Баркамол авлоднинг солом турмуш тарзини шакллантиришда маалла ва олий ўув юрти амкорлиги

Автор: Дусманов Ш.

Журнал: Экономика и социум @ekonomika-socium

Рубрика: Современные науки и образование

Статья в выпуске: 7 (86), 2021 года.

Бесплатный доступ

Ушбу мақолада Баркамол авлоднинг соғлом турмуш тарзини шакллантиришда маҳалла ва олий ўқув юрти ҳамкорлиги ҳақида маълумотлар келтирилган. Шу билан бир қаторда мақолада, давлатнинг жон томири ёшларимиз эканлиги ва уларнинг кенг тафаккури, ақл-идроки ҳам миллий маънавиятимизни юқори даражада шаклланиши учун муҳим омил эканлиги ҳақида ҳам фикр-мулоҳазалар келтирилган.

Давлат, тараққиёт, жамият, инсон ва ёшлар, соғлом тафаккур, ақл-идрок, миллий маънавият, дунё ҳамжамияти, соғлом турмуш тарзи, миллий ғоя, миллий мафкура, ватанпарварлик, фидойи фарзандлар, миллат равнақи

Короткий адрес: https://sciup.org/140259843

IDR: 140259843

Текст научной статьи Баркамол авлоднинг солом турмуш тарзини шакллантиришда маалла ва олий ўув юрти амкорлиги

Ҳар қандай давлатнинг ривожланиб, тараққиёт сари одимлаб бориши, жаҳон ҳамжамиятига юз тутиши кўп томонлама шу ерда яшаётган инсонларнинг, хусусан ёшларнинг чексиз меҳнати самарасига боғлиқ. Чунки давлатнинг жон томири шубҳасиз ёшлардир. Лекин яна шу нарса маълумки, ёшларнинг давлатни ривожлантиришида уларнинг кенг тафаккур, акл-идрок, миллий маънавиятининг қай даражада шаклланганлиги муҳимдир. Демакки, ҳар қандай ёш авлод ҳам бу каби сифатларга эга бўлавермайди. Бу эса кўп жиҳатдан ёшлар ҳаётида соғлом турмуш тарзининг шакллангани билан улчанади. Шу сабабли ёшлар уртасида соFлом турмуш тарзини шакллантириш масаласи бугунги кундагидек долзарб масалани уртага ташламокда.

Бу масалани ҳал этишда ёшларни дунё ҳамжамиятида юз бераётган ҳар қандай ўзгаришлардан вооқиф этиш, жаҳон узра ёйилган турли ақидапарастлик гуруҳлар, терроризм, экстромизм каби бузғунчи кучлардан асраш, ҳамда уларга қарши курашувчи миллий онг, миллий ғурур ва миллий маънавиятни таркибига олувчи мафкуравий иммунитетни равнақ топтиришимиз айни муддаодир. Айнан ана шу тушунчалар билан ёшларни, айниқса, республикамизнинг турли олий укув юртларида тахсил олаётган талаба-ёшларнинг онгини куроллантиришимиз максадга эришиш йулларидан бирини белгилаб беради.

Бундай эзгу мақсад йўлидан оғишмай боришимизда бизга чексиз ватанпарварлик руҳида йўғрилган миллий ғоя, миллий мафкура ва миллий маънавиятимиз улкан ёрдам беради. Чунки ҳар қандай миллат у ҳоҳ ўзбек, ҳоҳ рус, хох япон булишидан катъи назар такдирини, камолга етаётган ёшларнинг келажагини ана шундай тушунчаларнинг қай даражада шаклланганлиги белгилаб беради.

Миллий маънавият, миллий мафкура ва миллий ғоя равнақи бугунги кунда талаба-ёшларга берилаётган таълим-тарбия ишларига куп жихатдан боFлик эканлиги барчамизга яхши маълум. Шундай экан бу масалага яъни таълим-тарбия ишларига эндиликда янада чуқурроқ ёндашишимиз талаб этилади.

Чунки талаба-ёшларда соFлом турмуш тарзини шакллантиришнинг , уларнинг онгида миллий маънавиятга нисбатан соглом дунёкарашни, эътикодни ривожлантиришда бевосита уларга берилаётган таълим-тарбия сифатининг кай даражада равнак топганлигини уз вактида аниклаб, тегишли чора-тадбирларни куллай олишимиз лозим. Бундай ишларни амалга оширишда таълим-тарбия ишларида «Ма^алла-олий укув юрти» тизимидан кенг фойдаланиши бизга кузланган пировард натижаларни беради.

Аслини олганда, азалдан махалла та-лим-тарбиянинг бешиги булиб ҳисобланиб келинган. Айнан ана шу масканда миллий ғурур ва миллий ифтихор, ўзликни англаш, миллий ғоялар йўлида собитқадамлик каби эзгу тушунчаларнинг дастлабки куртаклари униб чиккан. Демак талаба-ёшларда соглом турмуш тарзини шакллантиришда дастлабки фаолиятни мауалладан бошлаб, сўнгра уни олий ўқув юртларида давом эттириш мақсадга мувофиқдир. Бунда эса «Маҳалла ва олий ўқув юртлари» ҳамкорлик тизими майдонга келади. Уларнинг уар иккиси уам бир-бирини такозо этади ва тулдиради. Бу каби ишларни ҳал этишда эса биз қуйидаги вазифаларни амалга оширишимиз максадга мувофик булади:

Биринчи вазифа - талаба-ёшларнинг соFлиFини мустаукамлаш. Бунинг учун эса мауаллаларда уамда олий укув юртларида тегишли спорт заллари, махсус соFломлаштириш масканлари фаолиятини жонлантиришмиз ва бу ерга талаба-ёшларнинг турли тугаракларда жалб этилишини муттасил кузатишимиз, керак булса мауаллада яшаётган уар бир талаба-ёшларнинг кандай спорт тугаракларида иштирок этаётганлигини узлуксиз назорат килишимиз лозим.

Иккинчи вазифа- талаба-ёшларни дунёда булаётган узгаришлардан вооқиф этиб турувчи оммавий ахборот воситалари (ОАВ), турли кулублар, интернат алоқа воситаларининг ишини жадаллаштиришимиз; уларда асосан соғлом турмуш тарзини шакллантириш масалаларига оид мақола, очерк, радио ва телеэшиттиришлар , кинодастурлар, мултимедия ўйинларини иложи борича купрок юзага чифаришимиз; айникса, кейинги йилларда талаба-ёшлар уртасида кенг ёйилган турли хил уяли алоқа воситаларига қизиқиш кун сайин ортиб бормоқда. Биз эса айнан ана шулардан восита сифатида фойдалансак бўлади.

Бунинг учун республикамиз телефон компаниялари томонидан соглом турмуш тарзини шакллантиришга ундовчи киска-киска, лекин таъсири кучли булган, миллий Foявий тушунчалар йугрилган маълумотларни , сузларни СМС тарзида уяли алоқа воситаларига юборишимиз, бу вазифани амалга оширишимизда эса тегишли мутасадди ташкилотлар фаолиятини риволантириш ва улар билан ҳамкорликни йўлга қўйишимиз керак. Мисол тариқасида СМС лар «Сиз Ватан учун нима килдингиз?!», «Ватан равнаки сизнинг кулингизда!», «Сиз фидокор инсонсиз!» каби сузлардан фойдаланиш максадга мувофик булади.

Учинчи вазифа- талаба-ёшлар билан биргаликда махалла ва олий укув юртлари ҳамкорлигида “Биз соғлом турмуш тарафдоримиз”, “Менинг махаллам- ватанпарварлар макони”, “Илм даргохим-зиё манзили” номли курик-танловларни тез-тез утказиб туриш хам максадга эришишнинг этакчи йўлларидан биридир.

Туртинчи вазифа- талаба-ёшларда соглом турмуш тарзини шакллантиришга онгли муносабатни тарбиялаш бўлиб, бу уларнинг гигиена қоидаларига риоя этиши, носоғлом муҳит ҳақида маълум билим, кўникма ва малакаларга эга бўлиши, керакли жойларда ўзларининг ижодий фикрлашлари, мустақил ғоявий кучни эгаллаганлиги, миллий ғояларни қай йўлдан бориш, собиткадамлик, носоглом мухитни кандай йукотиш каби тушунчаларни шакллантиришимиз лозим.

Айнан юкорида саналган туртта вазифани амалга оширишимиз бу бизнинг эзгу мақсад йўлидан қадам ташлашимизда байроқ бўлажак. Шу вазифаларни амалга оширишимиз баробарида биз яна қуйидаги асосий йўналиш ва омилларга эътибор беришимиз лозим:

  • - хар бир жамиятнинг, тузумнинг тарихий ривожланишида ёшлар муаммосининг мавжудлиги, уларда соғлом турмуш тарзини шакллантириш масалаларининг этакчилиги ва бу масаланинг асосий қисмининг ечимлари таълим-тарбия жараёнига боглик. Хусусан бу жараёнда “Махалла ва укув маскани” хамкорлик тизими масалалари устуворлик килади;

  • -    хар бир давлат тараккиётининг асосини шу ерда яшаётган ёшларнинг та-лим-тарбияси ташкил этиши;

  • - Шарқ халқлари тарихий тараққиётида ёшлар таълим-тарбияси, уларга соғлом турмуш тарзи шаклланишининг ижтимоий-сиёсий, маънавий, маърифий масалалари сифатида қараб, катта эътибор бериб келганлиги ва бу тараққиёт соғлом турмуш тарзини шакллантиришнинг тарихий методологик асосини ташкил этишни инобатга олиш;

  • - ёшларнинг таълим-тарбиясида соғлом турмуш тарзининг шаклланиши педагог-мураббийлар, устозлар меҳнати этакчи омиллардан эканлиги;

  • -    ёшларда соғлом турмуш тарзини шаклланиши олий ўқув юртларида мутахассислар тайёрлашнинг ўзига хос томонларининг мавжудлиги ва бу соҳадаги ишларни кенг ривожлантириш лозимлиги.

Демак, талаба-ёшларда соғлом турмуш тарзини шакллантириш жараёни ҳамда унинг мазмуни давлат талаб ва эҳтиёжлари асосида вужудга келиб, давлатни тараққиёт сари одимлашида улкан аҳамиятни касб этади.

Талаба-ёшлар тафаккурига, уларнинг онгига, маънавиятига соғлом турмуш тарзини олиб киришимиз, уларга салбий таъсир этувчи ҳар қандай ёвуз ғояларга таълим-тарбия жараёнида талаба-ёшларни уларга қарши қуроллантиришимиз, мафкуравий иммунитетни кучайтиришимиз шарт. Талаба-ёшларни юртга садоқат, миллий-маънавий тарихимизга, қадриятларимизга садоқат руҳида тарбиялашимиз лозим. Ана шундагина талаба-ёшларимиз ўзлигини англаб, миллий ғурур ва ифтихор туйғуларини онгига сингдириб, миллат равнақига самарали ҳисса қўша оладиган фидоий фарзандлар бўлиб етишади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР

  • 1.    Миллий тараққиёт йўлимизни қатъият билан давом эттириб, янги босқичга кўтарамиз.- Тошкент: Ўзбекистон. 2017. 592-б.

  • 2.    Баркамол авлод орзуси. - Тошкент. Шарқ. 1999.

  • 3.    “Оила ва болалар билан ишлаш”. МинВУЗ-РССАД-ТДМАДИ-ЮНИСЭФ. – Тошкент. 2009.

  • 4.    Бу мақаддас ватанда азиздир инсон. – Тошкент. Ғ.Ғулом. 2010.

"Экономика и социум" №7(86) 2021

Список литературы Баркамол авлоднинг солом турмуш тарзини шакллантиришда маалла ва олий ўув юрти амкорлиги

  • Миллий тараққиёт йўлимизни қатъият билан давом эттириб, янги босқичга кўтарамиз.- Тошкент: Ўзбекистон. 2017. 592-б.
  • Баркамол авлод орзуси. - Тошкент. Шарқ. 1999.
  • "Оила ва болалар билан ишлаш". МинВУЗ-РССАД-ТДМАДИ-ЮНИСЭФ. - Тошкент. 2009.
  • Бу мақаддас ватанда азиздир инсон. - Тошкент. Ғ.Ғулом. 2010.
Статья научная