Спленомегалияни ташхислаш ва иёсий ташхислаш масалалари i
Автор: Куйланова И.М.
Журнал: Мировая наука @science-j
Рубрика: Основной раздел
Статья в выпуске: 3 (72), 2023 года.
Бесплатный доступ
Shифокорга мурожаат қилиб, беморлар алоҳида шикоятлар билан суҳбатни бошлайдилар, улар суҳбат давомида клиник синдромларга "қўшилади". Бу шифокорга дифференциал диагностика ўтказишга ва беморни текшириш йўналишини режалаштиришга имкон беради. Спленомегалия синдроми турли хил касалликларнинг жуда кенг тарқалган намоёнидир. Шу билан бирга, талоқнинг патологик жараёнга қўшилиши деярли ҳар доим дифференциал ташхисни талаб қилади. Одатда, талоқдаги патологик ўзгаришлар гепатолиенал синдром ривожланиши билан ўткир ёки сурункали тизимли жараённи кўрсатади.
Талоқ, спленомегалия, спленэктомия, бадди-киари синдром
Короткий адрес: https://sciup.org/140297926
IDR: 140297926
Текст научной статьи Спленомегалияни ташхислаш ва иёсий ташхислаш масалалари i
Талоқ инсон танасидаги энг катта лимфоид органдир, шунинг учун қон тизими касалликлари, юқумли касалликлар, бириктирувчи тўқималарнинг тизимли касалликлари ва онкологик касалликлар билан унинг таркибидаги ўзгаришлар, одатда, спленомегалия - унинг катталашиши шаклида намоён бўлади.
Талоцнинг узгармаганлигини ёки спленомегалия мавжудлигини аницлаш учун мезонларга эхтиёж бор.
^озирги вацтда орган хажмини хисоблаш ва унинг катталашганлигини аницлашнинг турли усуллари мавжуд. Бирок, уларнинг натижалари царама-царши булиши мумкин. Бундан ташцари, орган катталаштириш мезонларини белгилашда жинси, ёши, бўйи, тана вазнини ҳисобга олмасдан, органнинг индивидуал чизиқли ўлчамлари, майдони ёки ҳажмининг қийматларига таяниш етарли эмаслиги аник.
Ушбу ишнинг мақсади спленомегалиянинг энг муҳим сабабларини клиник нуқтаи назардан кўрсатиш ва умумий амалиёт шифокорига дифференциал диагностика бўйича тавсиялар беришдир. Одатда, талоқ сезилмайди: қорин бўшлиғида ётган орган чап пастки қовурғалар томонидан тулиц яширинган. Талок меъёрдан 1,5-3 баравар катталашганида (яъни унинг вазни 400 г атрофида) аниқлангандагина пальпация қилинади. Катталашмаган талоқ фақат махсус ҳолатларда сезилади (жуда юмшоқ қорин сиртлари). Болаларнинг 5-15 фоизида ва катталарнинг 3 фоизида хеч цандай касалликсиз талоц катталашиши мумкин, бу ёшга боFлиц иммунологик реактивликнинг ошиши ифодасидир. Конгестив спленомегалия одатда гемоцитопения билан кечади ва замонавий усуллар ёрдамида ташхис қўйиш керак, бу биринчи навбатда портал гипертензия синдроми доирасида конгестив спленомегалия ва гепатит ва сироз уртасидаги алокани аниклайди. Коннгестив спленомегали табиати жигар касаллиги ва спленопортал обструкциянинг бошқа сабабларини аницлаш орцали аницланади: Бадди-Киари синдроми, спленопортал плефлебит, талоц венасида ташци ёки ички обструкция. Умуман олганда, спленопортография ва спленопортал қон айланишининг бошқа тадқиқотлари талоц тицилиши мохиятини ойдинлаштиради. Бирламчи Банти касаллиги деб хисобланиши мумкин булган конгестив бирламчи спленомегалия гурухи мавжуд бўлиб, уни ҳозирги кунда Раппапорт бошчилигидаги морфологларнинг аксарияти рад этмоқда, аммо у ҳали ҳам интраспленик қон айланишининг бузилиши учун янги патогенетик жиҳатдан тан олинган.
Спленектомия асосан гемоцитопения билан кечадиган гиперспленизм синдромида тавсия этилганлиги сабабли, ушбу усул ёрдамида бирламчи конгестив интраспленик табиатни аниқлаш мумкин. Улардан баъзилари сурункали гепатитгача ривожланиб бориши аниқланган, шунинг учун бу спленомегалия дастлаб спленомегалияни аниқлайдиган ўзини ўзи ушлаб турувчи жараён туфайли сурункали гепатитда ҳам секин ривожланиши билан юзага келиши мумкин. Спленоген гемоцитопениялар дифференциал диагностика учун мураккаб муаммоларни келтириб чиқаради. Назарий жиҳатдан ҳар қандай спленомегалия гиперспленизм синдроми ичида қисман ёки тўлиқ гемоцитопенияни келтириб чиқариши мумкин. Ушбу синдром, унинг патогенетик табиати ва ташқи кўриниши ҳақида, ёки спленомегали устунлик синдромига айланадиган бошқа тизимли касалликлар билан биргаликда кенг муҳокамаларни келтириб чиқаради. Талоқнинг узоқ вақт давомида гемоцитопениянинг асосий сабаби ҳисобланган медуляр гемотопозини ингибиция қилишда маълум рол ўйнаганлиги ҳақида ҳали ҳам баъзи маълумотлар мавжуд. Шундай қилиб, апластик анемия ёки умумий медуляр аплазиясининг айрим ҳолатларида спленектомия яхшиланишларга ёки ҳатто даволанишга олиб келди (Aстер ва бошқ.). Бундан ташқари, спленектомия қилинган беморлар радиация ва цитостатик даволанишни медуллодепрессант эффекти билан яхшироқ таъсир қилиши маълум, бу бизнинг Годжкин касаллиги учун спленэктомия тажрибамизда яқинда тасдиқланган. Шундай қилиб, қон касалликлари доирасида битта асосий талоқ гипертрофиялари, спленоганглионик гипертрофиялар, спленогепатик гипертрофиялар ва спленогематик гипертрофиялар таснифланади.
Ушбу ишнинг мақсади спленомегалиянинг энг муҳим сабабларини клиник нуқтаи назардан кўрсатиш ва умумий амалиёт шифокорига дифференциал диагностика бўйича тавсиялар беришдир.
Спленэктомияни амалга ошириш учун оптимал жарроҳлик усули лапароскопиядир, аммо пневмоперитонеумни киритишда чекловлар, анатомик ҳолатлар (органларнинг катталиги, ёпишқоқлиги, висцерал семириш), клиниканинг моддий-техник базаси, жарроҳлик гуруҳининг малакаси ва қўлда ишлаш қобилиятлари каби бир қатор хусусиятларни, операция натижаларини самарадорлигини ҳисобга олиш керак.
ADABIYOTLAR
-
1. Кубышкин В.А., Ионкин Д.А. Опухоли и кисты селезенки. / Кубышкин В.А., Ионкин Д.А. // М.: Медпрактика-М.. – 2007. — С. 288.
-
2. Абдурахманов Д.Т. Алкогольная болезнь печени / Абдурахманов Д.Т. //Российский журнал гастроэнтерологии, гепатологии,
колопроктологии. –2017. – N6. – С. 4-9.
-
3. Алексеев Н.А. Вторичные лимфоидные органы (селезенка и лимфатические узлы): онтогенез, в норме и патологии / Алексеев Н.А. – СПб.: Эко-Вектор, 2014. – С. 112-131; 142-155; 660-674; 685-694; 764769.
-
4. Андреев В.Г., Шанин А.В., Демин И.Ю. Движение группы жестких микрочастиц в вязкоупругой среде под действием акустической радиационной силы / Андреев В. Г. [и др.] // Акустический журнал. – 2014. –Т. 60, № 6. – С. 673-678.
Список литературы Спленомегалияни ташхислаш ва иёсий ташхислаш масалалари i
- Кубышкин В.А., Ионкин Д.А. Опухоли и кисты селезенки. / Кубышкин В.А., Ионкин Д.А. // М.: Медпрактика-М. - 2007. - С. 288.
- Абдурахманов Д.Т. Алкогольная болезнь печени / Абдурахманов Д.Т. //Российский журнал гастроэнтерологии, гепатологии, колопроктологии. -2017. - N6. - С. 4-9.
- Алексеев Н.А. Вторичные лимфоидные органы (селезенка и лимфатические узлы): онтогенез, в норме и патологии / Алексеев Н.А. - СПб.: Эко-Вектор, 2014. - С. 112-131, 142-155, 660-674, 685-694, 764-769.
- Андреев В.Г., Шанин А.В., Демин И.Ю. Движение группы жестких микрочастиц в вязкоупругой среде под действием акустической радиационной силы / Андреев В. Г. [и др.] // Акустический журнал. - 2014. -Т. 60, № 6. - С. 673-678.