Алексей Бродников “Бинтиэпкэбэр” хооонун тыла-
Бесплатный доступ
Үлэбэр буойун-суруйааччы А.С.Бродников хоһоонун уонна тылбааһын тылын-өһүн, суруллубут ньыматын ырытан күрдүбүт.
Тылбаас, хоһоон, алексей бродников
Короткий адрес: https://sciup.org/140289980
IDR: 140289980
Текст научной статьи Алексей Бродников “Бинтиэпкэбэр” хооонун тыла-
«Бинтиэпкэбэр” хоһооҥҥо кириэстии рифма туттуллубут, онтон тылбааска рифма улахан оруолу оонньооботох. Атыннара диэн араас сүһүөхтээх тылларынан таҥыллан суруллубуттар. Ол курдук, сахалыыга биир, икки, үс, түөрт сүһүөхтээх тыллар, бэл, биэс сүһүөхтээх тыллар туттуллубуттар. Онтон нууччалыыга эмиэ сахалыыга курдук бииртэн-биэскэ дылы сүһүөхтээх тыллар наардаммыттар.
А.Бродников “Бинтиэпкэбэр” хоһоонун уобарастаан хоһуйуутун ырыттахха маннык. Холобур маннык эпитеттэри туттар: уоттаах сэрии, хайҕаллаах битиэпкэм, быдан дьыл, уордаах буурҕа уо.д.а.
Хоһоон аллитерация сокуонунан суруллубута көстөр. Бүтэй дорҕоону да, аһаҕас дорҕоону да табатык дьүөрэлээн туттубут, туруору аллитерацияҕа строка инники дорҕооно дьүөрэлэһэр:
Ни окопы не спасут, О куопаҕа муустаах хаарга
Ни бойница узкая, “ О лохпут” бииргэ этэ,
Если сдружатся якут Б эл дохсун уордаах буурҕаҕа
И винтовка русская. Б эриммэппит баар этэ.
Бу хоһооҥҥо туруору аһаҕас уонна бүтэй дорҕооннор дьүөрэлэһиилэрэ көстөр. Ол курдук, икки бастакы строкаҕа аһаҕас дорҕоон уонна кэлин аһаҕас дорҕоонноро о, а, у дьүөрэлэспиттэр.
Хоһоон уонна тылбаас иккиэн рифматын наардаан көрдөххө маннык: хоһоон строфалара барыта кириэстии рифма көстөр: үйэлэргэа сэрии, сиргэа киһини! б пусть, а озимью б навяжусь а осенью. Б
Бу хоһоон уонна тылбаас иккиэн кириэстии рифманан дьүөрэлэһэн суруллубуттар. Рифма көмөтүнэн хоһоон сытыырхайар, ис хоһооно ордук чаҕылхайдык арыллар, өйдөнүмтүө уонна дьайар күүһэ ордук биллэр. Холобур: Хоту халлаан тыҥ кырыыта
Хобдох: курас дьүһүннээх ,
Миигин күүтэр ээ, быһыыта, Мин күн күбэй ийэм эрэйдээх.
Манна – кырыыта – быһыыта, дьүһүннээх – эрэйдээх диэн тыллар бэйэ-бэйэлэрин кытары рифмалаһан, хоһоон ис күүһүн сытыырхатан биэрэллэр. Итинник үгүс холобуру булуохха сөп.
Алексей Бродников буорах сыттаах хоһооннорун нууччалыы саҥардыы.
Төлөйтөн төрүттээх буойун-суруйааччы Алексей Бродников “Бинтиэпкэбэр” диэн хоһоонун С.Шевков “Моей винтовке” диэн нууччалыы тылбаастаабытын тэҥнии тутан ырытан баран, маннык түмүккэ кэллим:
-
1. А.Бродников “хаһан эрэ доҕордоспут хайҕаллаах мин бинтиэпкэм” диэбитин С.Шевков “если сдружатся якут и русская винтовка” диэн тылбаастыыр. Мантан көстөрүнэн, бинтэпкэни-сэрии сэбин поэзияҕа символ уобарас быһыытынан киллэрбит;
-
2. Хоһоон уонна тылбаас толору кириэстии рифмалаахтар. Хоһоон кээмэйин тэҥнээтэххэ, тылбааска аҕыс строканан кылгаабыт. Ол да буоллар, хоһоон ис хоһоонун ааҕааччыга толору тиэрдэр, дии санаатым.
-
3. А.Бродников “Бинтиэпкэбэр” хоһоонун таһынан “Хаһыат”, “Муораҕа” диэн хоһооннорун Юрий Щербаков нууччалыы саҥардыбыта. Ол биллэн туран, А.Бродников поэзията сайдарыгар, ааҕааччытын эйгэтэ кэҥииригэр төһүү күүс буолбута.
Алексей Бродников хоһооннорун тылбааһын туһунан чинчийэн, кини поэзиятын туһунан билиим өссө кэҥээтэ.
Список литературы Алексей Бродников “Бинтиэпкэбэр” хооонун тыла-
- А. Бродников "Кыырайа көт, кынаттаах атым". Саха сиринээҕи кинигэ издательствота. Дьокуускай, 1984.
- А. Бродников "Чэрэкээттэ". Дьокуускай. Бичик, 2002.
- А. Бродников "Үчүгэйиэн дойду сирэ!". Дьокуускай. Бичик, 1997.
- Алексей Бродников. Айылгы туонабар. Якутскай: кинигэ изд-та, 1987с.