Список растительных сообществ долины Нижней Волги

Автор: Голуб В.Б., Мальцев М.В.

Журнал: Фиторазнообразие Восточной Европы @phytodiveuro

Статья в выпуске: 3 т.7, 2013 года.

Бесплатный доступ

В статье перечисляются синтаксоны, выделенные к настоящему времени в Волго-Ахтубинской пойме и дельте р. Волги на основе методов направления Браун-Бланке. Небольшое число их оставлено на уровне безранговых единиц. Наряду с классическим «индуктивным» построением иерархической системы синтаксонов применялся, так называемый, «дедуктивный» подход.

Волго-ахтубинская пойма, дельта волги, синтаксономия

Короткий адрес: https://sciup.org/148314495

IDR: 148314495

Текст краткого сообщения Список растительных сообществ долины Нижней Волги

Поступила в редакцию 16.10.2013

Изучение растительных сообществ Волго-Ахтубинской поймы и дельты р. Волга осуществляется около 90 лет (Цаценкин, 1962). До 1980-х гг. описание растительного покрова этих регионов волжской долины производилось с позиций доминантного подхода. К настоящему времени накопилось довольно много работ, в которых такая характеристика была проведена на флористической основе направления Браун-Бланке (Миркин, Наумова, 2012). Особенностью этого направления является то, что название новых синтаксонов проводится в соответствии с правилами «Международного кодекса фитосоциологической номенклатуры» (ICPN), а устанавливаемые единицы растительного покрова встраиваются или подстраиваются к системе уже существующей классификации.

Целью данной статьи является перечисление синтаксонов, выделенных к настоящему времени в Волго-Ахтубинской пойме и дельте р. Волги на флористической основе. Небольшое число их оставлено на уровне безранговых единиц (сообществ). Наряду с классическим «индуктивным» построением иерархической системы синтаксонов (Braun-Blanquet, 1964) применялся, так называемый, «дедуктивный» подход (Kopecký, Hejný, 1971, 1974).

«Дедуктивный» подход использовался для классификации бедных во флористическом от- ношении фитоценозов. При применении этого метода различают два типа сообществ: базальные (BC), в которых доминирует вид «своей» высшей единицы, и дериватные (DC), в которых преобладает вид «чужой» высшей единицы. Название единиц, выделенных с использованием «дедуктивного» подхода, соответствуют правилам, предложенным K. Kopecký с соавторами (Kopecký et al., 1995), а номенклатура традиционно выделенных синтаксонов – правилам ICPN (Weber et al., 2000).

В скобках после названия низших синтаксо- нов даны ссылки на литературные источники, в которых они характеризуются в долине Нижней Волги. Литерой (R) указаны номера районов (рис.), в которых встречаются сообщества синтаксонов.

Charetea fragilis F. Fukarek ex Krausch 1964

Charetalia hispidae Sauer ex Krausch 1964

Charion fragilis Krausch 1964 (Golub et al., 1991)

Charetum tomentosae (Sauer 1937) Corillion 1957 (Golub et al., 1991) R.: 8

Charetum aculeolatae Corillion 1957 (Golub et al., 1991) R.: 7

Charetum conniventis Losev in Golub et al. 1991(Golub et al., 1991) R.: 3, 8

Nitellopsidetum obtusatae (Sauer

1937) Dambska 1961 (Golub et al., 1991) R.: 5-7

Рис. Схематическая карта долины Нижней Волги. Цифрами указаны районы, которые ранее использовались для характеристики флоры (Голуб, Пилипенко, 1985; Голуб и др., 2002)

Nitelletum hyalinae Losev in Golub et al. 1991(Golub et al., 1991) R.: 8

Сообщество Lychnothamnus barbatus (Golub et al., 1991) R.: 8

Lemnetea O. Bolòs et Masclans 1955

Lemnetalia minoris O. de Bolòs et Masclans 1955

Lemnion minoris O. de Bolòs et Masclans 1955

Lemnetum minoris Müller et Görs 1960 (Golub et al., 1991) R.: 1-9

Lemnetum gibbae Miyawaki et J. Tx.

1960 (Golub et al., 1991) R.: 6

Lemno-Spirodeletum polyrhizae Koch

1954 (Golub et al., 1991) R.: 1-9

Spirodelo-Salvinietum natantis Slavnić

1956 (Golub et al., 1991) R.:1-9

Lemnetum trisulcae Soó 1927 (Golub et al., 1991) R.: 1-9

Hydrocharitetalia Rübel 1933

Hydrocharition morsus-ranae (Passarge 1964) Westhoff et den Held 1969

Lemno-Hydrocharitetum morsus-ranae

Oberdorfer 1957 (Golub et al., 1991) R.: 7

Ceratophylletum demersi Corillion 1957 (Golub et al., 1991) R.: 1-8

  • C. d . var. Vallisneria spiralis (Golub et al., 1991) R.: 5-8

  • C. d . var. typicum (Golub et al., 1991) R.: 1-4

Utricularietea intermedio-minoris Pietsch 1965

Lemno-Utricularietalia vulgaris Passarge 1978

Utricularion Den Hartog et Segal 1964

Lemno-Utricularietum Soó 1947 (Golub et al., 1991) R.: 1-7

  • L.-U. var. typicum (Golub et al., 1991) R.: 1-4

L.-U. var. Eleocharis palustris

(Golub et al., 1991) R.: 5-7

Ruppietea maritimae J. Tx. ex Den Hartog et Segal 1964

Ruppietalia J. Tx. ex Den Hartog et Segal 1964

Ruppion maritime Br.-Bl. ex Westhoff in Bennema et al. 1943

Ruppietum maritimae Gillner 1960 (Golub et al., 1991) R.: 8

Potametea pectinati Klika in Klika et V. Novák 1941

Potametalia pectinati Koch 1926

Potamion Miljan 1933

Potametum graminei Lang 1967(Golub et al., 1991) R.: 1-7

Potametum lucentis Hueck

1931(Golub et al., 1991) R.: 1-9

P. l . var. typicum (Golub et al., 1991) R.: 5-9

P. l . var. Sagittaria sagittifolia (Golub et al., 1991) R.: 1-4

Potametum perfoliati W. Koch 1926 (Golub et al., 1991) R.: 1-9

P. p . var. Vallisneria spiralis (Golub et al., 1991) R.: 5-9

P.p . var. Sagittaria sagittifolia (Golub et al., 1991) R.: 1-4

Potametum pectinati Carstensen ex

Hilbig 1971 (Golub et al., 1991) R.: 1-8

P. p . var. typicum (Golub et al., 1991) R.: 5-8

P. p . var. Sagittaria sagittifolia (Golub et al., 1991) R.: 1-4

Myriophylletum spicati Soó 1927 (Golub et al., 1991) R.: 1-8

M. s . var. typicum (Golub et al., 1991) R.: 5-8

M. s . var. Sagittaria sagittifolia (Golub et al., 1991) R.: 1-4

Myriophylletum verticillati Gaudet ex Šumberová in Chytrý 2011 (Golub et al., 1991) R.: 1, 7, 8

Potameto perfoliati-Vallisnerietum spiralis Losev et Golub in Golub et al. 1991 (Golub et al., 1991) R.: 5-7

Elodeetum canadensis Nedelcu 1967 (Golub et al., 1991) R.: 1

Potametum obtusifolii Carstensen1954 (Golub et al., 1991) R.: 1, 2

Сообщество Potamogeton pusillus (Golub et al., 1991) R.: 1

Najadetum marinae Fukarek 1961 (Golub et al., 1991) R.: 1-8

N. m . var. Vallisneria spiralis (Golub et al., 1991) R.: 5-8

N. m . var. typicum (Golub et al., 1991) R.: 1-4

Najadetum minoris Ubrisžy 1961 (Golub et al., 1991) R.: 1-8

Parvo-Potamo-Zannichellietum pedicellatae Soó 1947 (син. Zannichellietum pa-lustris Lang 1967 (Golub et al., 1991) R.: 6-9

Nymphaeion albae Oberdorfer 1957

Nupharo lutei-Nymphaeetum albae

Nowiński 1930 (Golub et al., 1991) R.: 5-8

Nymphoidetum peltatae Bellot 1951 (Golub et al., 1991) R.: 1-8

N. p . var. Trapa natans (ibid.) R.: 59

N. p . var. Sagittaria sagittifolia (Golub et al., 1991) R.: 1-4

Trapetum natantis Kárpáti 1963 (Golub et al., 1991) R.: 4-7

Myriophyllo-Nypharetum Koch 1926 (Golub et al., 1991) R.: 1-4

Nymphaeetum candidae Miljan 1958 (син . Potameto natantis-Nymphaetum candidae Hejný 1948) (Golub et al., 1991) R.: 1-8

Potametum natantis Soó 1927 (Golub et al., 1991) R.: 5-7

Potamo natantis-Polygonetum natan-tis Knapp et Stoffers 1962 (син. Polygonetum natantis Soó 1927) (Golub et al., 1991) R.: 5-9

Nelumboion nuciferae Losev et Golub in Golub et al. 1991

Nelumbetum nuciferae Tschugunova-Sacharova 1924 (Чугунова-Сахарова, 1927; Golub et al., 1991) R.: 7-8

Callitricho-Batrachietalia Passarge 1978

Batrachion fluitantis Neuhäusl 1959

Batrachietum rionii Hejny et Yusak 1978 (Golub et al., 1991) R.: 1-9

Isoëto-Nano-Juncetea Br.-Bl. et R. Tx. ex Br.-Bl. et al. 1952

Nano-Cyperetalia Klika 1935

Verbenion supinae Slavnić 1951

Dichostylidi-Heleochloetum alopecur-oidis (Tímár 1950) Pietsch 1973 (Таран, Лактионов, 2006) R.: 6-7

D.-H. a. riccietosum frostii Taran in

Taran et Laktinov 2006 (Таран, Лактионов, 2006) R.: 6-7

Eragrоstidetum suaveolentis Golub et al. 2007 (Голуб и др., 2007) R.: 2-4

Phragmito-Magno-Caricetea Klika in Klika et Novák 1941

BC Phragmites australis- [ Phragmito-Magno-

Caricetea ] (Рухленко, 1995) R.: 7

Phragmitetalia communis Koch 1926

Phragmition communis Koch 1926

Schoenoplectetum lacustris Chouard 1924 (cин. Scirpetum lacustris Schmale 1938 (Golub et al., 1991)) (Golub et al., 1991) R.: 1-9

Typhetum angustifoliae Pignatti 1953 (Golub et al., 1991) R.: 1-9

Salvinio-Typhetum Golub Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 1

Typhetum latifoliae Nowiński 1930 (Golub et al., 1991) R.: 1

Phragmitetum australis Savič 1926 (син. Phragmitetum communis (Gams 1927) Schmale 1939) (Golub et al., 1991) R.: 1-9

Spirodelo-Scirpetum triquetri Golub et al. 1991 (Golub et al., 1991) R.: 6, 8

Acoretum calami Dagys 1932 (Golub et al., 1991) R.: 6, 8

Sparganio           erecti-Typhetum angustifoliae Golub et al. 1991 (Golub et al., 1991)

S. e.-T. a. phragmitetosum

Rukhlenko et Golub in Rukhlenko 1995 (Рухлен-ко, 1995) R.: 5-7

Phalaroido-Scirpetum lacustris Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 1-6

P.-S. typica Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 1-3

P.-S. bolboschoenetosum Golub et

Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 4-6

Calystegio-Phragmitetum Golub et

Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 6-8

C.-P. typica Rukhlenko et Golub in

Rukhlenko 1995 (Рухленко, 1995) R.: 6-8

С.-P. rubusetosum Rukhlenko et

Golub in Rukhlenko 1995 (Рухленко, 1995) R.: 7

Phalaroido           arundinaceae-

Phragmitetum Rukhlenko et Golub in Rukhlenko 1995 ass. prov. (Рухленко, 1995) R.: 7

Chenopodio rubri-Phragmitetum

Rukhlenko et Golub in Rukhlenko 1995 (Рухлен-ко, 1995) R.: 7

Calystegio-Typhetum angustifoliae

Rukhlenko et Golub in Rukhlenko 1995 (Рухлен-ко, 1995) R.: 7

Phalaroido-Typhetum angustifoliae

Rukhlenko et Golub in Rukhlenko 1995 ass. prov. (Рухленко, 1995) R.: 7

P.-T. a. typica Rukhlenko et Golub in Rukhlenko 1995 subass. prov. (Рухленко, 1995) R.: 7

P.-T. a. gratioletosum Rukhlenko et

Golub in Rukhlenko 1995 subass. prov. (Рухлен-ко, 1995) R.: 7

Calamagrostido-Caricetum ripariae

Rukhlenko et Golub in Rukhlenko 1995 (Рухлен-ко, 1995) R.: 7

Salvinio natantis–Zizanietum latifo-liae Krutskih et al. 2014 (Крутских и др., 2014) R.: 7

Oenanthetalia aquaticae Hejný in Kopecký et Hejný 1965

Eleocharito palustris-Sagittarion sagittifo-liae Passarge 1964

Sparganietum erecti Roll 1938 (Golub et al., 1991) R.: 1-9

Butometum umbellati Philippi 1973 (Golub et al., 1991) R.: 1-9

Butomo-Sagittarietum     sagitifoliae

(Golub et Mirkin 1986) Losev in Golub et al. 1991 (Golub et al., 1991) R.: 1-4

B.-S. s. sparganietosum Golub et

Losev in Golub et al. 1991 (Golub et al., 1991)

B.-S. s. sagittarietosum Golub et al.

1991 (Golub et al., 1991) R.: 1-4

Butomo-Eleocharitetum palustris

Golub et al. 1991 (Golub et al., 1991) R.: 1-4

Glycerio-Sparganion Br.-Bl. et Sissingh in Boer 1942

Lemno minoris-Agrostidetum stolonif-erae Losev in Golub et al. 1991 (Golub et al., 1991) R.: 1

Cообщество Marsilea quadrifolia (Golub et al., 1991) R.: 1

Magno-Caricion gracilis Géhu 1961

Caricetum gracilis Savič 1926 (Golub et al., 1991) R.: 1-7

  • C.    g. var. Senecio paludosus (Golub et al., 1991) R.: 1

  • C.    g. var. Sium latifolium (Golub et al., 1991) R.: 1

  • C.    g. var. inops (Golub et al., 1991) R.: 1

  • C.    g. var. typicum (Golub et al., 1991) R.: 2-7

Scirpetalia maritimi Hejný in Holub et al. 1967

Typhion laxmanii Losev et Golub in Golub et al. 1991 (Golub et al., 1991)

Phragmito-Typhetum laxmanii Losev et Golub in Golub et al. 1991 (Golub et al., 1991) R.: 8

Bolboschenetum popovii Losev et Golub in Golub et al. 1991 (Golub et al., 1991) R.: 8

Argusio-Phragmitetum Golub et

Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 6

Molinio-Arrhenatheretea R. Tx. 1937

Molinietalia Koch 1926

Lythro-Euphorbion Mirkin et Naumova 1986

Rumici thyrsifloris-Tragopogonetum po-dolicis nom. corr. hoc loco R.: 1. Исходное название: Rumici-Tragopogonetum orientalis Golub et Mirkin 1986 : 364 (Golub, Mirkin, 1986)

Rumici thyrsifloris-Tragopogonetum podoli-cis poetosum anguslifoliae nom. corr. hoc loco R.: 1. Исходное название: Rumici-Tragopogonetum orientalis poetosum anguslifoliae Golub et Mirkin 1986: 364 (Golub, Mirkin, 1986)

Rumici thyrsifloris-Tragopogonetum podoli-cis lotetosum corniculatae nom. corr. hoc loco R.: 1. Исходное название: Rumici- Tragopogone-tum orientalis lotetosum corniculatae Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986 : 364)

Stachyo-Achilletum septentrionalis Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 1-3

Althaeetalia officinalis Golub et Mirkin in Golub 1995

Althaeion officinalis Golub et Mirkin in Golub 1995

Bolboschoeno-Glycyrrhizetum echina-tae Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 6

Bolboschoeno-Inuletum britannicae Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 1-5

Polygono-Aeluropodetum pungentis Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 4-8

P.-A. typica Rukhlenko et Golub 2013 (Рухленко, Голуб, 2013) R.: 4-6, 8

P.-A. elytrigietosum Rukhlenko et

Golub 2013 (Рухленко, Голуб, 2013) R.: 7

P.-A. elytrigietosum fac. typicum (Рухленко, Голуб, 2013) R.: 7

P.-A. elytrigietosum fac. aeluropo-dosum (Рухленко, Голуб, 2013) R.: 7

Trachomito-Calamagrostidetum epigei Rukhlenko et Golub 2013 (Рухленко, Голуб, 2013) R.: 7

Trifolio fragiferum-Cynodontetum Rukhlenko et Golub 2013 (Рухленко, Голуб, 2013) R.: 7

Glycyrrhizetalia glabrae Golub et Mirkin in Golub 1995

Glycyrrhizion glabrae Golub et Mirkin in Golub 1995

Сynancho-Artemisietum santonicae Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 4-5

Lepidio-Cynodontetum Golub et

Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 6

  • L.-C. juncetosum Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 6

L.-C. sonchetosum Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 6

Cichorio-Lactucetum serriolae Golub et Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 4, 5

Galio-Potentilletum bifurcae Golub et

Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 2, 3

G.-P. b. eleocharitetosum Golub et

Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 2, 3

G.-P .b. polygonetosum bellardii Golub et

Mirkin 1986 (Golub, Mirkin, 1986) R.: 2, 3

Scorzonero-Juncetea gerardii Golub et al. 2001

Scorzonero-Juncetalia gerardii Vicherek 1973

Alhagion pseudalhagi Golub et Czorbadze in Golub 1994

Tripolio-Phragmitenion Golub 1994

Suaedo salsae-Phragmitetum Golub et

Tchorbadze in Golub 1994 (Golub, 1994b) R.: 8

S. s.-P. atriplicetosum aucheri Golub et E.V. Kuzmina 1996 (Golub, Kuzmina, 1996) R.: 8

Plantagini-Pulcсinellietum giganteae Golub et Tchorbadze 1995 (Golub, Tchorbadze, 1995) R.: 8

Alhagienion Golub 1994

Alhagio-Artemisietum santonicae

Golub et Tchorbadze in Golub 1994 (Golub, 1994b) R.: 8

Elytrigio repentis-Cynodontetum

Golub et Tchorbadze 1995 (Golub, Tchorbadze, 1995) R.: 8

Класс ?

Порядок ?

Союз ?

Coryspermo nitidi-Elymetum repentis

Maltsev et al. 2012 (Мальцев и др., 2012) R.: 1

Artemisietea lerchianae Golub 1994

Artemisietalia lerchianae Golub 1994

Artemision lerchianae Golub 1994

Kochietum prostratae Golub 1994 (Golub, 1994а) R.: 6, 8

Salsoletum dendroidis Golub 1994 (Golub, 1994а) R.: 6, 8

Anabasietum aphyllae Golub 1994 (Golub, 1994а) R.: 6, 8

Artemisietea tschernievianae Golub 1994

Artemisietalia tchernievianae Golub 1994

Euphorbion seguieranae Golub 1994 Artemisietum tschernievianae Golub 1994 (Golub, 1994а) R.: 1-6, 8

Koelerietum sabuletori Golub 1994 (Golub, 1994а) R.: 1-4

K. s. helichrysetosum Maltsev et al.

2011 (Мальцев и др., 2011) R.: 1

K. s. chondrilletosum junceae

Maltsev et al. 2011 (Мальцев и др., 2011) R.: 1-4

Diantho borbasii-Agropyretum cristati

Maltsev et al. 2011 (Мальцев и др., 2011) R.: 1

Tamariceto-Salsolion australis Golub 1994 (Golub, 1994а)

Salsolo australis-Cannabietum ruder-alis Golub 1994 (Golub, 1994а) R.: 1-9

Сообщество Bassia laniflora-Artemisia tschernieviana (Сорокин, Мальцев, 2010) R.: 3

Oryzetea sativae Miyawaki 1960

Cypero difformis-Echinochloetalia oryzoidis O. Bolòs et Masclans 1955

Oryzo sativae-Echinochloion oryzoidis O. Bolòs et Masclans 1955.

Oryzo sativae-Cyperetum difformis Koch 1954 (Голуб, Кузьмина, 1994; Golub, Kuzmina, 1997) R.: 4-7

Stellarietea mediae R. Tx. et al. ex von Rochow 1951

DC Polygonum arenastrum- [ Stellarietea mediae ] (син. DC Polygonum are-nastrum- [ Chenopodietea ] (Golub,    Kuzmina,

1996)) R.: 1-4

Список литературы Список растительных сообществ долины Нижней Волги

  • Бармин А.Н. Высшие синтаксоны кл. Nerio-Tamaricetea Br.-Bl. et Bolòs 1957 на территории бывшего СССР//Аридные экосистемы. 2001. Т. 7, № 14-15. С. 138-146.
  • Голуб В.Б. К характеристике ассоциации Alismato-Salicornietum в дельте р. Волги//Антропогенные процессы в растительности. Уфа. 1985. С. 35-37.
  • Голуб В.Б. Сообщества кл. Glycyrrhizetea glabrae на Нижней Волге//Классификация растительности СССР (с использованием флористических критериев). М.: Изд. МГУ. 1986. С. 159-172.
  • Голуб В.Б., Дубына Д.В., Кузьмина Е.В. Сообщества Eragrоstidetum suaveolentis ass. nova в долине Нижней Волги//Бюл.: Самарская Лука. 2007. Т. 16, № 3(21). С. 532-537.
  • Голуб В.Б. Кузьмина Е.В., Юрицына Н.А. Сообщества с доминированием Tamarix ramosissima в долине Нижней Волги//Укр. фiтосоц. збiрник. 1998. Вип. 1(9). Сер. А. Фiтосоцiология. Киiв: Фiтосоцiоцентр. С. 52-60.
Краткое сообщение