«Καθρεπτησ γυναικων» Константина Дапонте - путешествие в Крым в политических стихах (1746)

«Καθρεπτησ γυναικων» Константина Дапонте - путешествие в Крым в политических стихах (1746)

Автор: Альбрехт Штефан

Журнал: Материалы по археологии и истории античного и средневекового Причерноморья @maiask

Рубрика: Историческая филология

Статья в выпуске: 11, 2019 года.

Бесплатный доступ

Фанариот Константин (Кесарий) Дапонте бежал в 1746 г. в Крым, где он по рекомендации Константина Маврокордатоса, господаря Валахии, был благосклонно принят ханом Селимом II Гираем. О своем пребывании он написал поэму в диалогах, в т.н. политических стихах, которую он вложил в свое огромное «Καθρέπτης γυναικών», то есть в «Зерцало жен». Дапонте - первый (ранний) современный греческий писатель, который сделал Крым доступным для греков своего времени. Он также поднял осознание того, что это место, хотя и татарское, но и действительно греческое место, - хотя и без ссылки на греческую древность и византийские времена. Поскольку работа была очень распространена, его описание Крыма весьма интересно. Дапонте не пишет ничего замечательного о политической ситуации в Крыму, хотя и предоставил своим соотечественникам полезные сведения. Интересны замечания Дапонтеса о грубой красоте монастыря, которая контрастирует с аркадными прибрежными лугами, а также о греческом населении, живущем близ Бахчисарая.

Еще

Константин дапонте, крым, селим гирай ii, греки

Короткий адрес: https://sciup.org/14118216

IDR: 14118216   |   DOI: 10.24411/2713-2021-2019-00019

Список литературы «Καθρεπτησ γυναικων» Константина Дапонте - путешествие в Крым в политических стихах (1746)

  • Арсений, архимандрит. 1872. Готская Епархия в Крыму. ЖМНП CLXV, 60-86.
  • Баранова В.В. 2010. Язык и этническая идентичность: урумы и румеи Приазовья. Москва: ВШЭ.
  • Бертье-Делагард А.Л. 1910. Мнимое тысячелетие, или к истории христианства в Крыму. ЗООИД XVIII, 67-68.
  • Герцен А.Г. 2008. Мангуп глазами исследователей и путешественников XVI - начала XX в. В: БИАС. Вып. 3. Симферополь: Антиква, 214-220.
  • Кизилов М.Б. 2004. Крым и Крымское ханство в "Трактате о Двух Сарматиях" Матвея Меховского. Archivum Eurasiae Medii Aevii 13, 79-95.
  • Комаров В.Н., Зарубин З.М.Ф., Бабицкий Е.Ф. 2018. Качи-Кальон. Природа 2 (1230), 70-77.
  • Лавров В.В. 2015. Археологические исследования Качи-Кальона в 1954 г. (По материалам архива Е.В. Веймарна в Бахчисарайском заповеднике). История и археология Крыма 2, 349-363.
  • Лосева О.В. 2012. Кесарий Дапонте. B: Православная энциклопедия. Т. 32. Москва: МП РПЦ, 537-539.
  • Медведев И.П. 2010. Поэма Кесария Дапонте (XVIII в.) "Княгиня Ольга или История крещения Россов". Вестник церковной истории 3-4, 5-16.
  • Могаричев Ю.М. 1995. Пещерные церкви Качи-Кальона. АДСВ 27. Византия и средневековый Крым, 102-106.
  • Могаричев Ю.М. 2010. "Пещерные города" в Крыму. Киев: Вища школа-XXI.
  • Пивоварова Н.В. 2009. Бахчисарайская [Мариупольская] икона Божией Матери. В: Православная энциклопедия. Т. 4. Москва: МП РПЦ, 398-399.
  • Репников Н.И. 1935. Городище Качи-Кальен. In: Материалы Эски-Керменской экспедиции 1931-1933 гг. Москва; Ленинград: Государственное социально-экономическое издательство, 102-114 (Известия государственной академии истории материальной культуры. Вып. 117).
  • Хартахай Ф. 1867. Христианство в Крыму. В: Ханацкий К.В. (ред.). Памятная книжка Таврической губернии. Симферополь: Типография Таврического Губернского Правления, 41-128.
  • Храпунов Н.И, Храпунова С.Н. 2017. Известия о Крыме у Франческо Альгаротти. Золотоордынское обозрение. Т. 5. № 3, 612-628.
  • Храпунов Н.И. 2016. Мусульманские памятники Крыма глазами путешественников конца XVIII - начала XIX в. B: Абдуллин Х.М., Ситдиков А.Г. (отв. ред.). Материалы конгресса исламской археологии России и стран СНГ. Казань: Институт археологии АН РТ, 268-275.
  • Храпунов Н.И. 2018. Крымские древности глазами западноевропейских путешественников конца XVIII - начала XIX в. Вестник Российского фонда фундаментальных исследований 2(91), 21-33.
  • Храпунов Н.И., Гинькут Н.В. 2015. Крым в 1784 г. по свидетельству французского путешественника Барона да Бара. МАИЭТ XX, 395-430.
  • Чеснокова Н.П. 2015. История российско-синайских культурных и конфессиональных отношений по письменным источникам. B: Русские иконы Синая. Жалованные грамоты, иконы и произведения декоративно-прикладного искусства XVI-XX веков из России, хранящиеся в монастыре св. Екатерины на Синае. Москва: Московская Патриархия Русской Православной Церкви, 23-38.
  • Albrecht S. 2011. Im Auftrag des Königs: ein Gesandtenbericht aus dem Land der Krimtataren: die "Tartariae description" des Martinus Broniovius (1579). Mainz: Römisch-Germanisches Zentralmuseum.
  • Becattini F. 1785. Storia della Crimea Piccola Tartaria ed altre Provincie circonvicine. Venezia: Presso Leonardo Bassaglia.
  • Beyer H.-V. 1981. Der "Heilige Berg" in der byzantinischen Literatur I. Mit einem Beitrag von Katja Sturm-Schnabel zum "locus amoenus" einer serbischen Herrscherurkunde. Jahrbuch der österreichischen Byzantinistik 30, 171-205.
  • Camariano N. 1970. Constantin Dapontès et les principautés Roumaines. Revue des études sud-est européennes 8, 481-494.
  • Cioroch G. 1993. Gli enkomia della Dormizione. Storia e teologia di un testo in uso nella Liturgia Ortodosso-Russa. Pontificium Institutum Orientale. Facultas Scientiarum Orientalium. Roma: Pontificium Institutum Orientale.
  • Clive P. (ed.). 1969. Consolidated Treaties Series. Vol. 35. New York: Oceana Publications, 425-445.
  • Costache S. 2010-2011. Loyalty and Political Legitimacy in the Phanariots' Historical Writing in the Eighteenth Century. Südost-Forschungen 69/70, 25-50.
  • Cupane C. 2006. Künstliche Paradiese. Ortsbeschreibungen in der vulgärsprachlichen Dichtung des späten Byzanz. In: Ratkowitsch Ch. (Hrsg.). Die poetische Ekphrasis von Kunstwerken. Eine literarische Tradition der Großdichtung in Antike, Mittelalter und früher Neuzeit. Sitzungsberichte der Philosophisch-Historischen Klasse 735. Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften, 221-245.
  • Cupane C. 2011. Orte der Liebe: Bäder, Brunnen und Pavillons zwischen Fiktion und Realität. In: Vavřínek V., Odorico P., Drbal V. (eds.). Ekphrasis. La représentation des monuments dans les littératures byzantine et byzantino-slaves. Réalités et imaginaires. Prague: Slovanský ústav AV ČR, 167-178 (Byzantinoslavica 69. Suppl. 3).
  • Curtius E.R. 1993. Europäische Literatur und Lateinisches Mittelalter. Tübingen; Basel: Francke, 176-191.
  • de Montpéreux F.D. 1843. Voyage autour du Caucase, chez les Tscherkesses et les Abkhases, en Colchide, en Géorgie, en Arménie et en Crimée. Vol. VI. Paris: Librairie de Gide, 297-305.
  • della Dora V. 2011. Anti-Landscapes: Caves and Apophasis in the Christian East. Environment and Planning D: Society and Space 29. No. 5, 761-779.
  • della Dora V. 2016. Landscape, Nature, and the Sacred in Byzantium. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Quelquejay Ch., Ayalon D., İnalcık H. Čerkes. Encyclopaedia of Islam, Second Edition, Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. Consulted online on 01 April 2019. URL: (дата обращения 02.04.2019).
  • DOI: 10.1163/1573-3912_islam_COM_0137
  • Kortepeter C.M. Ḳalg̲h̲ay. Encyclopaedia of Islam, Second Edition, Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. URL: (дата обращения 02.04.2019).
  • DOI: 10.1163/1573-3912_islam_SIM_3825
  • Feldman W. 1991. Mehter. In: Bosworth C.E., van Donzel E., Pellat Ch. (eds.). Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Vol. 6. Mahk-Mid. Leiden: E.J. Brill, 1007-1008.
  • Hasse F.Ch.A. 1840. Kurze Geschichte der Leipziger Buchdruckerkunst (etc.). Leipzig: Teubner.
  • Hurmuzaki E. 1909. Documente privitoare la istoria românilor. Vol. XIII. Texte grecesti privitiare la istoria Romaneasca, culese, si publicate cu introducere si indicele rumeloi de A. Papadopulos-Kerameus. Bucureşti: [б.и.].
  • Iorga N. 1931. Les grandes familles byzantines et l'idee byzantine en Roumanie. Académie Roumaine. Bulletin de la section historique 18, 9-11.
  • Andrej Ju.V. Ancient Inscriptions of the Northern Black Sea. URL: http://iospe.kcl.ac.uk/5.162.html (дата обращения 02.04.2019).
  • Kaplanis T.A. 2001. Women in the looking-glass: the philogynous Dapontes (1713-1784) within the misogynous tradition of the Middle Ages. Comparaison / Σύγκριση 12, 48-70.
  • Kitromilides P.M. 2013. Enlightenment and Revolution: The Making of Modern Greece. Cambridge, Mass., London: Harvard University Press.
  • Kizilov M. 2003. The Karaite Communities of Chufut-Kale and Mangup: History and Topography of the Settlements. In: Polliack M. (ed.). Karaite Judaism: A Guide to Its History and Literary Sources. Leiden: Brill, 759-788.
  • Kizilov M. 2012. Noord en Oost Tartarye by Nicolaes Witsen: The First Chrestomathy on the Crimean Khanate and its Sources. In: Klein D. (ed.). The Crimean Khanate between East and West (15th - 18th Century). Wiesbaden: Harrasowitz, 169-187.
  • Knös B. 1955. Un miroir des femmes du XVIe siècle. Hellēnika 13, 123-157.
  • Kostantaras D.J. 2006. Infamy and Revolt: The Rise of the National Problem in Early Modern Greek Thought. Boulder: Columbia University Press (East European Monographs 683).
  • Kozelsky M. 2010. Christianizing Crimea. Shaping Sacred Space in the Russian Empire and Beyond. DeKalb, IL: Northern Illinois University Press.
  • Królikowska-Jedlińska N. 2018. Law and Division of Power in the Crimean Khanate (1532-1774). Leiden: Brill.
  • Legrand Ε. (ed.). 1888. Notice Bio-Bibliographique. In: Ephémérides daces ou chronique de la guerre de quatre ans (1736-1739) par Constantin Dapontès. T. 3. Paris: Hachette.
  • Matuz J. 1970. Qalga. Turcica 2, 101-129.
  • Metan S. 2019. Wissen über das östliche Europa im Transfer: Edition, Übersetzung und Rezeption des "Tractatus de duabus Sarmatiis" (1517) Wien: Böhlau-Verlag GmbH (Bausteine zur Slavischen Philologie und Kulturgeschichte. Reihe A. Neue Folge. Bd. 91).
  • Mézin A. 1998. Les consuls de France au siècle des lumières (1715-1792). Frankfurt/M., New York: Brill.
  • Miechowita M. 1518. Tractatus de duabus Sarmatiis Asiana et Europiana et de contentis in eis. Auguste Vindelicorum: Sigmund Grimm und Marx Wirsung.
  • Morelli Timpanaro M.A. 1991. Su Francesco Becattini (1743-1813), di professione poligrafo. Archivio Storico Italiano 149, 279-374.
  • Németh J. 1965. Kereit, Kérey, Giray. Ural-Altaische Jahrbücher 36, 360-365.
  • Pamuk Ş. 2000. A Monetary History of the Ottoman Empire. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Piatnitsky Y. 2000. Sinai, Byzantium, and Russia. In: Piatnitskiĭ Ju. (ed.). Sinai, Byzantium, Russia: Orthodox art from the sixth to the twentieth century; [an exhibition at the State Hermitage Museum, St. Petersburg, June 2000 - September 2000 and at the Courtauld Gallery, London, October 2000 -February 2001. London: University of Washington Press; Saint Catherine Foundation, 18-34.
  • Pittas-Herschbach M. 2002. Identity and Difference in the Iphigeneia of Petros Katsaitis. Journal of Modern Greek Studies 20, 113-142.
  • Polioudakis G. 2008. Die Übersetzung deutscher Literatur ins Neugriechische vor der Griechischen Revolution von 1821. Maß und Wert 4. Frankfurt/M.; Berlin; Bern; Bruxelles; New York; Oxford; Wien: Peter Lang.
  • Puchner W. 2007. Satirische Dialoge in dramatischer Form aus dem Phanar und den transdanubischen Fürstentümern 1690-1820. Eine sekundäre Textgruppe des vorrevolutionären griechischen Theaters. Zeitschrift für Balkanologie 43, 189-206.
  • Rapp C. 2018. Kaisarios Dapontes (1713-1784): Orthodoxy and Education between Mount Athos and the Danubian Principalities. Analele Putnei / Annals of Putna 14, 61-80.
  • Rhoby A. 2007. Stadtlob und Stadtkritik in der byzantinischen Literatur. In: Hinterberger M., Schiffer E. (Hrsg.). Byzantinische Sprachkunst: Studien zur byzantinischen Literatur gewidmet Wolfram Hörandner zum 65. Geburtstag. Berlin, New York: W. de Gruyter 277-295.
  • Souloyannis E. 1974. Cesario Daponte e la sua opera "Φανάρι Γυναικών": Diss. phil. Roma.
  • Speake G. 2018. A History of the Athonite Commonwealth: The Spiritual and Cultural Diaspora of Mount Athos. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Strauss J. 1999. The Rise of Non-Muslim Historiography in the Eighteenth Centuries. Oriente Moderno, Nuova serie, Anno 18(79) 1. The Ottoman Empire in the Eighteenth Century, 217-232.
  • Tuchelt K. 1966 (Hrsg.). Türkische Gewänder und Osmanische Gesellschaft im achtzehnten Jahrhundert: Facsimile-Ausgabe des Codex "Les portraits des differens habillemens qui sont en usage à Constantinople et dans tout la Turquie" aus dem Besitz des Deutschen Archäologischen Institutes in Istanbul. Graz: Akademische Druck- u. Verlagsanstalt, 46-47.
  • Zelepos I. 2011. "Unser orientalisch-christliches Geschlecht" - Zur Formierung eines osmanisch-orthodoxen Identitätskonzepts in der zweiten Hälfte des 18. Jahrhunderts. In: Oikonomou M, Stassinopoulou M.A., Zelepos I. (Hrsg.). Griechische Dimensionen südosteuropäischer Kultur seit dem 18. Jahrhundert. Beiträge zum Symposium (Wien, 17.-18. Dezember 2009). Frankfurt/M.: Lang, 111-124 (Studien zur Geschichte Südosteuropas. Bd. 16).
  • Δαπόντες Κ. 1766. Καθρέπτης γυναικών: Εν ω φαίνονται γραφικώς αι εν τη παλαιά γραφή περιεχόμεναι σποράδην ιστορίαι κακών τε και καλών γυναικών. Λειψία της Σαξονίας: Βρεϊτκόπφ.
  • Δαπόντες Κ. 1997. Κήπος Χαριτῶν. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
  • Ζαμπάκη Ν. 2017. Μετρικολογικά στον Κήπο Χαρίτων του Καισαρίου Δαπόντε. Ιωάννινα: National & Kapodistrian University of Athens.
  • Ζαχαρίας μοναχός Ξηροποταμηνός. 2014. Καισάριος Δαπόντες, Περί της ημετέρας σεβασμίας και βασιλικής μονής του Ξηροποτάμου, παρά τινων κτητόρων εκτίσθη, και μία σημείωση: Δύο κείμενα που πρέπει να αποδοθούν στον συντάκτη τους. Βυζαντινά 33, 387-421.
  • Καγκελλάριος Α. 1737. Βίος Πέτρου του Μεγάλου Αυτοκράτορος της Ρουσσίας, πατρός πατρίδος: συλλεγείς εκ διαφόρων υπομνημάτων εν Γαλλίας κ΄ Ολλανδία εκδοθέντων, κ΄ εις δύο τόμους διαιρεθείς. Τ. 1. Ενετίησι: Σάντου Πέκωρα.
  • Κακλαμάνης Σ. 2015. Ο Κωνσταντίνος (Καισάριος) Δαπόντες και η φαντασία της Σαντορίνης (1650). In: Κακλαμάνης Σ., Καλοκαιρινός Α., Πολυχρονάκης Δ. (εκδ.). Λόγος και χρόνος στη νεοελληνική γραμματεία (18ος - 19ος αιώνας). Πρακτικά Συνεδρίου προς τιμήν του Αλέξη Πολίτη (Ρέθυμνο, 12-14 Απριλίου 2013). Ηεράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 71-95.
  • Κεχαγιόγλου Γ. 2009. Η ιστοριογραφία ως όχημα συνειρμικής συναφήγησης και εγκιβωτιστικής παρέκβασης: Το λογοτεχνικό παράδειγμα της ασύμμετρα διασκεδαστικής Βίβλου Βασιλειών του Καισάριου Δαπόντε. Realia Byzantina. Byzantinisches Archiv 22. Berlin:W. de Gruyter, 47-56.
  • Κωνσταντίνος Π., Κυριάκος Π. 2014. Helleno-Russica 1453-1821. Ήτοι Τεκμήρια της Πρώϊμης Νεοελληνικής Γραμματείας περί της Ρωσίας. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Κυριακίδη.
  • Λαμπανιτζιώτης Π. 1792. Ιστορία της Ταυρικής Χερσονήσου: ήτοι Κριμίου Μικράς Ταταρίας Μετά των παραπλησιοχώρων αυτής Επαρχιών.... / Νυν πρώτον Εκ της Ιταλικής διαλέκτου μετενεχθείσα και τύποις εκδοθείσα, δι ακριβούς επιμελείας και δαπάνης. του Πολυζώη Λαμπανιτζιώτη του εξ Ιωαννίνων. Εν Βιέννη: Τυπογραφία Γεωργίου Βεντότη.
  • Λάμπρος Σπ. 1905. Αι κατά των τυπογράφων της Βενετίας αιτιάσεις του Καισαρίου Δαπόντε και του Παχωμίου Ρουσάνου. Νέος Έλληνομνήμων 2, 336-351.
  • Μακρή Π. 2018. Η Θεοτόκος στο έργο του Καισάριου Δαπόντε. Ανιχνεύσεις της παρουσίας της στο βίωμα και στην τέχνη. Mandragόras 59, 59-62.
  • Μαρούση Φ.Θ. 2008. Η γυναίκα στο έργο του Καισαρίου Δαπόντε, καθρέφτης γυναικών. Θεσσαλονίκης: Θεολογική Σχολή; Τμήμα Θεολογίας.
  • Μηνάογλου Χ. 2018. Μία επιτομή της ιστορικής σκέψης του Δαπόντε Χαράλαμπος. Mandragóras 59, 70-71.
  • Πασχαλίδης Σ.Α. 2012. Η αυτόγραφη νεομαρτυρολογική συλλογή του μοναχού Καισάριου Δαπόντε (1713-1784). Θεσσαλονίκη: Μυγδονία.
  • Πισσής Ν. 2009. Τροπές της "ρωσικής προσδοκίας" στα χρόνια του Μεγάλου Πέτρου. Μνήμων 30, 37-59.
  • Πίσσης Ν. 2014. Χρησμολογία και ρωσική προσδοκία. Σλάβοι και Ελληνικός Κόσμος, Πρακτικά Α΄ Επιστημονικής Ημερίδας Τμήματος Σλαβικών Σπουδών. Αθήνα: Pelekanos Books, 149-168.
  • Σαββίδη Γ.Π. 1993. Καισάριου Δαπόντε, Η θυσία του Ιεφθάε και ιστορία Σωσσάννης. In: Δύο συνεχόμενες συνθέσεις από τον Καθρέπτη γυναικών. Αθήνα: Ιστός.
  • Σάθα Κ.Ν. 1872. Δαπόντε Καισάριος, Ιστορικός κατάλογος ανδρών επισήμων (1700-1784). Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη ή Συλλογή ανεκδότων μνημείων της Ελληνικής Ιστορίας 3, 73-200.
Еще
Статья научная
QR-код для установки приложения SciUp Наведите камеру и скачайте бесплатное приложение SciUp