных экспедиций по изучению флоры и растительности Малосердобинского района: первая – в 1999 г. (А.А. Чистяковой, Л.А. Новикова Л.А., Т.Г. Стойко и Т.В. Горбушина (Разживина); вторая – в 2009 г. (Л.А. Новикова, Н.А. Леонова, Т.В. Горбушина); третья – в 2017 г. (Л.А. Новикова, В.М. Васюков); четвертая – в 2018 г. (Л.А. Новикова, Т.В. Горбушина).

По результатам этих поездок были организованы 3 памятника природыНовикова, 2019; :

  • 1)    «Комаровский резерват головчатки Литвинова» (Постановление Законодательного собрания Пензенской области № 587-25/2 ЗС от 14.07.2000).

  • 2)    «Даниловская солонцовая поляна» (введен Постановлением Законодательного собрания Пензенской обл. от 14.07.2000 № 587-25/2 ЗС) (названа так, потому что ее территория принадлежит Даниловскому лесничеству, но находится ближе к с. Чунаки (2 км), чем к с. Даниловка(15 км).

  • 3)    «Ключевской бор» Утвержден Решением Пензенского исполкома № 205 от 29.07.1991, лишен статуса памятника природы по постановлению Правительства Пензенской области от 16 апреля 2008 года N 248-пП. Это лесные культуры с участием в подросте можжевельника обыкновенного – удивительное явление для юга нашей области. В данной статье сведений о его флоре нет.

Рис. 1. Место расположения района исследований

Рис. 2. Изученные природные комплексы (смотри расшифровку в тексте)

В августе 2017 г. В.М. Васюкова и Л.А. Новиковой при активном участии Т.И. Пчелинцевой был обнаружен крупный солонец около с. Даниловка (Лопатинский р-н, близ границ с Малосердобинским р-ном), которому было дано имя «Литвиновский солонец», оказавшегося наиболее сохранным и интересным в флористическом и фитоценотическом отношении; он будет описан в отдельной работе (Новикова, 2018; Новикова и др., 2019).

Нами были исследованы следующие объекты (рис. 1, 2):

  • 1.    Пензенская обл., Малосердобинский р-н, 1.5 км западнее с. Чунаки, памятник природы «Даниловская солонцовая поляна», кв. 14, выд. 9, пл. 5 га, солонцеватый луг и прилегающий сосново-березовый лес, лесные дороги, выработанный торфяник и лес вокруг него, 7.08.2017.

  • 2.    Пензенская обл., Малосердобинский р-н, 3 км севернее с. Чунаки, урочище «Чунакская солонцовая поляна», солонцеватый луг и солонцы (залежь), окружающие поляну лесные опушки, 8.08.2017.

  • 3.    Пензенская обл., Малосердобинский р-н, 3 км северо-восточнее с. Бадровка, оборонительный вал, остепненный луг, березо-дубняк, 9.08.2017.

  • 4.    Пензенская обл., Малосердобинский р-н, северная окраина с. Майское, левый берег р. Чардым (2 км от истока), урочище «Майский резерват головчатки Литвинова», залежи, берега р. Чардым, овраги, впадающие в Чардым, обочины дорог, 9.08.2017.

  • 5.    Пензенская обл., Малосердобинский р-н, 1–1.5 км восточнее бывш. с. Комаровка, левый берег р. Бурчалка, памятник природы «Комаровский резерват головчатки Литвинова», 9.08.2017.

  • 6.    Пензенская обл., Малосердобинский р-н, 2 км севернее с. Чунаки, урочище «Корзовая лощина», солонцеватый луг и солонцы (залежь), лесные опушки, пруд на ручьях и болотистые луга по ложбинам и окраинам пруда. 10.08.2017.

  • 7.    Пензенская обл., Малосердобинский р-н, с. Чунаки и окрестности, обочины дорог, сады, огороды, залежи, луга, берег р. Чунаки, луга близ истоков р. Чунаки, 7–11.08.2017.

  • 8.    Пензенская обл., Малосердобинский р-н, юг, наблюдения и гербарий (1982–1986 гг.) Т.И. Пчелинцевой.

  • 9.    Пензенская обл., Малосердобинский р-н, окр. с. Саполга, ручей близ Б родника, степной участок.

  • 10.    Пензенская обл., Малосердобинский р-н, окр. с. Чунаки, в 4 км от с. Чунаки на запад от школы, лес справа от трассы на г. Саратов, ме-

  • стообитание пролески сибирской (Scilla siberica Haw.).

В результате исследований флоры Малосер-добинского района Пензенской области выявлено 644 видов сосудистых растений, обнаружен новый вид для Пензенской области – Polygonum samarense H. Gross. Кроме того, 32 вида включены в Красную книгу Пензенской области (2013): Adonanthe vernalis (L.) Spach, Amygdalus nana L., Artemisia santonica L., Aster amellus L., Cephalaria litvinovii Bobrov, Dactylorhiza incarnata (L.) Soó, Epipactis atrorubens (Hoffm. ex Bernh.) Besser, Fritillaria meleagroides Patrin ex Schult. f., Gagea erubescens Schult. f., Galatella linosyris (L.) Rchb. f., Galatella rossica Novopokr., Galatella villosa (L.) Rchb. f., Gentiana cruciata L., Gentiana pneumonanthe L., Gladiolus tenuis M. Bieb., Iris aphylla L., Iris halophila Pall., Jacobaea erucifolia (L.) G. Gaertn. et al. [ Senecio erucifolius L.], Limonium donetzicum Klokov [ L. tomentellum auct. non (Boiss.) Kuntze], Plantago maxima Juss. ex Jacq., Plantago salsa Pall., Potentilla alba L., Ranunculus pedatus Waldst. et Kit., Rosa corymbifera Borkh., Salix rosmarinifolia L., Scilla siberica Haw., Scrophularia umbrosa Dum., Silaum silaus (L.) Schinz et Thell., Stipa pennata L., Viola stangina Kit. ex Schult. [ V. persicifolia Schreb.].

Гербарные образцы хранятся в РКМ (Гербарий им. И.И. Спрыгина Пензенского государственного университета), PVB (Гербарий Института экологии Волжского бассейна РАН) и Гербарии Государственного природного заповедника «Приволжская лесостепь».

В ниже приведенном списке растения расположены по алфавиту латинских названий семейств; цифрами обозначены исследованные объекты; редкие виды Пензенской области выделены жирным курсивом; виды Красной книги Пензенской области (2013) отмечены значком (!); адвентивные виды отмечены звездочкой (*).

Номенклатура и объемы таксонов преимущественно стандартизированы по «Plants of the               World               online»

. Сокращения авторов таксонов даны согласно «International Plant Name Index» (.

A CERACEAE

*Acer negundo L.: 5, 7

Acer platanoides L.: 1, 6, 10

Acer tataricum L.: 1, 2, 10

ADOXACEAE

Adoxa moschatellina L.: 1, 10

A LISMATACEAE

Alisma plantago-aquatica L.: 1, 2, 3, 6, 7, 10

Sagittaria sagittifolia L.: 6

A LLIACEAE

Allium oleraceum L.: 1, 8

Allium rotundum L.: 1

A MARANTHACEAE

*Amaranthus paniculatus L.: 7

*Amaranthus retroflexus L.: 5, 7

Polycnemum arvense L.: 2, 6

A PIACEAE

Aegopodium podagraria L.: 1, 3, 10

*Anethum graveolens L.: 7

Angelica archangelica L.: 5

Angelica sylvestris L.: 1, 2

Anthriscus sylvestris (L.) Hoffm.:1

Chaerophyllum prescottii DC.: 1, 7

Conioselinum tataricum Hoffm.: 8

Conium maculatum L.: 4, 7

Daucus carota L.: 2, 7

Eryngium planum L.: 2, 6, 7

Falcaria vulgaris Bernh.: 3, 4, 5, 7, 8

Heracleum sibiricum L.: 1, 5, 7

Laserpitium prutenicum L.: 2, 8

Libanotis sibirica (L.) C.A. Mey.: 7

Oenanthe aquatica (L.) Poir.: 6

Oreoselinum nigrum Delarbre: 1, 3

Pastinaca sylvestris Mill.: 1, 3, 4

Pimpinella nigra Mill.: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

Pleurospermum uralense Hoffm.: 8

Selinum carvifolium (L.) L.: 1, 6, 10

Seseli annuum L.: 1, 2, 3, 6, 8

! Silaum silaus (L.) Schinz et Thell.: 1, 2, 6

Sium sisaroideum DC.: 2, 6

Xanthoselinum alsaticum (L.) Schur: 1, 2

A RISTOLOCHIACEAE

Asarum europaeum L.: 10

A SPARAGACEAE

Asparagus officinalis L.: 1, 3, 8

A STERACEAE

Achillea collina (Becker ex Rchb. f.) Heimerl: 2, 3,

  • 5, 6, 7, 10

Achillea millefolium L. s.str.: 1, 2, 4, 5

Achillea nobilis L.: 2, 3, 6, 7

Anthemis subtinctoria Dobrocz.: 2

Antennaria dioica (L.) Gaertn.: 8

Arctium minus (Hill) Bernh.: 7

Arctium × mixtum (Simonk.) Nyman: 7

Arctium tomentosum Mill.: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 10

Artemisia abrotanum L.: 1

Artemisia absinthium L.: 1, 2, 4, 6, 7, 10

Artemisia armeniaca Lam.: 1

Artemisia austriaca Jacq.: 2, 3, 4, 5, 6, 7

Artemisia campestris L. s.str.: 5

Artemisia latifolia Ledeb.: 1

Artemisia marschalliana Spreng.: 3, 4

Artemisia nitrosa Weber ex Stechm.: 2, 6

Artemisia pontica L.: 1, 2, 6

  • ! Artemisia santonica L.: 2, 6

Artemisia vulgaris L.: 1, 3, 4, 5, 6, 7, 10

! Aster amellus L.: 8

Bidens cernua L.: 6

*Bidens frondosa L.: 1, 2, 3, 4, 7, 10

Bidens tripartita L.: 2, 6, 7

*Calendula officinalis L.: 7

*Callistephus chinensis (L.) Nees: 7

Carduus acanthoides L.: 2, 3, 4, 5, 6, 7

Carduus crispus L.: 4, 7, 10

Carduus thoermeri Weinm.: 7

Carlina biebersteinii Bernh. ex Hornem.: 4, 8

Centaurea apiculata Ledeb.: 5, 7

Centaurea cyanus L.: 4

Centaurea jacea L.: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10

Centaurea pseudophrygia C.A. Mey.: 1, 8, 10

Cichorium intybus L.: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10

Cirsium canum (L.) All.: 8

Cirsium esculentum (Siev.) C.A. Mey.: 2, 6

Cirsium heterophyllum (L.) Hill: 1

Cirsium incanum (S.G. Gmel.) Fisch.: 1, 5, 6

Cirsium oleraceum (L.) Scop.: 1

Cirsium palustre (L.) Scop.: 1

Cirsium serrulatum (M. Bieb.) Fisch.: 4, 5, 7

Cirsium setosum (Willd.) Besser ex M. Bieb.: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10

Cirsium vulgare (Savi) Ten.: 1, 2, 5, 6, 7, 10

*Conyza canadensis (L.) Cronquist [Erigeron canadensis L.]: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 10

Crepis sibirica L.: 1

*Cyclachaena xanthiifolia (Nutt.) Fresen. [ Iva xanthiifolia Nutt.]: 2, 7,

Echinops sphaerocephalus L.: 8

Echinops tataricus Knjaz.: 8

Erigeron podolicus Besser: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10

Eupatorium cannabinum L.: 1, 8

! Galatella linosyris (L.) Rchb. f.: 1, 2, 6, 8

! Galatella rossica Novopokr.: 1, 2, 8

! Galatella villosa (L.) Rchb. f.: 2

*Galinsoga parviflora Cav.: 8

Gnaphalium rossicum Kirp.: 1, 6, 7

*Helianthus annuus L.: 5, 6, 7

*Helianthus subcanescens (A. Gray) E. Watson: 7

Helichrysum arenarium (L.) Moench: 5, 8

*Heliopsis helianthoides Sweet: 7

Hieracium robustum Fr.: 5, 7

Hieracium umbellatum L.: 1, 3, 6, 7, 10

Inula britannica L.: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8

Inula helenium L.: 1, 2, 6, 10

Inula hirta L.: 1, 3, 6

Inula salicina L.: 1, 10

! Jacobaea erucifolia (L.) G. Gaertn. et al.

[ Senecio erucifolius L.]: 1, 2, 4, 5, 6, 7

Jacobaea vulgaris Gaertn. [ Senecio jacobaea L.]:

  • 1,    2, 3, 4, 5, 6, 7

Jurinea charcoviensis Klokov: 8

Lactuca serriola L.: 2, 3, 4, 6, 7, 10

Leontodon autumnalis L.: 1, 2, 6, 7

*Lepidotheca suaveolens (Pursh) Nutt.: 7

Leucanthemum ircutianum (Turcz.) Turcz. ex DC.: 1, 2, 5, 6, 7

*Mulgedium tataricum (L.) DC. [ Lactuca tatarica (L.) C.A. Mey.]: 2, 7

Omalotheca sylvatica (L.) Sch. Bip. et F.W.

Schultz: 6, 8, 10

*Phalacroloma septentrionale (Fernald et

Wiegand) Tzvelev: 2, 6, 7

Picris hieracioides L.: 1, 2, 3, 4, 7

Pilosella echioides (Lumn.) F.W. Schultz et Sch.

Bip.: 2, 3, 5

Pilosella officinarum Vaill.: 1, 2, 7

Pilosella praealta (Gochnat) F.W. Schultz et Sch.

Bip.: 1, 2, 3, 4

Pulicaria vulgaris Gaertn.: 1, 2, 6

Ptarmica salicifolia (Besser) Serg. [Achillea salicifolia Besser]: 2, 8

Pyrethrum corymbosum (L.) Scop.: 1, 3, 7, 8

Scorzonera purpurea L.: 8

Serratula coronata L.: 1, 2, 8

Serratula lycopifolia (Vill.) A. Kern. [Klasea lycopifolia (Vill.) Á. et D. Löve]: 3, 10

Serratula tinctoria L.: 1, 3, 10

*Solidago canadensis L.: 7

Solidago virgaurea L.: 3, 6

*Sonchus arvensis L.: 6, 7

*Sonchus oleraceus L.: 7

Tanacetum vulgare L.: 1, 3, 5, 6, 7, 10

Taraxacum bessarabicum Hand.-Mazz.: 2, 6

Taraxacum officinale F.H. Wigg. s.l.: 2, 4, 5, 7

Tephroseris czernijevii (Minder.) Holub: 8

Tragopogon major Jacq.: 2, 3, 5, 7

Tragopogon orientalis L.: 7

*Tripleurospermum inodorum (L.) Sch. Bip.: 1, 2,

  • 3, 4, 5, 6, 7, 10

Trommsdorffia maculata (L.) Bernh.: 3, 7, 8

Tussilago farfara L.: 4, 5, 6, 7

A THYRIACEAE

Athyrium filix-femina (L.) Roth: 8

B ALSAMINACEAE

Impatiens parviflora DC.: 7, 10

B ETULACEAE

Alnus glutinosa (L.) Gaertn.: 1, 10

Betula pendula Roth: 1, 2, 3, 5, 6, 7

Betula pubescens Ehrh.: 1

Corylus avellana L.: 1, 10

B ORAGINACEAE

*Asperugo procumbens L.: 7

Cynoglossum officinale L.: 2, 4, 5, 7, 10

Echium vulgare L.: 2, 4, 7

*Lappula squarrosa (Retz.) Dumort.: 1, 7

Myosotis arvensis (L.) Hill: 6

Myosotis popovii Dobrocz.: 2, 7, 8

Strophiostoma sparsiflorum (Mikan ex Pohl)

Turcz.: 7

Nonea rossica Steven: 3, 4, 5, 7, 8

Pulmonaria angustifolia L.: 1

Pulmonaria mollis Wulf. ex Hornem.: 1

Pulmonaria obscura Dumort.: 1, 10

Symphytum officinale L.: 6

B RASSICACEAE

* Armoracia rusticana G. Gaertn., B. Mey. et

Schreb.: 7

Arabidopsis thaliana (L.) Heynh.: 2, 6

Barbarea arcuata (Opiz ex J. et C. Presl) Rchb.: 6

* Berteroa incana (L.) DC.: 3, 4, 7

  • * Brassica campestris L.: 7

Bunias orientalis L.: 4, 7

Camelina microcarpa Andrz. ex DC.: 5

*Capsella bursa-pastoris (L.) Medik.: 4, 7

Cardamine amara L.: 8

Cardamine impatiens L.: 10

*Descurainia sophia (L.) Webb ex Prantl: 7

Draba hirsuta Pers.: 6

Erophila verna (L.) DC.: 2, 6

Erysimum cheiranthoides L.: 2

Erysimum marschallianum M. Bieb.: 1

*Hesperis matronalis L.: 7

*Lepidium densiflorum Schrad.: 2, 5, 7

*Lepidium ruderale L.: 2, 6

Rorippa amphibia (L.) Besser: 5, 6

Rorippa palustris (L.) Besser: 1

*Sinapis arvensis L.: 7

*Thlaspi arvense L.: 5, 7

*Velarum tzvelevii V.I. Dorof.: 7

C AMPANULACEAE

! Adenophora lilifolia (L.) A. DC.: 8

Campanula bononiensis L.: 4, 5, 7

Campanula krylovii (Olonova) Vasjukov [ C.

glomerata auct. non L.]: 2, 3, 8

Campanula latifolia L.: 1, 10

Campanula patula L.: 1, 7

Campanula persicifolia L.: 2, 3, 7, 10

Campanula spryginii Saksonov et Tzvelev: 5, 7

Campanula sibirica L.: 8

Campanula trachelium L.: 1, 10

Campanula wolgensis P.A. Smirn.: 7, 8

C ANNABACEAE

*Cannabis ruderalis Janisch.: 4, 7

Humulus lupulus L.: 1, 5, 10

C ARYOPHYLLACEAE

Alsine media L. [ Stellaria media (L.) Vill.]: 7

Arenaria viscida Haller f. ex Loisel.: 1

Cerastium holosteoides Fr.: 2, 4, 5, 7

Coccyganthe flos-cuculi (L.) Fourr.: 1

Carpophora viscosa (L.) Tzvelev [ Silene viscosa

(L.) Pers.]: 8

Cucubalus baccifer L.: 4

Dianthus borbasii Vandas: 1, 2, 6

Dianthus campestris M. Bieb.: 1, 2

Dianthus deltoides L.: 6

Dianthus stenocalyx (Trautv.) Juz.: 1

Eremogone micradenia P.A. Smirn.: 2, 7, 8

Gypsophila paniculata L.: 8, 9

  • *! Lychnis chalcedonica L.: 7, 8

Malachium aquaticum (L.) Fr. ex Rchb. [Myosoton aquaticum (L.) Moench]: 1, 4, 10

Melandrium album (Mill.) Garcke [ Silene pratensis (Rafn) Godr.]: 1, 3, 4, 5

Moehringia trinervia (L.) Clairv.: 10

Psammophiliella muralis (L.) Ikonn.: 1, 2, 6

Saponaria officinalis L.: 4, 7

*Silene dichotoma Ehrh.: 5

Silene nutans L.: 1, 2, 6

Stellaria graminea L.: 1, 2

Stellaria hebecalyx Fensl.: 2

Stellaria holostea L.: 1, 6, 8, 10

Viscaria vulgaris Bernh.: 1, 6, 10

C ELASTRACEAE

Euonymus verrucosus Scop.: 1, 3, 10

C ERATOPHYLLACEAE

Ceratophyllum demersum L.: 2, 7

C HENOPODIACEAE

Atriplex oblongifolia Waldst. et Kit.: 1, 2, 6

Atriplex prostrata Boucher ex DC.: 10

*Atriplex patula L.: 7

*Atriplex sagittata Borkh.: 7

*Atriplex tatarica L.: 2, 7

*Chenopodiastrum hybridum (L.) Fuentes, Uotila et Borsch [Chenopodium hybridum L.]: 7

Chenopodium album L.: 1, 2, 5, 6, 7

Lipandra polysperma (L.) S. Fuentes, Uotila et

Borsch [ Chenopodium polyspermum L.]: 2

Oxybasis rubra (L.) S. Fuentes, Uotila et Borsch

[ Chenopodiumrubrum L.]: 7

C ONVALLARIACEAE

Convallaria majalis L.: 1, 3, 4, 10

Maianthemum bifolium (L.) F.W. Schmidt: 8

Polygonatum multiflorum (L.) All.: 1, 10

Polygonatum odoratum (Mill.) Druce: 1, 3

C ONVOLVULACEAE

Calystegia sepium (L.) R. Br.: 4

Convolvulus arvensis L.: 2, 4, 5, 7

C RASSULACEAE

Hylotelephium stepposum (Boriss.) Tzvelev: 1, 3

Hylotelephium triphyllum (Haw.) Holub: 1, 2, 10

C UCURBITACEAE

*Bryonia alba L.: 7

*Echinocystis lobata (Michx.) Torr. et A. Gray: 4, 7

C USCUTACEAE

*Cuscuta campestris Yunck.: 7

Cuscuta europaea L: 4

C YPERACEAE

Carex acuta L.: 6

Carex atherodes Spreng.: 7

Carex cespitosa L.: 7

Carex diluta M. Bieb.: 2

Carex disticha Huds.: 2

Carex elongata L.: 10

Carex hirta L.: 2, 4, 6

Carex leporina L.: 2, 6

Carex melanostachya M. Bieb. ex Willd.:1, 2, 6

Carex pallescens L.: 2

Carex pilosa Scop.: 1, 10

Carex praecox Schreb.: 1, 4, 6

Carex pseudocyperus L.:1, 8

Carex riparia Curt.: 7

Carex spicata Huds. [ C. contigua Hoppe]: 1, 2, 4, 6, 10

! Carex tomentosa L.: 2

Carex vesicaria L.: 6

Carex vulpina L.: 1, 10

Eleocharis palustris (L.) Roem. et Schult.: 2, 6, 7

Schenoplectus lacustris (L.) Palla [Scirpus lacustris L.]: 6

Scirpus sylvaticus L.: 4, 6, 10

D IPSACACEAE

! Cephalaria litvinovii Bobrov: 4, 5

Knautia arvensis L.: 1, 3, 4, 5

Scabiosa ochroleuca L.: 4, 9

Succisa pratensis Moench: 8

D RYOPTERIDACEAE

Dryopteris carthusiana (Vill.) H. P. Fuchs: 7

Dryopteris filix-mas (L.) Schott: 8, 10

E LEAGNACEAE

*Elaeagnus angustifolia L.: 5

E QUISETACEAE

Equisetum arvense L.: 2, 4, 5, 6, 7

Equisetum fluviatile L.: 1, 4

Equisetum palustre L.: 4, 7

Equisetum pratense Ehrh.: 5

Equisetum sylvaticum L.: 1, 10

E UPHORBIACEAE

Euphorbia semivillosa (Prokh.) Kryl.: 1

Euphorbia virgata Waldst. et Kit.: 1, 2, 3, 4, 5

F ABACEAE

Amoria fragifera (L.) Roskov   [Тrifolium fragiferum L.]: 2, 6, 7, 8

Amoria hybrida (L.) C. Presl [ Тrifolium hybridum

L.; incl. T. elegans Savi]: 1, 2, 4, 5, 6, 7

Amoria montana (L.) Sojak [ Тrifolium montanum

L.]: 2, 3, 4, 5, 6, 8

Amoria repens (L.) С. Presl [ Trifolium repens L.]:

  • 2,    4, 5, 7

Astragalus danicus Retz.: 2, 3, 7

Astragalus cicer L.: 1, 2, 4, 5

Astragalus glycyphyllos L.: 1, 4, 5, 7, 10

*Caragana arborescens Lam.: 1

Chamaecytisus ruthenicus (Fisch. ex Woł.) Klask.:

  • 2,    3, 8

Chrysaspis aurea (Poll.) Greene: 1, 2, 3, 4, 5, 6

Chrysaspis campestris (Schreb.) Desv.: 2, 6

Coronilla varia L. [ Securigera varia (L.) Lassen]:

  • 1, 3, 4, 5, 7

*Galega orientalis Lam.: 5, 7,

Genista tinctoria L.: 1, 2, 4, 6, 8

Lathyrus pallescens (M. Bieb.) K. Koch: 8

Lathyrus pisiformis L.: 1, 2, 3, 4, 5, 8

Lathyrus platyphyllus Retz.: 4

Lathyrus pratensis L.: 1, 2, 3

Lathyrus sylvestris L.: 7

Lathyrus tuberosus L.: 4, 5, 7, 8, 10

Lathyrus vernus (L.) Bernh.: 1, 2, 6, 8, 10

*Lupinus polyphyllus Lindl.: 7

Lotus zhegulensis Klokov: 2, 5, 6

Medicago lupulina L.: 1, 2, 6, 7

Medicago romanica Prodan: 2, 3, 4, 5, 7

*Medicago sativa L.: 5, 7

*Medicago varia Martyn: 5, 7

Melilotus albus Medik.: 1, 2, 5, 6, 7

Melilotus officinalis (L.) Pall.: 1, 3, 4

*Onobrychis viciifolia Scop.: 5, 6

Ononis arvensis L.: 6

Oxytropis pilosa DC.: 4, 5, 8

*Robinia pseudoacacia L.: 7

Trifolium alpestre L.: 2, 3

Trifolium arvense L.: 2, 4, 5, 6, 7

Trifolium medium L.: 1, 2, 3, 4, 5, 7

Trifolium pratense L.: 2, 4, 5, 6, 7, 10

*Trifolium sativum (Scherb.) Boenn.: 7

Vicia angustifolia L.: 5, 7

Vicia cracca L.: 1, 2, 3, 4, 5, 6

Vicia hirsuta (L.) Gray: 7

*Vicia biennis L.: 7

Vicia sepium L.: 1, 2, 7

Vicia tenuifolia Roth: 3, 5

Vicia tetrasperma (L.) Schreb.: 1, 2

Vicia villosa Roth: 7

F AGACEAE

Quercus robur L.: 1, 3, 6, 10

G ENTIANACEAE

! Gentiana cruciata L.: 2

! Gentiana pneumonanthe L.: 2

G ERANIACEAE

*Erodium cicutarium (L.) L'Her. ex Aiton: 5, 7

Geranium pratense L.: 2, 4, 5, 8

Geranium sanguineum L.: 1

Geranium sylvaticum L.: 1, 2, 10

H IPPURIDACEAE

Hippuris vulgaris L.: 8

G ROSSULARIACEAE

Ribes nigrum L.: 1

H EMEROCALLIDACEAE

*Hemerocallis fulva L.: 7

H YACINTHACEAE

! Scilla siberica Haw.: 10

H YDROCHARITACEAE

*Elodea canadensis Michx.: 7

Hydrocharis morsus-ranae L.: 8

H YPERICACEAE

Hypericum perforatum L.: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10

Hypericum hirsutum L.:10

H YPOLEPIDACEAE

Pteridium pinetorum C.N. Page et R.R. Mill: 1, 10

I LLECEBRACEAE

Spergula arvensis L.: 4, 5, 7

Spergularia rubra J. et C. Presl: 4, 7

I RIDACEAE

! Gladiolus tenuis M. Bieb.: 3, 6

! Iris aphylla L.: 7

! Iris halophila Pall.: 1

J UNCACEAE

Juncus articulatus L.: 2, 6

Juncus atratus Krock.: 1, 2, 7

Juncus bufonius L.: 1, 2, 5, 6, 7

Juncus compressus Jacq.: 1, 6, 7

Juncus conglomeratus L.: 1, 7, 10

Juncus effusus L.: 1, 7

Juncus inflexus L.: 2

Juncus gerardii Loisel.: 1, 2, 6

Luzula pallidula Kirschner: 1

L AMIACEAE

Ajuga genevensis L.: 7, 8

Betonica officinalis L.: 1, 3, 8, 10

Clinopodium vulgare L.: 1, 3, 8

Dracocephalum thymiflorum L.: 7

Galeopsis bifida Boenn.: 1, 2, 4, 6, 7, 10

*Galeopsis ladanum L.: 2, 4, 5

*Galeopsis speciosa Mill.: 5

Glechoma hederacea L.: 1, 2, 4 ,10

Leonurus villosus Desf. ex Spreng.: 1, 2, 4, 7

Lycopus europaeus L.: 1, 6, 10

Lycopus exaltatus L. f.: 2

Mentha arvensis L.: 1, 2, 4, 5, 6, 10

*Nepeta cataria L.: 7

Nepeta pannonica L.: 3

Origanum vulgare L.: 1, 2, 3, 10

Phlomoides tuberosa (L.) Moench: 1, 3, 4, 8

Prunella vulgaris L.: 1, 2, 4, 6

Salvia stepposa Des.-Shost.: 4, 7

Salvia tesquicola Klokov et Pobed.: 8

Scutellaria galericulata L.: 1

*Stachys annua L.: 4, 5, 7

Stachys palustris L.: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 10

Stachys sylvatica L.: 1

Thymus marschallianus Willd.: 3, 4, 8

L EMNACEAE

Lemna minor L.: 1, 6

Spirodela polyrhiza (L.) Schleid.: 6

Staurogeton trisulcus Schur: 6

L ENTIBULARIACEAE

Utricularia vulgaris L.: 6

L ILIACEAE

! Fritillaria meleagroides Patrin ex Schult. f.: 2, 6

! Gagea erubescens Schult. f.: 6, 8

Gagea lutea (L.) Ker Gawl.: 10

Gagea minima (L.) Ker Gawl.: 10

Paris quadrifolia L.:10

L IMONIACEAE

! Limonium donetzicum Klokov [L. tomentellum auct. non (Boiss.) Kuntze]: 2, 6

L INACEAE

Linum usitatissimum L.: 7

L YTHRACEAE

Lythrum intermedium Fisch. ex Colla: 1, 2

Lythrum salicaria L.: 1, 2, 4, 6

Lythrum virgatum L.: 1, 2, 6

Peplis portula L.: 1, 5

M ALVACEAE

Lavatera thuringiaca L.: 3, 5

*Malva pusilla Smith: 7

M ELANTHIACEAE

Veratrum lobelianum Bernh.: 2, 10

M ENYANTHACEAE

Menyanthes trifoliata L.: 8

M ONOTROPACEAE

Hypopitys monotropa Crantz: 8

N YMPHAEACEAE

Nuphar lutea (L.) Smith: 5, 8

O LEACEAE

*Fraxinus pennsylvanica Marsh.: 5

O NAGRACEAE

Chamaenerion angustifolium (L.) Scop.: 1, 3

*Epilobium adenocaulon Hausskn.: 1, 2, 4, 6, 7, 10

Epilobium hirsutum L.: 2, 4, 6, 7

Epilobium nervosum Boiss. et Buhse: 1, 2, 6

Epilobium palustre L.: 6

*Epilobium pseudorubescens A.K. Skvortsov: 1, 2

Epilobium tetragonum L.: 2, 4, 5, 6

Oenothera biennis L. (?): 7

O RCHIDACEAE

Dactylorhiza fuchsii (Druce) Soó: 1

! Dactylorhiza incarnata (L.) Soo: 2, 7, 8

! Epipactis atrorubens (Hoffm. ex Bernh.) Besser: 8

Epipactis helleborine (L.) Crantz: 1

Platanthera bifolia (L.) Rich.: 2

P APAVERACEAE

Chelidonium majus L.: 7

P INACEAE

Pinus sylvestris L.: 1, 2, 6

P LANTAGINACEAE

Plantago major L.: 1, 2, 6, 7, 10

! Plantago maxima Juss. ex Jacq.: 1

Plantago media L.: 2, 4, 7

! Plantago salsa Pall.: 6

Plantago stepposa Kuprijan.: 1, 2, 4, 5

Plantago uliginosa F.W. Schmidt: 6, 7

P OACEAE

Agrostis gigantea Roth: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 10

Agrostis syreistschikowii P. A. Smirn.: 6

Agrostis stolonifera L.: 2, 6, 7, 10

Agrostis tenuis Sibth.: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 10

Alopecurus arundinaceus Poir.: 1

Alopecurus geniculatus L.: 2, 6

Anthoxanthum odoratum L.: 8

*Avena sativa L.: 7

Beckmannia eruciformis (L.) Host: 1, 4

Brachypodium pinnatum (L.) P. Beauv.: 1, 3, 10

Brachypodium sylvaticum (L.) P. Beauv.: 1, 10

Briza media L.: 2

Bromopsis inermis (Leyss.) Holub: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

Bromopsis riparia (Rehmann) Holub: 2, 3, 4, 5, 6, 7

Bromus japonicus Thunb.: 7

Bromus squarrosus L.: 7, 8

Calamagrostis canescens (Weber) Roth: 1, 2, 10

Calamagrostis epigeios (L.) Roth: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10

Crypsis alopecuroides (Piller et Mitterp.) Schrad.: 1

Dactylis glomerata L.: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 10

Deschampsia cespitosa (L.) P. Beauv.: 1, 2, 6, 7

*Echinochloa crusgalli (L.) P. Beauv.: 1, 2, 4, 5, 6, 7

Elymus caninus (L.) L.: 10

Elytrigia intermedia (Host) Nevski: 3, 9

Elytrigia repens (L.) Nevski: 1, 2, 3, 5, 6, 7

Festuca pseudovina Hack. ex Wiesb.: 3

Festuca valesiaca Schleich. ex Gaudin s.str.: 1, 2, 6

Glyceria fluitans (L.) R. Br.: 7

Hierochloë stepporum P.A. Smirn.: 8

Hierochloë odorata (L.) P. Beauv.: 1, 2, 8

Koeleria cristata (L.) Pers.: 6

Leersia oryzoides (L.) Sw.: 6, 7

Melica nutans L.: 1

Milium effusum L.: 8, 10

Neoholubia pubescens (Huds.) Tzvelev

[ Helictotrichon pubescens (Huds.) Pilg.]: 8

Ochlopoa annua (L.) H. Scholz [ Poa annua L.]: 7

*Panicum miliaceum L.: 7

Phalaroides arundinacea (L.) Rauschert: 6

Phleum phleoides (L.) H. Karst.: 1, 2, 3

Phleum pratense L.: 1, 2, 3, 4, 5, 6

Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud.: 1, 2, 5, 6, 10

Poa angustifolia L.: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

Poa compressa L.: 1, 2, 6

Poa crispa Thuill.: 2, 6

Poa palustris L.: 1

Poa trivialis L.: 2

Puccinellia distans (Jacq.) Parl.: 6

Schedonorus giganteus (L.) Soreng et Terrell [ Festuca gigantea (L.) Vill.]: 1, 8

Schedonorus arundinaceus (Schreb.) Dumort.

[ Festuca arundinacea Schreb.]: 1

Schedonorus pratensis (Huds.) Beauv. [ Festuca pratensis Huds.]: 3, 6, 7

*Setaria pumila (Poir.) Roem. et Schult. [S. glauca auct. non (L.) P. Beauv.]: 2, 5, 6, 7

*Setaria viridis (L.) P. Beauv.: 5

*Sorghum sudanense (Piper) Stapf: 2

Stipa capillata L.: 8

! Stipa pennata L.: 2, 3, 7,

*Triticum aestivum L.: 2, 5, 7

P OLEMONIACEAE

Polemonium caeruleum L.: 1, 8

P OLYGALACEAE

Polygala comosa Schkuhr: 6, 7, 8

P OLYGONACEAE

Acetosella vulgaris (Koch) Fourr. [Rumex acetosella L.]: 2, 10

Acetosa pratensis Mill. [ Rumex acetosa L.]: 1, 2

Acetosa thyrsiflora (Fingerh.) A. Löve [ Rumex thyrsiflorus Fingerh.]: 2, 3, 4, 5

Aconogonon alpinum (All.) Schur [ Polygonum alpinum All.]: 8

Bistorta officinalis Delarbre [ Polygonum bistorta

  • L.]: 1, 8

Fallopia convolvulus (L.) A. Löve: 1, 10

Persicaria amphibia (L.) S.F. Gray: 1, 2, 5

Persicaria hydropiper (L.) Spach: 1, 4, 6, 7, 10

Persicaria minor (Huds.) Opiz:1, 4, 10

Persicaria maculata (Rafin.) S.F. Gray: 7

Persicaria tomentosa (Schrank) E.P. Bicknell: 2, 5,

  • 6,    7

Polygonum arenastrum Boreau: 6

Polygonum aviculare L.: 1, 2, 6, 7, 10

Polygonum novoascanicum Klokov: 1, 2, 6

Polygonum patulum M. Bieb.: 2

Polygonum samarense H. Gross: 2

Rumex confertus Willd.: 1, 2, 4, 5, 6, 7

Rumex crispus L.: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

Rumex hydrolapathum Huds.: 1

Rumex maritimus L.: 6

Rumex pseudonatronatus (Borbás) Murb.: 1

Rumex stenophyllus Ledeb.: 6

Rumex sylvestris (Lam.) Wallr.: 1

P ORTULACACEAE

*Portulaca oleracea L.: 8

P OTAMOGETONACEAE

Potamogeton trichoides Cham. et Schlecht.: 6

P RIMULACEAE

Androsace elongata L.: 6

Androsace septentrionalis L.: 6

Lysimachia nummularia L.: 1, 2, 3, 6, 7, 10

Lysimachia vulgaris L.: 1, 2, 5, 10

Primula macrocalyx Bunge: 1, 2, 7

P YROLACEAE

Pyrola rotundifolia L.: 8

Orthilia secunda (L.) House: 8

R ANUNCULACEAE

Actaea spicata L.: 8

! Adonanthe vernalis (L.) Spach: 3, 8

Anemonoides ranunculoides (L.) Holub: 1, 10

Caltha palustris L.: 8

*Consolida regalis S.F. Gray: 5, 7

Ficaria verna Huds.: 7, 10

Myosurus minimus L.: 6

Ranunculus acris L.: 4

Ranunculus auricomus L. s.l.: 1

! Ranunculuspedatus Waldst. et Kit.: 6

Ranunculus polyanthemos L.: 2, 4, 7

Ranunculus repens L.: 1, 2, 6, 7, 10

Ranunculus sceleratus L.: 7

Thalictrum flavum L.: 1, 2, 3, 6

Thalictrum simplex L.: 1, 3

Trollius europaeus L.: 7, 8

R HAMNACEAE

Frangula alnus Mill.: 2, 6, 10

Rhamnus cathartica L.: 1

R OSACEAE

Agrimonia asiatica Juz.: 1, 2, 3, 4, 5, 6

Agrimonia pilosa Ledeb.: 1

Alchemilla conglobata H. Lindb.: 7

Alchemilla micans Buser: 1

*Amelanchier spicata (Lam.) K. Koch: 7

! Amygdalus nana L.: 8

Cerasus fruticosa Pall.: 1, 4

Cerasus vulgaris Mill.: 7

Comarum palustre L.: 1

Crataegus rhipidophylla Gand.: 1, 2

Filipendula denudata Pojark.: 1, 2, 3, 5

Filipendula ulmaria (L.) Maxim. s.str.: 1, 5, 10

Filipendula vulgaris Moench: 1, 2, 3, 6, 10

*Fragaria ananassa (Weston) Duchesne ex

Rozier: 7

Fragaria moschata (Duchesne) Weston: 1, 2, 3, 4, 5

Fragaria vesca L.: 1, 2, 6, 10

Fragaria viridis (Duchesne) Weston: 2, 3, 4, 5

Geum aleppicum Jacq.: 1, 2, 4, 5, 6

Geum rivale L.: 7

Geum urbanum L.: 1, 3, 4, 7, 10

*Malus domestica Borkh.: 2, 3, 5, 6, 7

Malus praecox (Pall.) Borkh.: 1

Padus avium Mill.: 1, 2, 10

*Padus virginiana (L.) Mill.: 7

! Potentilla alba L.: 7, 10

Potentilla anserina L.: 1, 2, 5, 6, 7

Potentilla argentea L.: 1, 2, 4, 5, 6, 10

Potentilla heidenreichii Zimmeter: 7

Potentilla impolita Wahlenb.: 1, 2, 3, 4, 5

Potentilla norvegica L.: 1

Potentilla recta L.: 6

*Prunus domestica L.: 7

Prunus stepposa Kotov: 8

*Pyrus communis L.: 7

Pyrus pyraster (L.) Burgsd.: 2

Rosa cinnamomea L. [ R. majalis Herrm.]: 1, 6, 8

! Rosa corymbifera Borkh.: 2, 6, 7

Rosa glabrifolia C.A. Mey. ex Rupr.: 1

Rubus caesius L.: 1, 2, 6, 10

Rubus idaeus L.: 1, 5, 10

Rubus saxatilis L.: 1, 2, 6, 10

Sanguisorba officinalis L.: 1, 2, 3, 6,

Sorbus aucuparia L.: 1, 2, 3, 7, 10

Spiraea crenata L.: 5, 7, 8, 9

R UBIACEAE

Galium album Mill.: 4, 7

Galium aparine L.: 4, 5, 7

Galium boreale L.: 1, 2, 3, 8

Galium glabratum Klokov: 1

Galium mollugo L.: 1, 3, 10

Galium odoratum L.: 1, 8, 10

Galium palustre L.: 1, 2, 6, 7

Galium pseudorivale Tzvelev: 5, 10

Galium rivale (Sibth. et Sm.) Griseb.: 5, 6, 7

Galium ruthenicum Willd.: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8

Galium trifidum L.: 1

Galium usiginosum L.: 1, 7

Galium verum L. s.str.: 4, 5

S ALICACEAE

Populus alba L.: 7

Populus nigra L.: 6, 7

Populus tremula L.: 1, 3, 10

Salix alba L.: 6, 7

Salix aurita L.: 1

Salix caprea L.: 2, 3, 5, 7

Salix cinerea L.: 1, 3, 5, 6, 7, 10

*Salix euxina I.V. Belyaeva [ S. fragilis auct. non

L.]: 1, 2, 4, 5, 6, 7

Salix gmelinii Pall. [ S. dasyclados Wimm.]: 1, 6, 7

Salix pentandra L.: 1

! Salix rosmarinifolia L.: 2

Salix viminalis L.: 7

Salix triandra L.: 1, 6, 7

S AMBUCACEAE

*Sambucus sibirica Nakai [ S. racemosa auct. non

  • L.]: 4

S ANTALACEAE

Thesium ebracteatum Hayne: 2, 6, 7

S CROPHULARIACEAE

Euphrasia pectinata Ten.: 6

Euphrasia brevipila Burn. et Gremli: 2, 6

Euphrasia parviflora Schagerstr: 6

Linaria vulgaris Mill.: 2, 4, 6, 7

Melampyrum argyrocomum Fisch. ex Steud.: 5, 7, 8

Melampyrum cristatum L.: 1

Melampyrum pratense L.: 1, 7

Odontites vulgaris Moench: 2, 5, 6, 8, 10

Pedicularis kaufmannii Pinzger: 1

Pseudolysimachion longifolium (L.) Opiz

[ Veronica longifolia L.]: 1, 2, 8

Pseudolysimachion spicatum (L.) Opiz s.str.

[ Veronica spicata L.]: 1, 2, 6

Pseudolysimachion spurium (L.) Rauschert [ Veronica spuria L.]: 3

Scrophularia nodosa L.: 1, 3, 10

! Scrophularia umbrosa Dum.: 9

Verbascum lychnitis L.: 3

Verbascum marschallianum Ivanina et Tzvelev: 2,

  • 3, 4, 5, 7

Veronica anagallis-aquatica L.: 4, 9

Veronica beccabunga L.: 1

Veronica chamaedrys L.: 1, 4, 7, 8, 10

Veronica officinalis L.: 2, 8

Veronica sclerophylla Dubovik: 4, 6, 7, 8

Veronica serpyllifolia L.: 1, 6, 7

Veronica scutellata L.: 1, 2, 4, 6, 7

Veronica teucrium L.: 1, 5

Veronica verna L.: 6

S OLANACEAE

*Hyoscyamus niger L.: 7

*Petunia x atkinsiana (Sweet) W.H. Baker: 7

Solanum dulcamara L.: 1, 3, 8, 10

*Solanum nigrum L.: 7

S PARGANIACEAE

Sparganium emersum Rehm.: 7

Sparganium erectum L.: 6

T HELYPTERIDACEAE

Thelypteris palustris Schott: 8

T ILIACEAE

Tilia cordata Mill.: 1, 6

T YPHACAEAE

Typha angustifolia L. s.l.: 7

Typha latifolia L.: 7

U LMACEAE

Ulmus scabra Mill.: 1

Ulmus laevis Pall.: 10

U RTICACEAE

Urtica dioica L.: 1, 3, 4, 5, 6, 7, 10

*Urtica urens L.: 7

V ALERIANACEAE

Valeriana exaltata J.C. Mikan ex Pohl [ V. officinalis auct. non L.]: 1, 2, 7

V ERBENACEAE

*Glandularia tenuisecta (Briq.) Small: 7

V IBURNACEAE

Viburnum opulus L.: 2, 7

V IOLACEAE

Viola collina Besser: 10

Viola elatior Fries [ V. montana L.]: 1

Viola hirta L.: 1, 2

Viola mirabilis L.: 10

Viola rupestris F.M. Schmidt: 1, 6

Viola nemorales Kurz: 1, 2, 10

! Viola stangina Kit. ex Schult. [ V. persicifolia Schreb.]: 2

Работа выполнена в рамках госзаданий ИЭВБ РАН – филиала СамНЦ РАН:

№ AAAA-A17–117112040039–7;

№ AAAA-A17–117112040040–3.

Авторы благодарят за ценные консультации и помощь в исследованиях д.б.н. С.В. Саксонова (Институт экологии Волжского бассейна РАН), д.б.н. А.П. Сухорукова и к.б.н. О.В. Юрцеву (Московский государственный университет им. М.В. Ломоносова), к.б.н. Н.А. Леонову, к.б.н. Т.Г. Стойко и к.б.н. А.А. Чистякову (Пензенский государственный университет).

Список литературы Материалы к флоре юга Пензенской области: Малосердобинский район

  • Красная книга Пензенской области. Т. 1. Грибы, лишайники, мхи, сосудистые растения. 2 изд. / А.И. Иванов, Л.А. Новикова, А.А. Чистякова. Т.В. Горбушина, В.М. Васюков, Н.А. Леонова, П.И. Заплатин, Т.Б. Силаева, С.В. Саксонов, Н.С. Раков, С.А. Сенатор, Е.Ю. Истомина, Е.В. Варгот; науч. ред. А.И. Иванов. Пенза, 2013. 300 с.
  • Новикова Л.А. Местообитания головчатки Литвинова в Пензенской области // Проблемы изучения и охраны биоразнообразия и природных ландшафтов Европы: материалы Международного симпозиума (Пенза, 28-29 мая 2001 г.). Пенза: ПГПУ им. В.Г. Белинского, 2001. С. 74-77.
  • Новикова Л.А. Охрана галофитной растительности Пензенской области // Ботаника в современном мире: тр. XIV Съезда Русского ботанического общества и конференции «Ботаника в современном мире» (г. Махачкала, 1823 июня 2018 г.) Т. 2. Геоботаника. Ботаническое ресурсоведение. Интродукция растений. Культурные растения / отв. ред. А.Л. Буданцев. Махачкала: АЛЕФ, 2018 С. 112-114.
  • Новикова Л.А., Васюков В.М., Горбушина Т.В., Пчелинцева Т.И. Фитоценотическое значение Cephalaria Шушоуи ВоЬг. в растительности Пензенской области // Экология и география растений и растительных сообществ: материалы IV Международной научной конференции (Екатеринбург, 16-19 апреля 2018 г.). Екатеринбург: Изд-во Урал. ун-та; Гуманитарный ун-т, 2018. С. 619-624.
  • Новикова Л.А., Васюков В.М., Горбушина Т.В., Неворотова Е.А. Редкий эндемичный вид во флоре Пензенской области // Образование, наука, практика: инновационный аспект: сб. ст. Международной научно-практической конференции, посвященной 70-летию со дня рождения профессора А.Ф. Блинохватова (Пенза, 2122 ноября). 2018: ПГАУ. С. 230-233.
  • Новикова Л.А., Васюков В.М., Горбушина Т.В. Изученность галофитной растительности Пензенской области и ее охрана // Самарский научный вестник, 2019. № 1 (26). С. 75-82.
  • Особо охраняемые природные территории России: информационно-аналитическая система. 2010-2019. Режим доступа: www/oopt.aari.ru
  • Новикова Л.А. Особо охраняемые природные территории Пензенской области и их мониторинг // Труды государственного природного заповедника «Воронинский». Вып. 4. Воронеж: ИПЦ «Научная книга», 2019. С. 69-75.
  • Пчелинцева Т.И. Проблемы сохранения ценных участков растительности в Малосердо-бинском районе (Пензенская область) // Природное наследие России: сб. науч. ст. Международной научной конференции, посвященной 100-летию национального заповедного дела и Году экологии в России (Пенза, 2325 мая 2017 г.) Пенза: Изд-во ПГУ, 2017. С. 317-318.
  • Солянов А.А. Флора Пензенской области. Пенза: ПГПУ им. В.Г. Белинского, 2001. 310 с.
  • Флора Юго-Востока Европейской части России: в 6 т. / Т. 1-5 под ред. Б.А. Федченко; Т. 6 под ред. Б.К. Шишкина. Т. 1. Л., 1927. 74 с.; Т. 2. Л., 1928. 256 с.; Т. 3. Л.. 1929. 436 с.; Т. 4. Л., 1930. 361 с.; Т. 5. Л., 1931. 939 с., Т. 6. М.; Л., 1936. 483 с.
  • Цингер В.Я. Сборник сведений по флоре Средней России. М., 1885. 520 с.
  • Claus C. Lokalfloren der Wolgagegenden // Beitrage Pflanzenkunde Russ. Reichen. St.-Petersb., 1851. S. 1-324.
  • Gobel F., Claus C. Reise in die Steppen des südlichen Russlands, unternommen von Dr. Fr. Göbel in Begleitung der Herren Dr. C. Claus und A. Bergman. Дерпт, 1837-1838.
Еще
Краткое сообщение