Шина ва титан минипластина урнатилган беморларнинг сулак микрофлорасини динамикада урганиш натижалари

Автор: Касымова Ирода Кадыровна, Исанова Дилфуза Турсуновна

Журнал: Re-health journal.

Рубрика: Микробиология

Статья в выпуске: 2 (10), 2021 года.

Бесплатный доступ

Mаълумки, оғиз бўшлиғи екологик биотоп бўлиб, унда микроорганизмларнинг кўплаб турлари, гуруҳлари яшаши ва кўпайиши учун қулай шароит мавжуд. Баъзи олимларнинг фикрича, оғиз бўшлиғи ҳам термостат, ҳам озиқ-овқат муҳри ҳисобланади. Турли тўқима тузилмаларининг оғиз бўшлиғига озиқ-овқат, сув, ҳаво ва намлик билан кирадиган бактерияларнинг ёпишиб қолиши ва кўпайишига шароит яратади.

Шина, титан, микрофлора, сўлак

Короткий адрес: https://sciup.org/14125628

IDR: 14125628

Текст научной статьи Шина ва титан минипластина урнатилган беморларнинг сулак микрофлорасини динамикада урганиш натижалари

Мавзунинг долзарблиги . Маьлумки, оғиз бўшлиғи микро-организмларнинг кўп турлари, гурухларининг яшаши ва кўпайиши учун қулай шароит мавжуд бўлган экологик биотоп хисобланади. Айрим олимларнинг таьрифича, оғиз бўшлиги – бу бир вақтда хам термостат, хам озиқ мухитдир [1]. Харорат, намлик, турли тўқима тузилмаларининг оғиз бўшлиғига овқат, сув, хаво билан тушган бактерияларнинг адгезияси ва кўпайишига шароит яратади.

Соғлом одамлар оғиз бўшлиги микрофлорасининг асосий қисмини стрептококклар авлоди, айникса сўлак стрептококки ташкил этади.Граммусбат стафилококклар ичида эса St.epidermidis.Ўрганилган микроорганизмлар ичида энг суст колонизацион резистентликка грамманфий таёкчалар эга бўлади, Кандида уруғига мансуб замбуруғлар тил ва милкнинг шиллиққаватларларидагина колонизация қила олиши аникланган.[3].

Оғиз бўшлиги микроэкологик тизимнинг ажралмас қисми бўлган нормал микрофлора резистентлигини таьминловчи асосий омил хисобланади.Шу туфайли охирги йилларда стоматологлар, юз – жағ жаррохлари оғиз бўшлиғи турли цисмларининг колонизацион резистентлигини урганишга катта ахамият беришмоцда.[6].

Илмий тадцицот мацсади: пастки жаг суяги синган, шина-фиксатор ва титан минипластина ўрнатилган беморларнинг оғиз бўшлиғи микрофлорасини сифатий ва мицдорий узгаришини динамикада урганиш.

Текшириш материали ва усуллар. Илмий тадкикот учун пастки жағ суяги синган 41 та бемор танлаб олинди, улар 2 гурухга булинди: 1-чи гурух (п=20)беморларга жаFлараро шина-фиксатор - Тигерштедт шиналари тацилди, 2  - чи гурух

(n=21)беморлар синиқ бўлаклари титан минипластина билан остеосинтез қилинди. Андижон вилояти шошилинч тез ёрдам илмий марказида ва Андижон шахарProf Med Service хусусий клиникасида жаррохлик амалиёти утказилди ва улар юз-жаг жаррохи кузатувида 1-15 кун булди.Бу беморларнинг OFиз бушлиги микрофлорасини сифатий ва миқдорий микробиологик текшириш учун 1 мл сўлак стерил насадкали сўрғич дозатор орқали олдиндан стерил 5 мл физиологик эритма қуйилган пробиркага олинди ва керакли суюлтирмалар таёрланди.Сўлак суюлтирмаларидан 0,1 мл олиниб тегишли дифференциал-диагностик озицмухитларга экилди.Электив озиц мухитлар сифатида микробиологияда кенг цулланилаётган одатий озиц мухитлар цулланилди:

цонли агар - гемолитик кокклар ва таёцчалар учун;

тухум сариги тузли агар (ЖСА) - патоген стафилококклар учун;

Эндо мухит - энтеробактериялардан энтерококклар ва эшерихийлар учун

“Сабуро” мухит Candida турига мансуб замбуругларни ўстириш учун қўлланилди.

Бу озиқ мухитлар микроорганизмларни нафақат ўстиради, балки айримларининг патогенлик омилларини хам аниклаб беради. Мисол учун, микрорганизмларни эритроцитларни парчалаш хоссасини ўрганиш учун 5% қонли агар; лейцитиназа фаоллигини аниқлаш учун тухум сариғи қўшилган агар (тухум сариғи таркибидаги лейцитинни парчалаш)ларга экиш орқали ўрганилди. Бемор сўлаги тегишли озиқ мухитларга экилгандан сунг экмалар t-370да 18-24 соатга термостатга цуйилди. Сабуро мухити эса ачитцисимон замбуруFларни ундириш учун хона хароратида 2-3 кун сақланди. Микроорганизмларнинг экиш муддати, яьни инкубацияси ўтгач озиқ мухит юзасида униб чиқган колониялар сони ва қўзгатувчиларнинг идентификацияси цуйидаги курсаткичлар:

-микрорганизмларниморфологикватинкториалбелгилари;

  • -    культуралхоссалари;

  • -    биохимик хоссалари буйича урганилди

Асосан оғиз микрофлораси 2 хил микробиологик усуллар оркали аниқланади: микроскопик ва бактериологик усуллар.Оғиз бўшлиғининг асосий вакиллари булган коккларни тафовут этиш учун (кокклар ўз навбатида морфологияси, жойланиши ва тинкториал хоссалари буйича турларга булиниб кетади) ундирилган колониялардан суртма тайёрлаб Грам усулида бўялиб уларнинг морфологик ва тинкториал белгилари урганилди.

Микроскопик усул микроорганизмларни идентификациялашда тўлиқ маьлумот бера олмаслигини хисобга олган холда, бактериологик, яьни культурал усулдан фойдаланилди.Беморлар сўлаги тегишли озик мухитларга экилгандан сўнг зич озиқ мухитларда ўсиб чиқган колониялар макроскопик ўрганилгандан сўнг танланган колониялардан соф хосила ажратилиб биокимёвий ва патогенлик омиллари аникланди.

Оғиз бўшлиғи микрофлорасини миқдорий текшириш натижаларини бахолашда цуйидаги формуладан фойдаланилди:

К = А х 200 х Р

К – Колония хосилқилувчибирликдаифодаланган (КХКБ) микдор

А – охиргисуюлтирмадаўсибчиқган колониялар сони

200 – қовузлокбилан экиш оркали хисобланган коэффициент

Ўртача арифметик миқдорини, уларни хатоларини, олинган материални хаққонийлигини хисоблаш учун материалга статистик ишлов берилди.

Текширув натижалари. Оғиз бўшлиги микроорганизмларнинг жуда кўп турлари ва гурухлари яшаб купайиши учун кулай бўлган экологик биотоп хисобланади. Текшириш натижалари акс эттирилган жадвалдан кўриниб турибдики , жағлараро шина фиксатор ўрнатилган беморларнинг 1 -чи гурухида 1 мл сўлак таркибида микрорганизмлар миқдори меьёрга нисбатан ортганлиги кузатилди.Беморларда текширишнинг 1- куни сапрофит стафилококклар, стрептококклар миқдори 1,5 – 2 баробар; 7 - куни 2 – 3 баробар; 14 -куни хам 2 – 3 баробар ортгани кузатилди, яьни7,05±0,2; 10,5±0,5 КХКБ/мл ( меьёрда 3,15±0,3; 3,30±0,1 КХКБ/мл ), энтерококклар эса 4,30±0,2дан 7,75±0,3гача ортгани кузатилди.Шуни таькидлаш керакки,меьёрда учрамайдиган ичак таёқчалар жаррохлик амалиётидан кейинги 7 – 14 кунлари 1,75±0,1; 2,66±0,2 КХКБ/мл да аниқланди. Кандида турига мансуббўлган замбуруғлар эса 2-3 марта ортгани кузатилди.Беморларнинг 10% да меьёрда учрамайдиган тилларанг стафилококклар, гемолитик стрептококклар, бациллалар аниқланди. Юкоридаги маьлумотларга асосланиб хулоса қилиш мумкинки, шина фиксатор ўрнатилган 1 -гурух беморларнинг оғиз бўшлиги микробиоценози бузилди, бу эсаўз навбатида махаллий турли яллигланиш касалликлари вужудга келишига олиб келади. Шуни таькидлаш керакки,шина ўрнатилгандан кейин беморларда 7-14 кунлари микробларнинг кўрсаткичлардаражаси       пропорционал       равишда       кўтарилганлиги аниқланди.Микроорганизмларнинг    дисбаланси    оғиз    шиллик    қаватлар яллигланишининг кучайишига, махаллий резистентликнинг ўзгаришига, бегона жисм булган жағлараро қўйилган шина фиксаторнинг мустахкам ўрнаши ва охир оқибат, даво самарасига салбий таьсир килиши мумкин.

Илмий текшириш мақсадига мувофиқ пастки жағ суягига титан пластина ўрнатилган 2 -гурух беморларнинг оғиз бўшлиги микробиологик текширилди. Мазкур гурух беморларда хам оғиз микробиоценози динамикада 1-7-14 кунлари сўлак текширилди. Бу гурух беморларнинг микробиологик кўрсаткичлари 1 гурух, яьни жағлараро шина фиксатор ўрнатилган беморларга нисбатан ижобий натижаларга эга бўлди. Жумладан, стафилококклар, энтерококклар, Кандида турига мансуб бўлган замбуруғларнинг миқдори меьёрий кўрсаткичлар миқдоридан ортмади. Лекин, стрептококклар миқдори нормадан 1 -куни-1,5; 7-14 кунлари 2 баробар ортгани кузатилди.

Энтеробактериялар вакили булган эшерихийлар униб чиқмади , яьни Эндо озик мухитида «стерил озик мухит» эффекти кузатилди. Шуни таькидлаш жоизки, стрептококкларнинг меьёри ортган бўлса хам, 1 -гурухдаги беморларнинг крсаткичларидан пастлиги аниқланди. Жумладан, стрептококклар миқдори 1-7–14 -кунларга нисбатан 1,5 марта пастлиги, яьни 7,0±0,3 миқдор 5,0 ±0,2 га; 9,7±0,7 миқдор 6,7±0,4 га; 10,5±0,5 миқдор 7,1±0,3 га қарши кўрсаткичлар аниқланди. Охирги йиллар шундай хулоса ўрнатилдики , унга мувофик одам нормал микробиоценозининг бузилиши у ёки бу касалликни ривожланишида патогенетик механизм сифатида , айрим холатларда асосий омил сифатида кўрилябди. Тадқикот тахлилига асосан, хулоса қилиш мумкинки, 1-гурух беморларда оғиз бўшлиғи микроценозининг бузилиши кузатилди.Бунда сапрофит, шартли –патоген микроорганизмларнинг сифатий ва миқдорий дисбаланси аниқланди. Хаттоки, меьёрда учрамайдиган тилларанг стафилококклар,    гемолитик    стрептококклар,    эшерихийларнинг    ўсиши аниқланди.Бундан ташкари ташки кузатув беморларнинг оғиз санацияси бузилганлиги, овқатланиш тартиби бузилганлиги сабабли беморларнинг озиб кетишини кўрсатди.Бу дегани оғиз бўшлиги дисбактериозининг келиб чикиши ичак микрофлорасини бузилишига олиб келиши эхтимолдан холи эмас. Текширув натижалари 2-гурух, титан пластина ўрнатилган беморларда оғиз бўшлиғи микрофлорасини енгил даражада бузилганлигини     кўзатилди.Текширилган     микроорганизмлардан     факат стрептококкларнинг микдори меьёрга нисбатан 2 баробар ортгани, лекин 1-гурух беморларга нисбатан 1,5 баробар паст эканлиги аниқланди.Колган микроорганизмлар микдори деярли ўзгармаган.Биринчи гурухга нисбатан 2-гурух беморларида патоген микрофлора,жумладан, патоген стафилококклар, гемолититк стрептококклар, эшерихийлар ўсиб чикмагани кузатилди.

Хулоса қилиш мумкинки, пастки жағ суяги синишини титан мини пластиналар билан даволаш даво самараси микробиологик тахлил нуқтаи назардан жағларарошина билан даволашга нисбатан ижобий натижа беради.

Список литературы Шина ва титан минипластина урнатилган беморларнинг сулак микрофлорасини динамикада урганиш натижалари

  • BoimuradovSh.A., Bobamuratova D.T. The state of oral hygiene in patients with a fracture of the jaw and ways to improve. Annals of the Tashkent Medical Academy, 2016; 1:69-74.
  • Овчаренко Е.С., Еричев В.В., Аксенова С.В., Мелехов. Иммунологическая и микробиологическая оценка эффективности гигиены полости рта в комплексном лечении больных с воспалительными заболеваниями пародонта // Журнал Медицинский алфавит-Том 3,№24(2017)
  • Shamsiev R.A., Atakulov J.O., Shamsiev J.A. Accompanying defects of development in children with congenital cleft of lip and palate // EuropaischeFachhochschule, 2016. № 4. С. 20-22.
  • Хасанов А.И., Хакимов А.А., Абубакиров Д.М. Внутриротовой остеосинтез переломов нижней челюсти // Журнал стоматологии – №4, 2019 (77). Стр 31-35.
  • Баймиев А. Х., Швец К.Ю.,Мавзюнов А.Р., Тамарова Э.Р., Булгакова А.И. Количественный анализ микробиоты пародонтальных карманов и слюны методом ПЦР в режиме реального времени до и после лечения пародонтита// Журнал Молекулярная генетика, микробиология и вирусология-Том 35, №3, (2017)
  • Хасанов А.И., Хакимов А.А., Абубакиров Д.М. Современные методы остеосинтеза нижней челюсти // Журнал стоматологии – №1, 2020 (78). Стр 82-84.
Еще
Статья научная