Предпосылки возникновения и история развития Белорусского совета православных церквей в Северной Америке в 1950-1976 гг
Автор: Слесарев Александр Валерьевич
Журнал: Христианское чтение @christian-reading
Рубрика: Исторические науки
Статья в выпуске: 4 (87), 2019 года.
Бесплатный доступ
История церковной жизни послевоенной белорусской эмиграции вплоть до настоящего времени остается практически неизученной. Развернувшееся во второй половине 1940-х гг. противостояние между последователями Белорусской Народной Республики и Белорусской Центральной Рады, двух политических центров белорусской диаспоры, привело к церковному расколу. Следствием реализации конфессиональной политики БНР стало возникновение неканоничной Белорусской автокефальной православной церкви. Руководство БЦР первоначально поддерживало инициативу перехода православных белорусов в юрисдикцию Русской Православной Церкви Заграницей, однако с 1950 г. стало пересматривать свою стратегию религиозной политики. При самом непосредственном участии политических лидеров БЦР на протяжении 1950-1960-х гг. происходило открытие белорусских приходов в юрисдикции Константинопольского Патриархата. Логическим следствием развития означенных процессов стало произошедшее в 1970 г. формирование Белорусского Совета православных церквей в Северной Америке, ставшего автономной структурой в составе Американской архиепископии Константинопольского Патриархата. Настоящая статья посвящена рассмотрению предпосылок возникновения и начальной истории Белорусского Совета православных церквей в период административного возглавления белорусских приходов на территории США и Канады протопресвитером Николаем Лапицким.
Белорусская диаспора, белорусская митрополия, белорусская православная церковь, белорусский совет православных церквей в северной америке, греческая православная архиепископия америки, православие, православная церковь, северная америка, храмы, эмиграция
Короткий адрес: https://sciup.org/140246733
IDR: 140246733 | DOI: 10.24411/1814-5574-2019-10077
Список литературы Предпосылки возникновения и история развития Белорусского совета православных церквей в Северной Америке в 1950-1976 гг
- Национальный архив Республики Беларусь. Ф. 370. Оп. 1. Д. 2; Ф. 370. Оп. 1. Д. 387.
- Паведамленьне Беларускае Царкоўнае Рады ў Паўночнай Амэрыцы // Царкоўны Сьветач. 1976. № 25. С. 3-4.
- Лiст протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага да архiепiскапа Афанасiя (Мартаса). Красавiк-травень 1963 г. // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 336-337.
- Лiст протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага да архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) ад 17.05.1971 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 346-347.
- Лiст протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага да архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) ад 17.06.1971 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 347-348.
- Лiст протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага да архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) ад 17.07.1971 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 348-349.
- Лiст протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага да архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) ад 28.09.1971 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 350.
- Лiст архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) да протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага ад 13.06.1961 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 353.
- Лiст архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) да протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага ад 19.06.1963 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 355-356.
- Лiст архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) да протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага ад 05.08.1963 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 356-357.
- Лiст архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) да протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага ад 26.08.1963 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 357-358.
- Лiст архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) да протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага ад 29.09.1970 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 375-376.
- Лiст архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) да протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага ад 03.09.1974 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 389-390.
- Лiст М. Зуя да протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага ад 20.06.1970 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 442-443.
- Лiст протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага да А. Сацэвiча. 1963 г. // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 445.
- Лiст протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага да Л. Харытановiча ад 29.12.1963 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 448-450.
- Лiст протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага да Я. Шымчыка ад 17.10.1962 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 444-445.
- Лiст протапрэсвiцера Мiкалая Лапiцкага да Я. Шымчыка ад 12.12.1963 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 446-447.
- Лiст архiепiскапа Афанасiя (Мартаса) настаяцелям беларускiх праваслаўных прыходаў, царкоўна-прыхадскiм камiтэтам i ўсiм праваслаўным беларусам на чужыне ад 01.02.1966 // Лапiцкi Мiкалай. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. С. 393-395.
- Рэзалюцыя Зьезду праваслаўных беларусаў: духавенства i вернiкаў з Амэрыкi i Канады з дня 31 жнiўня 1958 году ў Саўт Рывэры, Нью Джэрсi, СШПА // Царкоўны Сьветач. 1958. № 9. С. 5.
- Letter to Byelorussian Greek Orthodox Community in South River from archbishop of North and South America Michael. 29.12.1950 // Лапiцкi М., протапрэсьвiцер. Праваслаўе ў Вялiкiм Княстве Лiтоўскiм за часоў панаваньня Ўладыслава Ягайлы. Магiстэрская праца для Варшаўскага Ўнiвэрсiтэту за 1934 г. Нью-Йорк: St. Sophia Press, 1978. С. 21.
- Letter to Rev. Father Nikolaj Lapitzki, Whiteruthenian Greek-Orthodox Church of St. Euphrosynia, South River, New Jersey, from Very Rev. George J. Bacopulos, Chancellor of Greek Orthodox Archidiocese of North and South America. June 18, 1971 // Царкоўны Сьветач. 1972. № 21. С. 4.
- Letter to Very Reverend Archimandrite Joseph and Mr. Witali Cierpicki from Chancellor of Greek Orthodox Archdiocese of North and South America. October 19, 1976 // Царкоўны Сьветач. 1976. № 25. С. 5. литература
- 30-я ўгодкi II Усебеларускага Кангрэсу i мабiлiзацыi БКА // Беларуская думка. 1974-1975. № 18-19. С. 36.
- Аб г. зв. БНА i «кананiчнай» царкве // Бацькаўшчына. 1956. № 27 (309). С. 3.
- Асьвячэньне каплiцы // Царкоўны Сьветач. 1971. № 20. С. 26-27.
- Беларуская Праваслаўная Сьв. Еўфрасi- неўская Царква. Будаўнiчы камiтэт // Царкоўны Сьветач. 1968. № 17. С. 2-3.
- Беларуская праваслаўная царква ў Таронта // Царкоўны Сьветач. 1952. № 3. С. 14.
- Беларускi Праваслаўны Царкоўны Камiтэт у Амэрыцы // Царкоўны Сьветач. 1951. № 1. С. 4-5.
- Будуйма беларускую праваслаўную царкву! // Царкоўны Сьветач. 1952. № 3. С. 14.
- Будуйма свiй Беларускi Цэнтр у Саўт Рывер // Царкоўны Сьветач. 1968. № 17. С. 27-28.
- Бэлер-Менск // Беларуская думка. 1971-1972. № 14. С. 31.
- Бэлэр-Менск. Памятная кнiга, 1950-1975. South River: Byelorussian press, 1975. С. 56-59.
- Высьвячэньне Беларускае Праваслаўнае Царквы Сьв. Еўфрасiньнi Полацкай у Саўт Рывер // Царкоўны Сьветач. 1953. № 4. С. 15. Исторические науки 183
- Гардзiенка А. Беларуская Цэнтральная Рада (БЦР): стварэнне, дзейнасць, заняпад. 1943-1995. Мiнск: Кнiгазбор, 2016. 478 с.
- Дзень абвешчаньня незалежнасьцi Беларусi ў Саўт Рывэр // Царкоўны Сьветач. 1979. № 28. С. 32-33.
- Дзень Сьв. Еўфрасiньнi Полацкае ў Саўт Рывер // Царкоў- ны Сьветач. 1954. № 5. С. 12-13.
- Дольны Я. Дзень Слуцкiх Герояў // Царкоўны Сьветач. 1970. № 19. С. 44-45.
- З гiсторыi прыходу сьв. Кiрылы Тураўскага // Амэрыканска-Беларуская Незалежная Праваслаўная Царква сьв. Кiрылы Тураўскага. Нью Ёрк, 1969. С. 3-5.
- З дакладу а. протапрэсьвiцера Мiкалая Лапiцкага, «Сучаснае становiшча Беларускай Праваслаўнай Царквы ў вольным сьвеце i патрэбныя мерапрыемствы для ўзьняцьця царкоўнага жыцьця», прачытанага на Зьезьдзе беларусаў ЗША i Канады ў Торонто (Канада) для 4 верасьня 1960 г. // Царкоўны Сьветач. 1960. № 10. С. 13-18.
- I. К. Сьв. пам. а. протапр. М. Лапiцкi // Беларуская думка. 1976. № 20. С. 18-21.
- I. К. Сьв. пам. а. протапр. М. Лапiцкi // Царкоўны Сьветач. 1976. № 25. С. 6-9.
- Кавыль М. Наш заслужаны дзеяч: протапр. С. Коўш // Беларуская думка. 1987. № 32. С. 33-34.
- Касяк I. З гiсторыi Праваслаўнай Царквы беларускага народу. Нью- Йорк, 1956. 191 с.
- К-р М. Япiскап Апанас у Таронце // Бацькаўшчына. 1960. № 3 (487). С. 4.
- К. Ц. Першая багаслужба // Праваслаўным Шляхам. 1969. № 1 (14). С. 22-23.
- Лапiцкi М., протопрэсьв. Высьвячэньне царквы i БР-Г Цэнтру // Царкоўны Сьветач. 1973. № 22. С. 12-17.
- Лапiцкi М., протапрасьв. Высьвячэньне // Памятная кнiга, 1950- 1975. South River: Byelorussian press, 1975. С. 59-63.
- Лапiцкi М., протапрасьв. З пэрспэктывы часу // Памятная кнiга, 1950-1975. South River: Byelorussian press, 1975. С. 12-16.
- Лапiцкi М. У служэньнi Богу й Беларусi. Нью-Ёрк; Варшава: БIНIМ, IСПАН, 2005. 672 с.
- М. Л. Беларуская Аўтакефальная Праваслаўная Царква // Царкоўны Сьветач. 1952. № 2. С. 5-8.
- М. Л. Беларуская Аўтакефальная Праваслаўная Царква (працяг) // Царкоўны Сьветач. 1952. № 3. С. 5-9.
- М. Л. Беларуская Аўтакефальная Праваслаўная Царква (працяг) // Царкоўны Сьветач. 1953. № 4. С. 3-8.
- М. С. Дзень Сьвятой Эўфрасiньнi Полацкай у Амэрыцы // Беларускае Слова. 1954. Лiпень. № 4 (18). С. 2.
- Палюховiч М. Парахвiяльная школа // Памятная кнiга, 1950-1975. South River: Byelorussian press, 1975. С. 45-47.
- Плескачэўскi Б. Моглiкi праваслаўнае парахвii iмя сьв. Еўфрасiньнi Полацкай у Саўт Рывэры // Памятная кнiга, 1950-1975. South River: Byelorussian press, 1975. С. 53-55.
- Плескачэўскi Б. Фiнансавыя даныя парахвii сьв. Еўфрасiньнi Полацкай у Саўт Рывэр'ы, Н. Дж. за 25 гадоў (1950-1975) // Памятная кнiга, 1950-1975. South River: Byelorussian press, 1975. С. 24-33.
- Рэлiгiйны адпачынковы цэнтр Бэлэр-Менск // Царкоўны Сьветач. 1973. № 22. С. 32.
- Рэлiгiйны адпачынковы цэнтр Бэлэр-Менск // Царкоўны Сьветач. 1976. № 25. С. 22-24.
- Рэлiгiйна-адпачынковы цэнтр Бэлэр-Менск // Царкоўны Сьветач. 1979. № 28. С. 26-30.
- Рэха 25 Сакавiка. Сьвяткаваньне ў Нью Ёрку // Царкоўны Сьветач. 1967. № 16. С. 24-26.
- Саўт Рывэр // Беларуская думка. 1981-1982. № 25-26. С. 60.
- Сенька М. Жыцьцё i дзейнасьць а. Мiкалая // Памятная кнiга, 1950- 1975. South River: Byelorussian press, 1975. С. 74-77.
- Сенька М. Крок за крокам // Памятная кнiга, 1950-1975. South River: Byelorussian press, 1975. С. 18-24.
- Слесарев А. В. Исторические обстоятельства и политические предпосылки церковного раскола белорусской эмиграции в 1948-1949 гг. // ΧΡΟΝΟΣ. Церковно-исторический альманах. 2017. № 5. С. 83-110.
- Слесарев А. В. Информационная записка протоиерея Аркадия Закидальского о положении белорусских и украинских архиереев в составе Русской Православной Церкви Заграницей в 1948 г. // Церковная наука в начале третьего тысячелетия: актуальные проблемы и перспективы развития. Материалы Международной научной конференции, Минск, 17 ноября 2017 года: Минская духовная академия. Минск: Издательство Минской духовной академии, 2018. С. 167-172.
- Слесарев А. В. Обстоятельства присоединения архиереев Белорусской митрополии в эмиграции к РПЦЗ в 1946 г. // Религия и письменность как факторы формирования славянской культуры. Сборник докладов ХХIII Международных Кирилло-Мефодиевских чтений: Минск: ГУО «Институт теологии имени святых Мефодия и Кирилла» Белорусского государственного университета, 22-26 мая 2017 г. Минск, 2018. С. 116-119.
- Слесарев А. В. Процесс развития церковного раскола белорусской диаспоры и формирование иерархии БАПЦ в 1949-1968 гг. // Труды Минской духовной академии. 2018. № 15. С. 203-235.
- Слесарев А. В. Церковная жизнь белорусской эмиграции в 1944- 1946 гг. // I Чтения памяти протоиерея Иоанна Григоровича (1792-1852): историка, археографа, археолога: Материалы научно-практической конференции, Минск: Минская духовная академия, 17 мая 2017 года. Минск: Издательство Минской духовной академии, 2018. С. 177-187.
- Сьвятаслаў, а. Сакавiковая ўрачыстасьць. Торонто (Канада) // Царкоўны Сьветач. 1981. № 30. С. 17-18.
- Сьвяткаваньне 37-ых угодкаў Слуцкага паўстаньня // Царкоўны Сьветач. 1957. № 8. С. 22-24.
- Сьвяткаваньне 70 угодкаў народжаньня i 50 лецьце грамадзка-палiтычнай дзейнасьцi Сп. Прэз. БЦР Праф. Р. Астроўскага // Царкоўны Сьветач. 1957. № 8. С. 25.
- Сьвяткаваньне гадавiны Слуцкага паўстаньня // Царкоўны Сьветач. 1968. № 17. С. 35-36.
- Сьвяткаваньне 51-х угодкаў Слуцкага паўстаньня // Царкоў- ны Сьветач. 1971. № 20. С. 24-26.
- Сьвяткаваньне ўгодкаў 25 сакавiка // Царкоўны Сьветач. 1983. № 35. С. 21-22.
- Хiратонiя а. Сьвятаслава Каўша // Царкоўны Сьветач. 1969. № 18. С. 17.
- Хронiка // Беларуская думка. 1967-1968. № 10-11. С. 73.
- Хронiка. Беларускi Рэсорт Бэлэр-Менск // Царкоўны Сьветач. 1973. № 22. С. 33.
- Хронiка. З. Ш.А. // Царкоўны Сьветач. 1973. № 22. С. 31-32.
- Царкоўны зьезд // Беларуская думка. 1969-1970. № 12-13. С. 36.
- Царкоўны Зьезд // Царкоўны Сьветач. 1970. № 19. С. 30. Исторические науки 185
- Царкоўны Сьветач. Орган Беларускага Праваслаўнага Царкоўнага Камiтэту ў Амэрыцы. 1951. № 1. Травень-Чэрвень-Лiпень. 22 с.
- Цярпiцкi В. Пабудова Беларускае Царквы iмя сьв. Еўфрасiньнi Полацкай у Саўт Рывэр'ы, Н. Дж. // Памятная кнiга, 1950-1975. South River: Byelorussian press, 1975. С. 34-44.
- Язэп, архiм. Дзiцячы лягер у Бэлэр-Менску // Царкоўны Сьветач. 1973. № 22. С. 23-24.
- Byelorussian Council of Orthodox Churches in North America // Царкоўны Сьветач. 1981. № 31. С. 34.
- Commemorating the consecration of St. Cyryl of Turov American-Byelorussian Greek Orthodox Church in Richmond Hill. New York, 1983. 16 p.
- St. George Byelorussian Orthodox Church: Byelorussian Council of Orthodox Churches in America. Published on the occasion of the 25th Anniversary of the Parish. 1958-1983. Chicago, 1983. 10 р.
- The clergy in the Orthodox Church // Царкоўны Сьветач. 1964. № 14-15. С. 2-3.