Zamonaviy maktablarda informatika o’qitish metodikasi muammolari

Axborot texnologiyalari har kuni inson hayotiga tobora ko’proq kirib bormoqda. Bugungi kunda, hatto eng qadimiy kasblar ham kompyuter dasturlari va turli xil IT texnologiyalarni talab qiladi. Shu munosabat bilan maktablarda informatika kursi joriy qilindi, chunki bolalar kattalarga qaraganda ancha oson va tezroq o’rganadilar. Bundan tashqari, deyarli barcha zamonaviy maktab o’quvchilari uyda kompyuterga ega, ular maktabdan keyin o’z bilimlarini oshirishdan mamnun.

Hozirgi bosqichda intellektual faoliyatni texnologlashtirish amalga oshirilmoqda. Kompyuter texnologiyalariga asoslangan axborot texnologiyalari aqlli protseduralarni amalga oshirishga qodir: kompyuter yordamida loyihalash, kompyuterni modellashtirish, moliyaviy-xo’jalik faoliyati, ko’p tilli tarjima, har xil diagnostika turlari, o’quv tizimlari, ma’lumotlarni qidirish, saralash va boshqalar. Bu to’rtinchi bosqich bo’lib, yangi bilimlarning o’sishini ta’minlovchi texnik vositalarni, usullarni, texnologiyalarni o’rganish va ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lgan.Nazariya va amaliyotning ko’plab yangi yo’nalishlari paydo bo’ldi, shuningdek Axborotni o’zgartirish jarayonlari bilan bog’liq bo’lgan inson faoliyati.

Maktabda informatika fanini o’qitishning tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsadi har bir o’quvchiga informatika asoslari, shu jumladan ma’lumotni o’zgartirish, uzatish va undan foydalanish jarayonlari haqidagi g’oyalarni o’z ichiga olgan dastlabki fundamental bilimlarni berish va shu asosda o’quvchilarga dunyoning zamonaviy ilmiy rasmini shakllantirishda axborot jarayonlarining ahamiyati, shuningdek zamonaviy texnologiyalarni rivojlantirishda axborot texnologiyalari va hisoblashning o’rni.

Bu shuni anglatadiki, maktab informatika kursi nafaqat informatika fanining asosiy tushunchalari bilan tanishishi kerak, ular, albatta, ongni rivojlantiradi va bolaning ichki dunyosini boyitadi, balki amaliy yo’naltirilgan - o’quvchini kompyuterda ishlashga o’rgatish va yangi axborot texnologiyalari vositalaridan foydalanish. Kasb-hunarga yo’naltirish uchun informatika kursi talabalarga kompyuter va informatika bilan bevosita bog’liq bo’lgan kasblar, shuningdek, kompyuterlardan foydalangan holda maktabda o’rganilayotgan fanlarning turli xil qo’llanmalari to’g’risida ma’lumot berishlari kerak. Masalaning ishlab chiqarish tomoni bilan bir qatorda informatika fanini o’qitishning amaliy maqsadlari ham "kundalik" jihatni - yoshlarni kompyuter texnologiyalari va boshqa axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan kundalik hayotda oqilona foydalanishga tayyorlashni nazarda tutadi.

Maktab informatika kursining ta’lim maqsadi, birinchi navbatda, talabalar dunyoqarashining kuchli ta’siri bilan ta’minlanadi, bu jamiyat va tsivilizatsiya taraqqiyotida hisoblash texnologiyalari va axborot texnologiyalari vositalarining imkoniyatlari va roli to’g’risida xabardorlikka ega. butun. Maktab informatika kursining maktab o’quvchilarining ilmiy dunyoqarashiga qo’shgan hissasi fanning uchta asosiy tushunchalaridan biri bo’lgan ma’lumot g’oyasining shakllanishi bilan belgilanadi: zamonaviy ilmiy tuzilishga asos bo’lgan materiya, energiya va axborot. dunyoning rasmlari. Bundan tashqari, informatika fanini sifat jihatidan yangi bosqichda o’rganayotganda aqliy mehnat madaniyati shakllanadi va o’z ishini rejalashtirish, uni oqilona bajarish, uni amalga oshirishning real jarayoni bilan tanqidiy bog’liqlik kabi muhim universal xususiyatlar shakllanadi. .

Informatika fanini o’rganish, xususan, algoritm va dasturlarni tuzish, ularni kompyuterda amalga oshirish, talabalardan aqliy va irodaviy harakatlarni talab qilishni, diqqatni, izchillikni va rivojlangan tasavvurni jamlashni talab qiladi, bu kabi shaxsiyatning qimmatli xususiyatlarini rivojlantirishga hissa qo’shishi kerak. qat’iyat va maqsadga muvofiqlik, ijodiy faoliyat va mustaqillik, mas’uliyat va mehnatsevarlik, intizom va tanqidiy fikrlash, o’z qarashlari va e’tiqodlari bilan bahslashish qobiliyati. Maktab informatika fanining predmeti, hech kimga o’xshamagan holda, fikrlash va harakatning aniqligi va ixchamligi uchun maxsus talablarni qo’yadi, chunki fikrlash, taqdimot va yozishning aniqligi kompyuter bilan ishlashning ajralmas qismidir.

Maktab informatika kursining amaliy maqsadi o’quvchilarning mehnat va texnologik tayyorgarligiga hissa qo’shish, ya’ni. ularni bitiruvdan keyin ishlashga tayyorgarlikni ta’minlaydigan bilim, ko’nikma va malakalar bilan jihozlash. Bu shuni anglatadiki, maktab informatika kursi nafaqat informatika fanining asosiy tushunchalari bilan tanishishi kerak, ular, albatta, ongni rivojlantiradi va bolaning ichki dunyosini boyitadi, balki amaliy yo’naltirilgan - o’quvchini kompyuterda ishlashga o’rgatish va yangi axborot texnologiyalari vositalaridan foydalanish. Kasb-hunarga yo’naltirish uchun informatika kursi talabalarga kompyuter va informatika bilan bevosita bog’liq bo’lgan kasblar, shuningdek, kompyuterlardan foydalangan holda maktabda o’rganilayotgan fanlarning turli xil qo’llanmalari to’g’risida ma’lumot berishlari kerak. Masalaning ishlab chiqarish tomoni bilan bir qatorda informatika fanini o’qitishning amaliy maqsadlari ham "kundalik" jihatni -yoshlarni kompyuter texnologiyalari va boshqa axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan kundalik hayotda oqilona foydalanishga tayyorlashni nazarda tutadi.

Maktab informatika kursining ta’lim maqsadi, birinchi navbatda, talabalar dunyoqarashining kuchli ta’siri bilan ta’minlanadi, bu jamiyat va tsivilizatsiya taraqqiyotida hisoblash texnologiyalari va axborot texnologiyalari vositalarining imkoniyatlari va roli to’g’risida xabardorlikka ega. butun. Maktab informatika kursining maktab o’quvchilarining ilmiy dunyoqarashiga qo’shgan hissasi fanning uchta asosiy tushunchalaridan biri bo’lgan ma’lumot g’oyasining shakllanishi bilan belgilanadi: zamonaviy ilmiy tuzilishga asos bo’lgan materiya, energiya va axborot. dunyoning rasmlari. Bundan tashqari, informatika fanini sifat jihatidan yangi bosqichda o’rganayotganda aqliy mehnat madaniyati shakllanadi va o’z ishini rejalashtirish, uni oqilona bajarish, uni amalga oshirishning real jarayoni bilan tanqidiy bog’liqlik kabi muhim universal xususiyatlar shakllanadi.

Informatika fanini o’rganish, xususan, algoritm va dasturlarni tuzish, ularni kompyuterda amalga oshirish, talabalardan aqliy va irodaviy harakatlarni talab qilishni, diqqatni, izchillikni va rivojlangan tasavvurni jamlashni talab qiladi, bu kabi shaxsiyatning qimmatli xususiyatlarini rivojlantirishga hissa qo’shishi kerak. qat’iyat va maqsadga muvofiqlik, ijodiy faoliyat va mustaqillik, mas’uliyat va mehnatsevarlik, intizom va tanqidiy fikrlash, o’z qarashlari va e’tiqodlari bilan bahslashish qobiliyati. Maktab informatika fanining predmeti, hech kimga o’xshamagan holda, fikrlash va harakatning aniqligi va ixchamligi uchun maxsus talablarni qo’yadi, chunki fikrlash, taqdimot va yozishning aniqligi kompyuter bilan ishlashning ajralmas qismidir.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

• 1.    Федеральный государственный образовательный стандарт основного общего образования [Текст] / М-во образования и науки Рос.Федерации. — М. : Просвещение, 2011. - 48 с.

• 2.    Семакин И.Г. Информатика. Базовый курс. 7-9 классы / И.Г.Семакин и др.– 2-е изд., испр. и доп. – М.: БИНОМ. Лаборатория знаний, 2004.

• 3.    Бауэр Ф.Л., Гооз Г. Информатика. Вводный курс: Пер. с нем. / Под ред. А. П. Ершова. — М.: Мир, 1976.

• 4.    Дородницын А. А. Информатика: предмет и задачи // Кибернетика. Становление информатики. — М.: Наука, 1986.

• 5.    Ершов А. П., Звенигородский Г. А., Первин Ю.А. Школьная информатика (концепции, состояние, перспективы). — Новосибирск, ВЦ СО АН СССР, 1979.

• 6.    Колин К. К. Курс информатики в системе образования: современное состояние и перспективы развития // Системы и средства информатики. — М.: Наука.; Физматлит, 1966. — Вып. 8.

"Экономика и социум" №2(93) 2022