Jedinstveno tržište, slobodno kretanje radne snage i problemi nezaposlenosti u Evropskoj uniji

Pravo na rad je jedno od značajnih prava na teritoriji 'Evropske petnaestorice'. Početna inicijativa u omogućavanju slobodnog kretanja radnika preduzeta je 1951. godine, uspostavljanjem Evropske zajednice za ugalj i čelik, da bi se tek Ugovorom o osnivanju Evropske ekonomske zajednice iz 1957. godine proklamovalo načelo slobodnog kretanja svih vrsta radnika. Do velikog preokreta na evropskoj sceni dolazi usvajanjem Ugovora iz Amsterdama 1997. godine, kada su se države članice 'odrekle' jednog velikog dela svoje suverenosti time što su mnoga prava, koja su do tada imale u svojoj isključivoj nadležnosti, prebacile na evropski nadnacionalni nivo. Pojam radnik najčešće obuhvata sva ona lica koja se bave tzv. nesamostalnim zanimanjima, pri čemu je značajno da se rad obavlja za drugoga uz naknadu, ne ulazeći u vrstu poslova koji se obavljaju, niti u pravni osnov njihovog radnog angažovanja. Danas, suštinu načela slobode kretanja lica čini pravo svih lica država članica Unije da slobodno i dobrovoljno traže posao, da budu nagrađena i da koriste druge uslove rada i zapošljavanja bez obzira čije državljanstvo imaju. Međutim, mora se istaći da na jedinstvenom tržištu radne snage u Evropskoj uniji postoje brojne barijere u slobodnom protoku radnika, čime se ograničava ostvarenje prava na rad. Dosta je primera koji upućuju na postojanje raznih vidova diskriminacije pri ostvarivanju prava na rad. Sporovi su najčešći pri ostvarivanju prava bračnog druga, a razlog koji se navodi za neudovoljavanje zahtevu je nacionalna pripadnost, iako se brojnim propisima zabranjuje diskriminacija zbog nacionalne pripadnosti. Princip antidiskriminacije se nameće kao adekvatan instrument kojim će se prevazići postojeće barijere ka slobodnom kretanju radnika, a sa druge strane, priznaće se nadležnost zemalja članica u oblastima vezanim za trgovinu i usluge. Ipak, potrebno je mnogo više od postojećih deklaracija i propisa da bi se princip nacionalnog državljanstva zamenio pojmom evropskog građanina, što bi bio jedini pravi put u rešavanju mnogih socijalnih problema u zemljama članicama Evropske unije.