GACP талаптары бойынша Crocus alatavicus сімдігін интродукциялауды технологиялы аспектілері

GACP талаптары бойынша Crocus alatavicus сімдігін интродукциялауды технологиялы аспектілері

Автор: Алламбергенова З.Б., Сакипова З.Б., Алиев Н.У., Кадырбаева Г.М., Жумашова Г.Т., Отрадных И.Г., Съедина И.А.

Журнал: Вестник Алматинского технологического университета @vestnik-atu

Рубрика: Технология пищевой и перерабатывающей промышленности

Статья в выпуске: 4 (138), 2022 года.

Бесплатный доступ

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының болжамы бойынша фармацевтикалық препараттардың әлемдік нарығында өсімдік тектес дәрілік заттардың үлесі 40% - дан астамды құрайды. Фитопрепараттардың айқын өсу тенденциясы дәрілік өсімдіктер қорының сарқылуына әкелуі мүмкін және дәрілік өсімдіктерді мәденилендіру мәселенің қолайлы шешімі болып табылады. Дәрілік өсімдіктердің сапасын қамтамасыз ету мақсатында 2003 жылы Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ) дәрілік өсімдіктерді тиісті өсіру және жинау тәжірибесінің (GACP) нұсқаулық қағидаттарын шығарды. Бұл мақалада Crocus alatavicus өсімдігін тұқыммен интродукциялау нәтижелері келтірілген. Зерттеудің мақсаты GACP қағидаттарына сәйкес алатау шафранын тұқымнан көбейту тәсілімен интродукциялау технологиясын жасау болып табылады. GACP қағидаттары бойынша интродукциялау технологиясын жасау отандық фармацевтикалық өндірісті сапалы өсімдік шикізатымен қамтамасыз етуге кепілдік береді. Интродукциялау «Фитолеум» ЖШС тәжірибелік-өндірістік плантациясында жүргізілді. Зерттеу нәтижелері Crocus alatavicus тұқымын себуге қалайлы кезең күзгі мезгілі екенін көрсетті. Тұқым себер алдында биогумус органикалық тыңайтқышын қолдану тұқымның өнуіне және көшеттердің өміршеңдігіне оң әсер етедіндігін көрсетті. Өсімдік вегетациялық кезеңнің төртінші жылында генеративті кезеңге өтіп, жеміс берді. 2018-2022 жылдар аралығында Crocus alatavicus өсімдігін тұқымнан интродукциялау нәтижелері тұқымның жақсы өнгіштігін және өркендердің өміршеңдігін көрсетті, бұл өсімдікті алдағы уақытта мәденилендіруге ұсынуға мүмкіндік береді. Атап өту керек, Crocus alatavicus өсімдігін тұқымнан көбейту арқылы мәденилендіру, осы түр қорын табиғатта сақтай отырып, ғылыми-практикалық медицинада одан әрі ұтымды қолдану мақсатында отандық шикізат ретінде пайдаланудың жаңа мүмкіндіктерін тудырады.

Еще

Өсімдік шикізаты, технологиялық схема, тұқымның өнгіштігі, өркендердің өміршеңдігі

Короткий адрес: https://sciup.org/140296571

IDR: 140296571   |   DOI: 10.48184/2304-568X-2022-4-82-91

Список литературы GACP талаптары бойынша Crocus alatavicus сімдігін интродукциялауды технологиялы аспектілері

  • Лосева И.В. Сырьевая база лекарственных растений Казахстана и ее рациональное использование. – Учебно-мето-дическое пособие. – Караганда. – 2008. – 110 с.
  • Всемирная организация здравоохранения. (2003). Руководящие принципы ВОЗ по надлежащей практике культивирования и сбора (GACP) лекарственных растений. Всемирная организация здравоохранения [Электронный ресурс] / URL: https://apps.who.int/iris/handle/10665/85341(дата обращения: 10.10.2018).
  • Об утверждении Правил надлежащей практики выращивания, сбора, обработки и хранения исходного сырья растительного происхождения. Решение Совета Евразийской экономической комиссии от 26 января 2018 г. № 15 [Электронный ресурс] / URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/H18EV000015 (дата обращения: 10.10.2018).
  • Allambergenova Z. et al. Phytochemical profile and biological activity of the ethanolic extract from the aerial part of Crocus alatavicus Regel & Semen GrowingWildly in Southern Kazakhstan // Molecules. – 2022. – Volume 27. – P. 1-18.
  • Седельникова Л.Л. Онтогенез крокуса алатавского в Сибири // Вестник ВГУ. – 2011. - № 2. – С. 75-76.
  • 6 Отрадных И. Г., Съедина И. А., Уалиева Б. Б. Новые места обитания и состояние популяций редких видов Crocus alatavicus Regel et Sem. и Plagiobasis centauroides Schrenk // Проблемы ботаники Южной Сибири и Монголии. - 2020. – Т. 19. - № 2. – C. 336-340.
  • Махмудов А.В., Махмудов В.М. Онтогенез Crocus alatavicus Regel et Semen и C. korolkovii Regel & maw в условиях интродукции // Научные труды Чебоксарского филиала главного ботанического сада им. Н.В. Цицина РАН. – 2018. - №10. –С. 122-125.
  • Павлова М.А. Особенности семенной репродукции луковичных и клубнелуковичных эфемероидных геофитов мировой флоры, интродуцированных на юго-востоке Украины // Промышленная ботаника. – 2013 – Выпуск 13. – С. 246-251.
  • Седельникова Л. Л. Биологические закономерности развития луковичных и клубнелуковичных геофитов при интродукции в лесостепную зону Западной Сибири: автореф. дис. ... биол. наук: 03.00.05/ Седельникова Людмила Леонидовна; Центральный сибирский ботанический сад РАН. - Новосибирск, 2004. - 36 с.
  • Махмудов А. В. Биоэкологические особенности видов рода Сrocus L. и интродукция в условиях Узбекситана: автореф. дис. ... биол. наук: 03.00.05 / Махмудов Азизбек Валижонович; Институт ботаники и Национальный университет Узбекистана. - Ташкент, 2017. - 20 с.
  • Baskin J. M., Baskin C. C. A classification system for seed dormancy // Seed Science Research. - 2004. – Volume 14 (01). – P. 1-16.
  • Ziyan Fu, Dunyan Tan, Jerry M. Baskin, Carol C. Baskin. Seed dormancy and germination of the subalpine geophyte Crocus alatavicus (Iridaceae) // Australian Journal of Botany. – 2013. – Volume 61. – P. 376-382.
  • Copete E. at al. Physiology, morphology and phenology of seed dormancy break and germination in the endemic Iberian species Narcissus hispanicus (Amaryllidaceae) // Annals of Botany. – 2011. – Volume 107. – P. 1003–1016.
  • Будыкина Н. П., Шибаева Т. Г., Титов А. Ф. Влияние эпина экстра − синтетического аналога 24-эпибрассинолида на стрессоустойчивость и продуктивность растений огурца (Сucumis sativus L.) // Труды Карельского научного центра РАН. - 2012. - № 2. - С. 47–55.
  • Будыкина Н.П., Шибаева Т.Г., Титов А.Ф. Эффективность препарата эпин-экстра при выращивании сладкого перца (Capsicum annuum L.) в защищенном грунте в условиях северо-запада России // Агрохимия, 2013, № 11, С. 46-52.
  • Bhattacharya, S. et al. Effects of vermicompost and urea on the seed germination and growth parameters of Vigna mungo L. and Vigna radiata L. Wilzek // Journal of Applied and Natural Science. – 2019. - Volume11(2). – P. 321- 326.
  • Shahzaman M., Ishtiaq M., Azam A. Effect of different fertilizers on seed germination and seedling growth of sunflower (Helianthusannuus L.) from district Bhimber of Azad Jammu and Kashmir, Pakistan // International Journal of Botany Studies. – 2017. - Volume 2 (2). - P. 10-15.
  • Nehvi F.A., Lone A.A.,. Khan M.A and Maqhdoomi M.I. Comparative Study on Effect of Nutrient Management on Growth andYield of Saffron under Temperate Conditions of Kashmir // Acta Horticulturae. - 2010. - Volume 850(850). – P. 165-170.
  • Alireza Koocheki Seyyed, Mohammad Seyyedi. Relationship between nitrogen and phosphorus use efficiency in saffron (Crocus sativus L.) as affected by mother corm size and fertilization // Industrial Crops and Products. – 2015. - Volume 71. – P. 128-137.
  • Jahan M., Jahani M. The Effects of Chemical and Organic Fertilizers on Saffron Flowering // Acta Horticulturae. – 2007. – Volume 739. - P 81–86.
  • Бекенова У. С. Изучение влияние доз биогумуса на рост и развитие, урожайность сельскохозяйственных культур в лабораторных и полевых условиях / У. С. Бекенова, Ж. Ш. Жумадилова, Е. Ж. Шорабаев // Молодой ученый. - 2017. - №46(180). - С. 106-108.
  • Федотов Г.Н. Биологическая активность гумусовых веществ и их влияние на свойства семян / Г.Н. Федотов, М.Ф. Федотова, В.С. Шалаев, Ю.П. Батырев // Лесной вестник / Forestry Bulletin. - 2017. - Т. 21. - № 2. - С. 26-36.
Еще
Статья научная
QR-код для установки приложения SciUp Наведите камеру и скачайте бесплатное приложение SciUp