Апаратты жйелердегі деректер оры пнінен дріс ткізу ерекшеліктері

Кіріспе

Ақпараттық жүйелердегі деректер қоры пәнінен дәрістік сабақты өткізу, ақпараттық жүйелердегі деректер қоры пәнін ғылым және тәжірибелік мәні бар пән ретінде оқытудың мақсаты болып табылады. Осы мақсатты орындау үшін:

• •    Деректер қорын басқару жүйесі;

• •    Деректер қорынының типтері мен объектілері;

• •    Кесте аралық байланыс. Кесте құру режимдері;

• •    Деректер қорын жобалау. Сұраныс;

• •    Қалып (Форма), есептер және макро-командалар құру;

• •    Мәліметтер қоры, файлдық жүйелер, акпараттык жYЙелер;

• •    Мэлiметтер коры жYЙелерiнiн архи-тектурасы. Негiзгi концепциялары;

• •    Пэнд1к саладаFы концептуальды модель. Логикалык модельдер;

• •    Мэлiметтер модель Негiзгi концеп-циялары;

• •    Мэлiметтердiн иерархиялык моделi;

• •    Мәліметтердің реляциялық моделі. Реляциялык мэлiметтер корын жобалау;

• •    SQL - сураныс тiлi. М^БЖ Yшiн стандартты интерфейс. SQL тшнщ стандартты мәселелердің қазыналық талаптарын жақсы бiлу керек.[1]

Дэрiс латын тiлiнен аударFанда lektio -оку деген маFынаны бiлдiредi. Дэрiс - оку пәнінің материалын жүйелі түрде ауызша баяндауды білдіреді. Ақпараттық жүйелердегі деректер коры пэншщ максатын жэне орынын ескере отырып ақпараттық жүйелердегі деректер коры колданылатын дэрiстi жал-пылама түсініктер дәрісі, тағайындалған дәріс, ағымдағы дәріс, шолу дәрісі және тұжырым дэрiсi деп белуге болады.

Зерттеу объектілері мен әдістері

Акпараттык, мэселелiк, визуалды, би-нарлы, арнайы арандату, конференция, консультация дәріс өткізу әдістері қолданылады.

Нәтижелер және оларды талдау

Акпараттык жYЙелердегi деректер коры пәнінен дәріс өткізу әдісіне байланысты келесiдей беледi:

• •    акпараттык. Осы эдiс тYсiндiру - кер-нектілік баяндау әдісін пайдаланады және жоFары мектепте кеп колданылады. Акпараттык жYЙелердегi деректер коры пэш, объек-тісі және құрамдас бөліктері тақырыбына колдануга болады.

• •    мэселелiк. Осы эдiс аркылы баяндал-Fанда мэселелiк сурактар, есептер, эр тYрлi жаF-дайлар қолданылады. Таным үрдістері ғылыми ізденіс, диалог, талдау және әр түрлі көзқарасты салыстыру аркылы iске асырылады. Акпараттык жYЙелердегi деректер корындаFы акпараттык процестер жэне оларды автоматтанды-рудың қажеттілігі, аудиторлық жұмыстағы акпараттык технологиялар, аудиторлык жумыс-тат компьютерлiк акпараттык жYЙенiн функ-ционалды есептері тақырыбына қолдануға болады.

• •    визуалды. Осы эдiс материалды тех-никалық оқыту құрылғылары, аудио және видео техникалар, мультимедиалык техно-

• логиялар және материалды қысқаша түсіндіру аркылы iске асырады. Акпарат жYЙелер негiз-дері. Банктік ақпараттық жүйелер. Банктік жүйенің қазіргі заманғы даму деңгейі. Банкті автоматтандыру мэселесi такырыбына колда-нуга болады.

• •    бинарлы (дэрiс-диалог). Осы эдiс материалды екі оқытушының диалогы түрінде, мысалы екі ғалымның, екі ғылыми бағытта жұмыс істейтін ғалымдардың пікір таласы. Ақпараттық жүйелердегі деректер коры пэнi, объект^ жэне курамдас белiктерi такырыбына колдануга болады.

• •    арнайы арандату. Осы эдiс алдын-ала оқушының білетін материалының бір бөлігінен әдейі қате жіберу арқылы немесе берілетін материалдың дәлдігі дұрыс болмауы мүмкін ақпаратпен жұмыс істету арқылы дәріс тыңдату. Дәріс соңында қателер көрсетіледі және қатемен жұмыс істетіледі. Ақпараттық жYЙелердегi деректер корындаFы процестер жэне оларды автоматтандырудын, кажеттiлiгi.

• •    конференция. Осы эдiстiн тYрi Fы-лыми-зертханалык сабакта студенттердщ ғылыми жобалармен және студенттерге алдын ала қойылған мәселелік бойынша пікірлер айту. Акпараттык жYЙелердiн баFдарламалык жаб-дыктары, деректердi ендеудщ эдеттегi эдiстерi және ақпараттық жүйе, деректер қоры, файлдық жYЙелер, акпараттык жYЙелер такырыбына колдануга болады.

• •    консультация. Осы эдюте сурак-жауап немесе сұрақ, жауап және пікірталас күйінде баяндалады. Мэлiметтер корын жобалау негiз-дерi, баскару жэне бейнелеудегi компьютер-леудегі әдістер, деректердің желілік моделі, DBTG деректер моделі, негізгі түсініктер мен аныктамалар, деректер курылым диаграммасы, сарапшылык сурауларды бiлiм корын модифи-кациялауда пайдалану, кестелермен жұмыс жасаудын стандартты режимдерi, деректердщ иерархиялық моделі, негізгі түсініктер мен анықтамалар және иерархиялық модельмен концептуальды модельдің қатынасының байланысы такырыбына колдануга болады.[2]

Акпараттык жYЙелердегi деректер коры пәнінде дәріс басқада негіздер бойынша белiнуi мYмкiн. Мысалы:

• -    жалпы максаттары бойынша: окулык, Yгiт-насихаттык, насихаттык, дамытушылык, тэрбиелiк дэрiс;

• -    маFынасы бойынша: академиялык жэне Fылыми кен таралFан мэселелер туралы дэрiс;

• -    әсер ету әдісі бойынша жан толғаны-сына, түсінігіне, нанымына әсер ететін дәріс.

Дәрісті дұрыс өткізу үшін:

• 1)    Репродуктивті емес продуктивті немесе творчестволық есептерді шығарғанда қолданылатын амалдар көбінесе орынды құрылуы. Дайын әдістемелік материалды жеткізу студенттің әдістемелік кескін толық-тығын қамтамасыз етуі;

• 2)    Оқу дәріс жоспарын барлық аралық-та құру студенттің кең көлемде жазбаша тілін қолдануы болып табылады, әдістемелік кескіндеу барлық амалына қатысты өзін-өзі түзету және бақылау көп көлемде мүмкіндік береді және сабақтың табысты өту шартын белгілейді. Студентке дәрісті ұйымдастыру барысының барлық күрделі жүйесін қамта-масыз ету үшін жазбаша текст жәрдем етеді -ең алдымен дәріс тақырыбын таңдау және осы тақырыпты жеткізу әдістемесін іздестіру мен соңында дәріс соңғы нұсқасын жазғызу.

Барлық белгілі оқу тәсілдері мен құрал-дарын толық қолдану, студенттің сабаққа табысты дайындалуына көмек береді, себебі оқу дәрісін ұйымдастыру үшін дайын жоспар қолданылады. Оқу дәріс әдісін ұйымдастыру төменде көрсетілген.[3]

Оқу дәріс әдістемесін ұйымдастыру:

• I.    Дәріс тақырыбы. Тақырыпты таңдау негізі.

• 1.    Толық курс жүйсіндегі тақырыптың алатын орны және мағанасы.

• 2.    Оқулықтарды таңдау (оқытушы және студент үшін ұсынылатын әдебиеттер).

• II.    Дәрісті ұйымдастыру түрі.

• 1.    Дәрісхана (тыңдаушылардың дайын-дық мінездемесі мен деңгейі).

• 2.    Дәріс мақсаты (ойластыру, барлық пәндік мазмұнды біріктіретін дәріс негізгі ойы).

• 3.    Негізгі ойластыруды ұйымдастыра-тын, дәріс мақсаты:

• 4.    Дәріс қалпын ұйымдастыру: а) моно-логтік сөйлем; б) аудиовизуалдық құралдарға сүйенетін монолог; в) эвристикалық кездесу элементерімен монолог; г) эвристикалық кезде-

• су; д) диалог-пікірталас (қарастырылған мәселе бойынша екі оқытушының қарама-қайшы көз қарастары).

а) есеп құрамы және тізбегі; б) есеп мінездемесі (ақпараттық, аналитикалық, жүйе-лендірілген, мәселелік); в) көрсетілген есепті шығару үшін студенттерге қажетті құралдар (категориялары, кескіндеу жүйелері, функцио-налдық, генетикалық, жүйелік, ықтималдық, байланыстыратын салдарлары); г) алға қойыл-ған есепті шығару жолындағы оқытушының тыңдаушыларда қалыптасатын эмоционалдық позициясы мен қатынасы.

• III.    Дәріс мазмұны.

Ақпараттық жүйелердегі деректер қоры пәнінде дәріс құрылымы бойынша үш бөліктен тұратыны қарастырылған: кіріспе, негізгі және қорытынды бөлігі. Кіріспе бөлігінде дәріс тақырыбы, жоспары және есебі қойылады, әдебиеттер (негізгі және қосымша) айтылады, өтілген материалдармен байланыстырып, теоретикалық және тәжірибелік мәнін ашып көрсету керек. Негізгі бөлікте негізгі ойының көмегімен мәселенің мағынасын ашып, байланыстарды белгілеп, жағдайға байланысты бағалап, мәселенің болашағын болжайды. Ал қорытынды бөлігінде дәріс қорытындылап, негізі қысқаша қайталанып және түйінделеді. Қысқаша қойылған сұраққа жауап беріледі.

Оқу дәріс әдістемесін ұйымдастыру төменде болатыны көрсетілген:

• I.    Дәріс тақырыбы. Тақырыпты таңдау негізі, II. Дәрісті ұйымдастыру түрі, III. Дәріс мазмұны. IV.Оқытушының дәріс процесіндегі бүтіндік кескіні.

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

• 1.    Абдуллина В.З. Проектирование и отладка пользовательских приложений. Ч. 1 и ч.2. Методические указание к курсовой работе и самостоятельной работе студентов по курсу «Базы, банки данных и экспертные системы». – Алматы: КазНТУ, 2001.-150 с.

• 2.    Кузин А.В., Демин В.М. Разработка баз данных в системе Microsoft Access: Учебник –М .: Форум: Инфра-М, 2005.- 350 с.

• 3.    Биярова А. Ө., Иманбаев Қ.С. Экономи-кадағы ақпарат жүйелері: оқу құралы / Биярова А.Ө., Иманбаев Қ.С. - Алматы, 2012. -300 б.