Five Anastasiae and two Febroniae:a guided tour in the maze of Anastasia legends. Part two. The roman dossier. I. Anastasia between Aquileia and Rome. 1a. From Aquileia back to the early roman legend

Бесплатный доступ

Sections from 1 to 4 of Part Two of our study, which is dedicated to the western legends of Anastasia, are focused on an investigation of the Aquileian legend and, then, going in the reverse chronological order, on the early Roman legend before its reception in Aquileia. The plot line dedicated to Chrysogonus is an Aquileian addition lacking from the earlier Roman legend. The pious mother of Anastasia called Fausta belongs to the same plot line, whereas the mother of the “original” Anastasia was pagan.

Roman martyrs, st anastasia, st chrysogonus, aquileia, grado

Короткий адрес: https://sciup.org/149142334

IDR: 149142334   |   DOI: 10.15688/jvolsu4.2022.6.9

Список литературы Five Anastasiae and two Febroniae:a guided tour in the maze of Anastasia legends. Part two. The roman dossier. I. Anastasia between Aquileia and Rome. 1a. From Aquileia back to the early roman legend

  • Dmitrievskiy A. Opisanie liturgicheskikh rukopisey, khranyashchikhsya v bibliotekakh pravoslavnogo Vostoka. Tom 1. Typikâ. Chast 1. Pamyatniki patriarshikh ustavov i ktitorskie monastyrskie Tipikony [Description of the Liturgical Manuscripts Preserved in the Library of the Orthodox East. Vol. 1. Typika. Part 1. Monuments of Patriarchs' Institutions and Ktetors' Monasterian Typika]. Kyiv, Tipografiya G.T. Korchak-Novitskogo, 1895. CXLVII, 912, XXV p.
  • Krysko VB. et al., ed. Slavyano-russkiy prolog po drevneyshim spiskam. Sinaksar (zhitiynaya chast Prologa kratkoy redaktsii) [The Russian Slavonic Prologos According to the Earliest Manuscripts. Synaxarium (Hagiographical Part of the Short Recension of the Prologos)]. In 2 vols. Vol. 1. Moscow, Izdatelskiy tsentr "Azbukovnik", 2010. LXXIX, 824 p.
  • Achelis H. Acta SS. Nerei et Achillei. Leipzig, J. C. Hinrichs'sche Buchhandlung, 1893. [4], 70 S. (Texte und Untesuchungen zur Geschichte der altchristlichen Literatur; Bd. 11.2).
  • Bollandus I., Henschenius G., eds. Acta Sanctorum lanuarii. T. II. Antverpiae, Ioannes Meursius, 1643. [26], 1160, [75] p.; digital edition: Acta Sanctorum: The Full Text Database, Ianuarii II. Cambridge, Chadwyck-Healey, 1999.
  • Henschenius G., Papebrochius D., eds. Acta Sanctorum. Maii. T. III. Antverpiae, Michael Cnobarus, 1680, [7], lxxii, [10], 684, 73*, [19] p.; digital edition: Acta Sanctorum: The Full Text Database. Maii III. Cambridge, Chadwyck-Healey, 2000.
  • Appendix ad Opera Sancti Germanii Parisiensis. Migne J.-P., ed. Pelagii II, Joannis III, Benedicti I summorum pontificum opera omnia. Parisiis, J.-P. Migne, 1849, cols. 100-628. (Patrologiae cursus completus. Series latina; vol. 72).
  • Daur K.-D., ed. ArnobiiIunioris Opera omnia. Pars II. Opera minora. Turnhout, Brepols, 1992. 352 p. (Corpus Christianorum. Series latina; vol. 25A).
  • Azzara C. Il regno longobardo in Italia i Tre Capitoli. Chazelle C., Cubitt C., eds. The Crisis of the Oikoumene: The Three Chapters and the Failed Quest for Unity in the Sixth-Century Mediterranean. Turnhout, Brepols, 2007, pp. 209-222. (Studies in the Early Middle Ages; vol. 14).
  • Brandenburg H. Le prime chiese di Roma. IV-VII secolo. Milano, Jaca Book, 2021. 367 p.
  • Bratoz R. Die Geschichte des frühen Christentums im Gebiet zwischen Sirmium und Aquileia im Licht der neueren Forschungen. Klio, 1990, vol. 72, pp. 508-550.
  • Bratoz R. Aquileia tra Teodosio e i Longobardi (379-568). Cuscito G., ed. Aquileia dalle origini alla costituzione del Ducato Longobardo. Storia -amministrazione - societa. Trieste, Editreg, 2003, pp. 477-527. (Antichita altoadriatiche; vol. 54).
  • Cameron A. Anician Myths. The Journal of Roman Studies, 2012, vol. 102, pp. 133-171.
  • Carletti C. "Domine Eutychi". Un culto ritrovato nell'area cimiteriale di S. Sebastiano a Roma. Vetera Christianorum, 2002, vol. 39, pp. 35-60.
  • Cecchelli M. Dati da scavi recenti di monumenti cristiani. Sintesi relativa a diverse indagini in corso. Mélanges de l'École française de Rome. Moyen-Âge, 1999, vol. 111, pp. 227-251.
  • Chausson F. Une sœur de Constantin: Anastasia. Carrié J.-M., Lizzi Testa R., eds. Humana sapit. Études d'Antiquité tardive offertes à Lellia CraccoRuggini. Turnhout, Brepols, 2002, pp. 131-155. (Bibliothèque de l'Antiquité tardive; vol. 3).
  • Chausson F. Stemmata aurea. Constantin, Justine, Théodose. Revendications généalogiques et idéologie impériale au IV s. ap. J.C. Roma, L'Erma di Bretschneider, 2007. 304 p. (Centro ricerche e documentazione sull'antichità classica. Monografie; vol. 26).
  • Colombi E. Storie di cronache e reliquie: la nascita del patriarcato di Grado nelle prime cronache veneziane. Cristianesimo nella storia, 2010, vol. 31, pp. 761-807.
  • Cooper K. The Virgin and the Bride: Idealized Womanhood in Late Antiquity. Cambridge, MA; London, 1996. XII, 180 p.
  • Cooper K. The Fall of the Roman Household. Cambridge, Cambridge University Press, 2007. XVI, 319 p.
  • Cracco Ruggini L. Gli Anicii a Roma e in Provincia, Mélanges de l'École française de Rome. Moyen-Âge, Temps modernes, 1988, vol. 100, pp. 69-85.
  • Cuscito G. Il culto di S. Crisogono fra Aquileia e Roma. Antichità Altoadriatiche, 1987, vol. 30, pp. 255-274.
  • Davis R. The Book of Pontiffs (Liber Pontificalis). The Ancient Biographies of First Ninety Roman Bishops to AD 715. Liverpool, Liverpool University Press, 1989. LIX, 139 p. (Translated Texts for Historians; vol. 6). (Repr.: 2010).
  • Delehaye H. Synaxarium Ecclesiae Constantinopolitanae, e codice Sirmondiano, nunc Berolinensi, adiectis synaxariis selectis. Acta Sanctorum, Propylaeum Novembris. Bruxellis, Socii Bollandiani, 1902, [3], LXXVI, 1181 p.; digital edition: Acta Sanctorum: The Full Text Database, Nov. Propylaeum. Cambridge, Chadwyck-Healey, 2002.
  • Delehaye H. Recherches sur le légendier romain: la Passion de S. Polychronius. Analecta Bollandiana, 1933, vol. 51, pp. 34-98 [unsigned].
  • Delehaye H. Étude sur le légendier romain: les Saints de novembre et de décembre. Bruxelles, Société des Bollandistes, 1936. 273 p. (Subsidia hagiographica; vol. 23).
  • Delehaye H., Quentin H. Commentarius Perpetuus in Martyrologium Hieronymianum. Acta Sanctorum, Novembris. T. II, Pars posterior. Bruxellis, Société des Bollandistes, 1931, [3], IX-XXIII, 721 p.; digital edition: Acta Sanctorum: The Full Text Database. Nov. II. Pars II. Cambridge, Chadwyck-Healey, 2002.
  • Delehaye H. et al. Martyrologium Romanus ad formam editionis typicae scholiis historicis instructum. Acta Sanctorum. Propylaeum Decembris. Bruxellis, Société des Bollandistes, 1940, [XXIII], 660 p; digital edition: Acta Sanctorum: The Full Text Database, Dec. Propylaeum. Cambridge, Chadwyck-Healey, 2002.
  • Diefenbach S. Römische Erinnerungsräume. Heiligenmemoria und kollective Identitäten im Rom des 3. bis 5. Jahrhunderts n. Chr. Berlin, New York, W. de Gruyter, 2007. XI, 635 S. (Millennium Studies; vol. 11).
  • Dolbeau F. Les prologues de légendiers latins. Hamesse J., ed. Les prologues médiévaux. Actes du Colloque international organisé par l'Academia Belgica et l'Ecole française de Rome avec le concours de la F.I.D.E.M. (Rome, 26-28 mars 1998). Turnhout, Brepols, 2000, pp. 345-393. (FIDEM, Textes et études du Moyen Âge; vol. 15).
  • Dubois J. Les martyrologes du Moyen Age latin. Brepols, Turnhout, 1978. 88 p. (Typologie des sources du Moyen Âge occidental; fasc. 26).
  • Dubois J., Renaud G. Édition pratique des martyrologes de Bede, de l'Anonyme Lyonnais et de Florus. Paris, Éditions du Centre National de la Recherche Scientifique, 1976. VII, 307 p. (Institut de recherche et d'histoire des textes. Bibliographies -Colloques - Travaux préparatoires).
  • Duchesne L. Le Liber Pontificalis. Texte, introduction et commentaire. T. I. Paris, E. Thorin, 1886. CCLXII, [2], 536 p. (Bibliothèque des Écoles françaises d'Athènes et de Rome; 2e série).
  • Duchesne L. À propos du Martyrologe Hiéronymien. Analecta Bollandiana, 1898, vol. 17, pp. 421-427.
  • Dufourcq A. Études sur les "Gesta Martyrum " romains. In 4 vols. Vol. I. Paris, A. Fontemoing, 1900. VIII, 441 p.; Vol. II. 1907. XI, 302 p. (Bibliothèque des Écoles françaises d'Athènes et de Rome; vol. 83/1-4).
  • Dunn M. Mastering Benedict: Monastic Rules and Their Authors in the Early Mediaeval World. The English Historical Review, 1990, vol. 105, pp. 567-594.
  • Esbroeck M. van. Cosmas and Damian, Saints. Atiya A.S., ed. The Coptic Encyclopedia. In 8 vols. Vol. 2. New York; Toronto, Macmillan, 1991, pp. 638640.
  • Ghilardi M. Alla chiavica le carogne! Martiri e cloache. Bianchi E., ed. La Cloaca maximae i sistemi fognari di Roma dall'antichità ad oggi. Roma, Palombi, 2014, pp. 191-199, 249-262.
  • Gonsette M. Les directeurs spirituels de Démétriade. Épisode de la lutte anti-pélagienne. Nouvelle revue théologique, 1938, vol. 60, pp. 783-801.
  • Graiffier B. de. Un prologue hagiographique hostile au décret de Gélase? Analecta Bollandiana, 1964, vol. 82, pp. 341-353.
  • Graiffier B. de. Un prologue "passe-partout". Analecta Bollandiana, 1972, vol. 90, p. 118.
  • Graiffier B. de. Nouveau témoin d'un prologue "passe-partout". Analecta Bollandiana, 1974, vol. 92, p. 352.
  • Halkin F. Légendes grecques de "Martyres romaines". Bruxelles, Société des Bollandistes, 1973. 240 p. (Subsidia hagiographica; vol. 55).
  • Glorie F., ed. Itineraria et alia geographica. Turnhout, Brepols, 1965. XIII, [5], 495 p. (Corpus Christianorum. Series Latina; vol. 175).
  • Jacobs A.S. Writing Demetrias: Ascetic Logic in Ancient Christianity. Church History, 2000, vol. 69, pp. 719-748.
  • Kirsch J.P. Der stadtrömische christliche Festkalender im Altertum. Textkritische Untersuchungen zu den römischen "Depositiones" und dem Martyrologium Hieronymianum. Münster in Wesft., Aschendorff, 1924. 256 S. (Liturgiegeschichliche Quellen; vol. 7/8).
  • Kotter B. Die Schriften des Johannes von Damaskos. V. Opera homiletica et hagiographica. Berlin - New York, W. de Gruyter, 1988. XX, 607 S. (Patristische Texte und Studien; Bd. 29).
  • Kunzler M. La liturgia della Chiesa. Seconda edizione ampliata. Milano, Jaca Book, 2003. 621 p. (Amateca. Manuali di teologia cattolica; vol. 10).
  • Kurdock A.N. TheAnician Women: Patronage and Dynastic Strategy in a Late Roman Domus, 350 CE - 600 CE. Ph.D. Thesis. Manchester, University of Manchester, 2003. 254 p.
  • Kurdock A.N. Demetrias Ancilla Dei: Anicia Demetrias and the problem of the missing patron. Cooper K., Hillner J., eds. Religion, Dynasty, and Patronage in Early Christian Rome, 300-900. Cambridge, Cambridge University Press, 2007, pp. 190-224.
  • Lanéry C. Ambroise de Milan hagiographe. Paris, Institut d'Études Augustiniennes, 2008. 621 p. (Collection des Études Augustiniennes. Série Antiquité; vol. 183).
  • Lanéry C. Nouvelle recherches d'hagiographie arnobienne: la Passion de Cécile (BHL 1495). Goullet M., ed. Parva pro magnis munera. Études de literature tardo-antique et médiévale offertes à François Dolbeau par ses élèves. Turnhout, Brepols, 2009, pp. 553-559. (Instrumenta patristica et mediaevalia; vol. 51).
  • Lanéry C. Hagiographie d'Italie (300-550). I. Les Passions latines composées en Italie. Philippart G., ed. Hagiographies. Histoire internationale de la littérature hagiographique latine et vernaculaire en Occident des origines à 1550. Vol. 5. Turnhout, Brepols, 2010, pp. 15-369. (Corpus Christianorum).
  • Lanzoni F. Le diocesi d'Italia dalle origini al principio del secolo VII (an. 604). Studio critico. Vol. 1. Faenza, F. Lega, 1927. XV, 1122 p. (Studi e testi; vol. 35).
  • Lapidge M. The Roman Martyrs. Introduction, Translation, and Commentary. Oxford, Oxford University Press, 2018. XVII, 733 p. (Oxford Early Christian Studies).
  • Laurence P. Proba, Juliana et Démétrias. Le christianisme des femmes de la gens Anicia dans la première moitié du Ve siècle. Revue des Études Augustiniennes, 2002, vol. 48, pp. 131-163.
  • Leclercq H. Martyrologe. Leclercq H., Cabrol F., éds. Dictionnaire d'archéologie chrétienne et de liturgie. T. 10. Partie 2. Paris, Letouzey et Ané, 1932, cols. 2523-2619.
  • Lourié B. A Monothelete Syriac Compilation of Pseudo-Apostolic Acts Preserved in Slavonic Only and the Entrance of Constans II into Rome in 663. Cioatä M., Miltenova A., and Timotin E., eds. Biblical Apocrypha in South-Eastern Europe and Related Areas. Proceedings of the session organised in the framework of the 12th International Congress of South-East European Studies (Bucharest, 2-6 September 2019). Bräila, Istros, 2021, pp. 125217. (Bibliothèque de l'Institut d'Études Sud-Est Européennes; vol. 16).
  • Mateos J. Le Typicon de la Grande Église. Ms. Saint-Croix no 40, Xe siècle. Introduction, texte critique, traduction et notes. T. I. Le cycle des douze mois. Roma, PIO, 1962. XXVI, 389 p. (Orientalia Christiana Analecta; vol. 165).
  • Mattaloni V Passio Cantianorum. E. Colombi, ed. Le passioni dei martiri aquileiesi e istriani. Vol. 2. Roma, Istituto Storico Italiano per il Medio Evo, 2013, pp. 135-254.
  • Matthews J.F. The Poetess Proba and Fourth-Century Rome: Questions of Interpretation. Christol M. et al., eds. Institutions, société et vie politique dans l'Empire romain au IVe siècle ap. J.-C. Actes de la table ronde autour de l'oeuvre d'André Chastagnol (Paris, 20-21 janvier 1989). Rome, École Française de Rome, 1992, pp. 277-304. (Publications de l'École française de Rome; vol. 159).
  • Mutzenbecher A., ed. Maximi episcopi Tauriensis. Collectionem sermonum antiquam nonnullis sermonibus extravagantibus adiectis. Turnhout, Brepols, 1962. LXXVIII, 514 p. (Corpus Christianorum. Series latina; vol. 23).
  • McKitterick R. History and Memory in the Carolingian World. Cambridge, Cambridge University Press, 2004, XVI, 337 p.
  • Mesnard M. La basilique de Saint Chrysogone à Rome. Roma, Pontificio Istituto di archeologia cristiana; Paris, Les Belles Lettres, 1935. 169 p. (Studi di antichità Cristiana; vol. 9).
  • Mommsen Th. Libri Pontificalis pars prior. Berolini, Weidmann, 1898. CXL, 295 p., IV tab. (Monumentae Germaniae Historica. Gestorum Pontificum Romanorum; vol. I).
  • Monticolo G. Cronache veneziane antichissime. Vol. I. Roma, Istituto storico italiano, 1890. XL, 224 p. (Fonti per la storia d'Italia. Scrittori. Secoli X-XI).
  • Moretti P.F. La Passio Anastasiae: Introduzione, testo critico, traduzione. Roma, Herder, 2006. 238 p. (Studi e Testi TardoAntichi; vol. 3).
  • Motta D. Carino: homo omnium contaminatissimus o bene agens erga christianos? Histos, 2021, vol. 15, pp. 22-51.
  • Noret J. La Passion de Chrysanthe et Darie. A-t-elle été rédigée en grec ou en latin? Analecta Bollandiana, 1972, vol. 90, pp. 109-117.
  • Pastorello E. Andreae Danduli, ducis Venetiarum, Chronica per extensum descripta: aa. 46-1280 d. C. Bologna, N. Zanichelli, 1942. 405 p. (Raccolta degli storici italiani dal cinquecento al millecinquecento ordinata da L.A. Muratori. Nova edizione; t. XII, parte I).
  • Pergola P. La condamnation des Flaviens 'chrétiens' sous Domitien: persécution religieuse ou répression à caractère politique? Mélanges de l'École française de Rome. Antiquité, 1978, vol. 90, pp. 407423.
  • Quentin H. Martyrologes historiques du Moyen Age. Étude sur la formation du Martyrologe romain. Paris, J. Gabalda, 1908. XIV, 745 p.
  • Rizos E. Martyrs from North-Western Balkans in the Byzantine Ecclesiastical Tradition: Patterns and Mechanisms of Cult Transfer. Bugarski I., Heinrich-Tamaska O., eds. Grenz Übergänge: Spätrömisch, frühchristlich, frühbyzantinisch als Kategorien der historisch-archäologischen Forschung an der mittleren Donau. Akten des 27. Internationalen Symposiums der Grundprobleme der frühgeschichtlichen Entwicklung im mittleren Donauraum, Ruma, 4.-7.11.2015. Remshalden, BAG Verlag, 2016, S. 195-214. (Forschungen zu Spätantike und Mittelalter; Bd. 4).
  • Roberts M. The Humblest Sparrow: The Poetry of Venantius Fortunatus. Ann Arbor, The University of Michigan Press, 2009. 364 p.
  • Rossi G. B. de. La Roma sotteranea cristiana. T. I. Roma, Cromo-litografia pontificia, 1864. [6], 352, 86 p.
  • Rossi G.B. de, Duchesne L. Martyrologium Hieronymianum. Smedt C. de et al., eds. Acta Sanctorum Novembris. T. II, Pars prior. Bruxellis, Socii Bollandiani, 1894, pp. II-LXXXII, 1-195; digital edition: Acta Sanctorum: The Full Text Database. Nov. II. Pars I. Cambridge, Chadwyck-Healey, 2002.
  • Rydén L. The Life of Andrew the Fool. In 2 vols. Vol. 2. Uppsala, Uppsala University, 1995. 437 p. (Studia Byzantina Upsaliensia; vol. 4:2).
  • Hilberg I., ed. Sancti Eusebii Hieronymi Epistulae. Pars II: Epistulae LXXI-CXX. Vindobonae, F. Tempsky; Lipsiae, G. Freytgag, 1912. 515 p. (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum; vol. 55).
  • Saxer V. L'hagiographie ancienne d'Aquilée. À propos d'un livre recent. Mélanges de l'Ecole française de Rome. Moyen-Age, Temps modernes, 1980, vol. 92, pp. 373-392.
  • Schaefer F. Die Acten der Heiligen Nereus und Achilleus. Untersuchung über den Originaltext und die Zeit seiner Entstehung. Römische Quartalschrift für christliche Altertumskunde und Kirchengeschichte, 1894, Bd. 8, S. 89-119.
  • Hohl E., Samberger Ch., Seyfarth W., ed. Scriptores Historiae Augustae. In 2 vols. Vol. II. Leipzig, Teubner, 1965. 308 p. (Bibliotheca scriptorium graecorum et romanorum Teubneriana).
  • Sotinel C. The Three Chapters and the Transformations of Italy. Chazelle C., Cubitt C., eds. The Crisis of the Oikoumene: The Three Chapters and the Failed Quest for Unity in the Sixth-Century Mediterranean. Turnhout, Brepols, 2007, pp. 84-120. (Studies in the Early Middle Ages; vol. 14).
  • Sotinel C. Mémoire perdue ou mémoire manipulé: le Liber Pontificaliset la controverse des Trois Chapitres. Sartre M., Sotinel C., dir. L'usage du passé entre l'antiquité tardive et Haut Moyen Age. Hommage à Brigitte Beaujard. Rennes, Presses universitaires de Rennes, 2008, pp. 59-76. (Histoire).
  • Spera L. Il santuario degli LXXX / DCCC martyres nell'Area I Callistiana. L'apporto di Joseph Wilpert al repertorio dei "culti cumulativi" nella Roma sotteranea. Heid S., ed. Giuseppe Wilpert archeologo cristiano. Atti del Convegno (Roma - 16-19 maggio 2007). Città del Vaticano, Ponticio Istituto di archeologia cristiana, 2009, pp. 361-388. (Sussidi allo studio delle antichità cristiane; vol. 22).
  • Wattenbach W., ed. The Chronicon Benedictoburanum. Pertz G.H. Chronica et annales aevi Salici. Hannover, Hahn, 1851, pp. 224-229. (Monumenta Germaniae Historica. Scriptores; vol. 9).
  • Martindale J.R. et al. The Prosopography of the Later Roman Empire. Vol. 1. Cambridge, Cambridge University Press, 1971. XXII, 1152 p.
  • Tilatti A. Le ossa dei santi Canziani. Cristianesimo nella storia, 2014, vol. 35, pp. 765-786.
  • Trout D. From the Elogia of Damasus to the Acta of the Gesta Martyrum: Re-staging Roman History. Alroth B., Scheffer Ch., eds. Attitudes towards the Past in Antiquity. Creating Identities. Proceedings of an International Conference held at Stockholm University, 15-17 May 2009. Stockholm, Stockholm University, 2014, pp. 312-320. (Acta Universitatis Stockholmiensis. Stockholm Studies in Classical Archaeology; vol. 14).
  • Trout D. Damasus of Rome: The Epigraphic Poetry: Introduction, Texts, Translations, and Commentary. Oxford, Oxford University Press, 2015. XXII, 207 p. (Oxford Early Christian Texts).
  • Valentini R., Zucchetti G. Codice topografico della Città di Roma. Vol. 2. Roma, Istituto storico italiano, 1942. XI, 397 p. (Fonti per la storia d'Italia pubblicate dall'Istituto storico italiano per il Medio Evo; vol. 88).
  • Quesnel S., ed. Venance Fortunat. Œuvres. T. IV, Vie de saint Martin. Paris, Les Belles-Lettres, 1996. XCV, 196 p. (Avec pagination double pour les pp. 1-101). (Coll. Budé; vol. 336).
  • Vocino G. Les saints en lice: hagiographie et reliques entre Cividale et Grado à l'époque carolingienne. Depreux Ph. de et al., eds. Compétition et sacré au Haut Moyen Age: entre médiation et exclusion. Turnhout, Brepols, 2015, pp. 273-293. (Haut Moyen Âge; vol. 21).
  • Vogûé A. de. La Règle du Maître. I. (Prologue -Ch. 10). Paris, Cerf, 1964. 457 p. (Sources chrétiennes; vol. 105).
  • Vogûé A. de. The Master and St. Benedict: A Reply to Marilyn Dunn. English Historical Review, 1992, vol. 107, pp. 95-103.
  • Waal A. de. Sant'Eutichio martire nel cemetero "ad Catacumbas". Römische Quartalschrift für christliche Altertumskunde und Kirchengeschichte, 1915, Bd. 29, S. 269-275.
  • Wagner H.A. Das spätantike Rom und die stadrömische Senatsaristokratie (395-455 n.Chr.). Eine althistorisch-archäologische Untersuchung. Berlin, Boston, W. de Gruyter, 2021. X, 523 S. (Millennium-Studien; Bd. 91).
  • Waitz G. Scriptores rerum Langobardicarum et Italicarum saec. VI-IX. Vol. 1. Hannover, Hahn, 1878. 636 p. (Monumenta Germaniae Historica. Scriptores; vol. 3).
  • Apresyan M., ed. Hamabarbar yaysmawowrk '. Naxaçerenc'yan 6xmbagrowt'yownneri [A Synopsis of the Synaxaria. 6 Pre-Cerenc' Recensions]. In 12 vols. Vol. 11. Holy Etchmiadzin, s.n., 2011. 384 p.; vol. 12. 2010. 392 p.
  • Dolakidze M., Chitunashvili D., eds. didi svnaksari giorgi mtats'mindeli [Great Synaxarion by George the Hagiorite]. Tbilisi, s.n., 2017. 045, 635 p.
Еще
Статья научная