Юракнинг коморбид патологиялари мавжуд беморларда даволаш самарадорлигини ошириш ва уларнинг ҳаёт сифатини ошириш чоралари

ЮРАКНИНГ КОМОРБИД ПАТОЛОГИЯЛАРИ МАВЖУД БЕМОРЛАРДА ДАВОЛАШ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ ВА УЛАРНИНГ ҲАЁТ СИФАТИНИ ОШИРИШ ЧОРАЛАРИ

Клиник амалиётда биз тез-тез баъзи беморларда юракнинг ишемик касаллиги (ЮИК) билан бирга сурункали обструктив ўпка касаллиги (СОЎК) аниқланиши фактига дуч келамиз.

ЖССТ маълумотларига кўра, СОЎК дунёда ўлим сабаблари орасида 4-ўринни эгаллайди ва дунёда унинг тарқалиши 210 миллионга яқинни ташкил қилади.АҚШ Соғлиқни сақлаш вазирлиги статистика идораси маълумотларига кўра, мамлакатда СОЎК нинг тарқалиши 3000 га яқин 100 минг аҳолига тўғри келади ва ҳар йили ўсиб бормоқда.

Aдабиёт маълумотларига кўра, юракнинг ишемик касаллиги (ЮИК) касаллиги бўлган беморларнинг тахминан 61,7 фоизида СОЎК бор.

Коморбидлик муаммоси умумий амалиёт шифокорлари учун ҳам, кардиологлар учун ҳам долзарбдир.

Калит сўзлар: ҳаёт сифати, кардиология, юрак-қон томир касалликлари, сурункали юрак етишмовчилиги, сўровномалар, тадқиқотлар, кўрсаткичлар.

MEASURES TO IMPROVE THE QUALITY OF LIFE OF PATIENTS WITH COMORBID HEART PATHOLOGY AND INCREASE THE EFFECTIVENESS OF THEIR TREATMENT

Долзарблиги. Ҳозирги вақтда аҳолининг демографик қариши шароитида битта беморда касалликлар сонининг кўпайиши кузатилмоқда. Шу билан бирга, ЖССТ мутахассислари 2050 йилга келиб 80 ёшга тўлган одамлар сони ҳозирги 125 миллиондан 434 миллионгача кўпайишини тахмин қилишмоқда [6,7,9]. Aҳолининг қариши улкан тиббий ва ижтимоий оқибатларга олиб келади ва соғлиқни сақлаш учун янги муаммоларни келтириб чиқаради [1,2,8].

Сўнгги йилларда амалиётчи шифокорлар тобора кўпайиб борадиган касалликнинг ривожланиши билан шуғулланишга, коморбид патологияси бўлган беморларни бошқариш учун оқилона тактикани танлашга қарор қилишмоқда [3,4,5]. Шу билан бирга, бундай беморларни олиб бориш алгоритмлари ҳали ишлаб чиқилмаган, бундай алгоритмларни яратиш тобора долзарб бўлиб қолмоқда.

Коморбид патологияси бўлган беморлар билан ишлаш тажрибамиз амбулатория босқичида коморбид беморларни бошқариш бўйича тактик ёндашувларни таклиф қилиш имконини беради, бу касалликларнинг мураккаб шаклларини ривожланишига йўл қўймаслик, дори воситаларининг ножўя ўзаро таъсирини камайтириш ва ресурс харажатларини оптималлаштириш, амбулатория шароитида ҳам, стационар босқичида ҳам беморни кузатишни оптималлаштириш имконини беради.

Тадқиқот мақсади. Юрак коморбид касалликлари билан оғриган беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш ва уларни даволаш самарадорлигини ошириш усулларини ўрганишдан иборат.

Тадқиқот материаллари ва усуллари . Биз ЮИК билан касалланган 203 беморни (130 эркак ва 73 аёл, ўртача ёши 61,8 ± 9,6 ёш) текширдик. ЮИК билан оғриган беморларнинг коморбидлик ҳолатлари, психологик ҳолати, дори препаратисиз ва дори препарати билан даволашга риоя қилиш даражаси ўрганилди.

Натижалар ва муҳокама. Соғлиқни сақлаш билан боғлиқ ҳаёт сифатининг асосий параметрларини акс эттирувчи ЮҚТК беморларининг жисмоний ва руҳий соғлиғидан қониқишининг психологик хусусиятларини ўрганиш SF-12 ҳаёт сифати бўйича сўровнома ёрдамида амалга оширилди. Баллар анкетанинг саккизта тарозида ҳисоблаб чиқилган.

ЮҚТК касалларида ва меъёрий гуруҳда уларнинг жисмоний ва руҳий саломатлигини ўз-ўзини баҳолаш кўрсаткичлари деярли барча параметрлар бўйича ишончли ўхшаш: жисмоний фаолият; жисмоний ҳолатнинг кундалик ишларни бажаришга таъсири; оғриқнинг интенсивлиги ва унинг кундалик фаолиятга таъсири; умумий соғлиқ; ҳаётийлик; ижтимоий фаолият; руҳий саломатлик. ЮҚТК касалларини соғломлардан ажратиб турадиган ягона кўрсаткич бу эмоционал ҳолатнинг беморларнинг кундалик фаолияти билан ишлашига салбий таъсири мавжудлигидир.

Шунинг учун, умуман олганда, уларнинг жисмоний (36,3 ± 18,1 ва 33,3 ± 20,0 навбати билан; п> 0,05) ва руҳий саломатлиги (60,7 ± 19,4 ва 60, 8 ± 14,7, мос равишда; п> 0,05) ) юрак-қон томир патологиясида аҳамияциз ўзгаради. Беморлар ўзларини деярли соғлом деб билишади ва касалликда уларнинг жисмоний (мос равишда 50,0 ± 30,9 ва 49,7 ± 34,6; п> 0,05) ёки ижтимоий фаолиятини (58, 5 ± 28,3 ва 62,1 ± 30,4) сезиларли даражада чеклайдиган сабабларни топа олмайдилар. мос равишда; п> 0,05). Шуниси эътиборга лойиқки, ЮҚТК беморлари ўзларининг ҳиссий ҳолатлари билан ишнинг бажарилиши ёки бошқа ҳар қандай кундалик фаолият ўртасида соғлом гуруҳга қараганда камроқ боғлиқликни қайд этилади (п <0.01).

Беморларнинг жисмоний ва ақлий фаолияти хусусиятлари, уларнинг маълум бир клиник гуруҳга мансублигини ҳисобга олган ҳолда SF-12 кўрсаткичларини гуруҳлараро таққослаш йўли билан олиш мумкин. Шундай қилиб, дисперсияни бир томонлама таҳлилидан фойдаланган ҳолда, ўрганилган клиник гуруҳларнинг беморлари ўртасида жисмоний фаоллик даражасидаги (PF шкаласи) сезиларли фарқлар аниқланди (46.8 ± 29.3; 58.9 ± 26.5; 47.2 ± 35.2; п <0.05). Бу шуни кўрсатадики, гипертензия билан оғриган беморлар ўзларига енг юқори фаолликни (58,9 ± 26,5; п <0,05) белгилайдилар ва ўртача жисмоний ҳаракатларни бажаришда бироз чекланганликларини таъкидладилар. Ўзларининг жисмоний фаоллигини баҳолаш учун энг паст кўрсаткичлар коронар артерия касаллиги бўлган беморларда (46.81 ± 29.3; п <0.05), бу уларнинг бадандаги касаллик борлиги билан боғлиқ сезиларли даражада камайган имкониятларини ҳақиқий баҳолашини акс эттиради. Уларнинг жисмоний фаоллигини ўз-ўзини баҳолашига кўра, КП билан оғриган беморлар гуруҳи гипертензия ва юрак ишемик касаллиги билан оғриган беморлар ўртасида оралиқ ҳолатидадир.

Хулоса. Шундай қилиб, биргаликда патологияга эга бўлган ва юрак-қон томир асоратлари хавфи ўртача, юқори ва жуда юқори бўлган беморларда диагностика ва даволаш-профилактика тактикасини танлаш технологиясини ишлаб чиқиш ва жорий этиш, унинг тьурли кечиш босқичида юрак-қон томир ҳодисалари хавфини баҳолаш дастурларини яратиш Коморбид ҳолатларнинг сурункали кечиши ва уларнинг кучайиши долзарб тиббий-ижтимоий муаммо бўлиб, уни ҳал этиш самарали индивидуал профилактика терапиясини амалга оширишга имкон беради.

АДАБИЁТЛАР:

• 1.    Герасименок, Д.С. Некоторые показатели стресс-реализующей эндокринной системы у больных с острым коронарным синдромом и острым ишемическим повреждением головного мозга / Д.С. Герасименок // Мед. журн. - 2008. - № 3. - С. 89-90.

• 2.    Митьковская Н.П. Острые кардиоваскулярные катастрофы и психологические расстройства у лиц с метаболическим синдромом / О.А. Скугаревский, Т.В. Статкевич, Л.Л. Авдей, и др.//Лечебное дело. -2011-№5.-с.43-53.

• 3.    Пинчук, А.Ф. Течение острого инфаркта миокарда у пациентов с депрессивными расстройствами, прогностическая роль провоспалительных цитокинов / А.Ф. Пинчук // Медицинский журнал. - 2015. - Вып. №1. - С. 109-111.

• 4.    Смолякова, М.В. Кардиоваскулярные нарушения у реципиентов трансплантата почки / М.В. Смолякова, Н.П. Митьковская, О.В. Калачик // Медицинский журнал. - 2015.-№1.-С. 139-143.

• 5.    Tong В. Comorbidity of cardiovascular disease, diabetes and chronic kidney disease in Australian / B.Tong, C.Stevenson / Institute of Health and Welfare Canberra. - 2007. - 69p.

• 6.    Cardiorenal syndrome / C.Ronco [et al.] // Journal of the American College of Cardiology. -2008. -Vol. 52, № 19. - P. 1527-1539.

• 7.    Current myocardial infarction markers of unfavourable prognosis in metabolic syndrome / N.P. Mitkovskaya [et al.] // Кардиология в Беларуси. - 2011, Special issue. - С. 61-72.

• 8.    How to measure comorbidity: a critical review of available methods /De Groot V. [et al.] // J Clin Epidemiol. - 2003. - 56 (3). - P. 221-229.

• 9.    Yusuf, S. W. Radiation-Induced Heart Disease: A Clinical Update / S. W. Yusuf, S. Sami, I.N.Daher // Cardiol. Res. Pract. - 2011. - Vol. 2011. - P. 1 -9.