Ишло хўжалиги машина ва механизмларни лойиалашда MSC Adams дастуридан фойдаланиш
Автор: Гойипов У.Г., Алиханов А.А., Акбаров Ш.Б.
Журнал: Экономика и социум @ekonomika-socium
Рубрика: Основной раздел
Статья в выпуске: 12-1 (91), 2021 года.
Бесплатный доступ
Ушбу мақолада машина ва механизмларини моделлаштириш дастурий махсулоти MSCAdams ва ундан қишлоқ хўжалиги машина ва механизмларини яратишда фойдаланиш бўйича маълумотлар картошка ковлаш машинаси модели мисолида баён қилинган.
Картошка ковлаш машинаси, лойиҳалаш, дастурлаш, механизм, модель, мотоблок, эксперимент
Короткий адрес: https://sciup.org/140289054
IDR: 140289054 | DOI: 10.46566/2225-1545_2021_1_91_921
Текст научной статьи Ишло хўжалиги машина ва механизмларни лойиалашда MSC Adams дастуридан фойдаланиш
Ҳар қандай техникани яратишда уни лойиҳалаштириш ва дастлабки синовдан ўтказиш жуда муҳим босқичдир. Муҳандислар дунёнинг ривожланган малакатларида лойиҳалаш дастурий воситаларидан фойдаланиш орқали саноатнинг ишлаб чиқариш тармоғига катта хисса қўшмоқдалар.
Ушбу мақолада машина ва меҳанизмларни моделлаштириш дастурий маҳсулоти MSCAdams ҳамда ундан қишлоқ ҳўжалиги машина ва механизмларини яратишда фойдаланиш бўйича маълумотлар картошка ковлаш машинаси модели мисолида келтириб ўтилган.
Илмий-тадқиқот методлари: MSCAdams дастури MSC Software Corporation компаниясининг маҳсулоти бўлиб, машина ва механизмларни моделлаштиришнинг қулай воситаси ҳисобланади. MSCAdams ҳаракатланувчи қисмларга эга бўлган ҳар қандай механизмлар тизимнинг ҳаракатларини симуляция қилиш учун ишлатилади. У ҳақиқий маҳсулот билан бир хил шароитда моделни синаш имкониятини беради. Моделни экспериментал маълумотлар билан таққослаш ва уни мослашувчан қисмлар, реал геометрик ва бошқарув элементлари ёрдамида такомиллаштириш мумкин. Маҳсулот дизайнига таъсир қилувчи муҳим параметрларни топиш ва энг яхши маҳсулот дизайнини олиш учун оптимал комбинацияни аниқлаш мумкин бўлади[4].
Мақолада аҳоли томорқалари ва кичик майдонлардаги картошкани ковлаб олиш учун бир қаторли, иҳчам ва ресурстежамкор картошка ковлаш қурилмасини MSCAdams дастури ёрдамида лойиҳалаш кўриб чиқилган. Мотоблок билан агрегаталанадиган ковлагич учун эловчи ишчи қисм сифатида тебранма ҳаракат қилувчи кепчигичли ишчи қисмдан фойдаланамиз.
Мотоблок учун мўлжалланаган бир қаторли ихчам картошка ковлаш курилмасининг технологик схемаси 1-расмда курсатилган.

1-рама; 2-кривошип; 3-шатун; 4- узатма ; 5-илгич стержен; 6-Fалвир(элак); 7-лемех; 8-стержен, 9-учбурчак стержен.
1-расм. Бир цаторли тебранма-кепчигичли картошка ковлагичнинг технологик схемаси
Тузилиши. ^урилма рама (1), унга стерженлар (5,8,9) ёрдамида горизонтал эркин тебранма ҳаракат қила оладиган ғалвир (6), мотоблок кувват олиш вали (К,ОВ)га уланадиган узатма (4) ва унга бириктирилган айланма каракатни тебранма каракатга айлантириб берувчи кривошип (2) дан иборат. Шатун лемех (7) ва учбурчак стержен (9) бир учига, учбурчак стержен иккинчи учи - Fалвирга (6) ва учинчи учи рамага (1) эркин каракат кила оладиган килиб бириктирилган.
Ишлаш принципи. ^урилма рама илгичи ёрдамида мотоблокка ўрнатилади, узатма (4) мотоблок ҚОВга бириктирилади. ҚОВдан олинган ҳаракат орқали лемех ва ғалвир тебранма ҳаракат қилади. Лемех тугунак ва тупроқли аралашмани маълум чуқурликда ковлаб олади ва ғалвирга узатади. Ғалвир ёйсимон тебранма ҳаракатланиб аралашмани элайди. Майда тупроқ ва жисмлар эланиб, ғалвир тешикларидан тушиб қолади. Сараланган тугунаклар ковлагич оркасидан тупрок юзасига туплаб кетилади. Тугунаклар кулда териб олинади.
Ушбу қурилманинг нуқталаридаги кинематик ва динамик жараёнларни ва ўзаро алоқадорлигини аниқлаш учун MSCAdams дастуридан фойдаланамиз. Дастурни ишга туширамиз ва Bodies ускуналари ёрдамида тегишли ишчи қисм деталларини ясаймиз (2-расм).

2-расм. MSC Adams дастури ишчи ойнаси
Деталлар ўртасидаги боғланишларни Connectors ускуналари ёрдамида амалга оширамиз(3-расм). FixedJoint ускунаси звеноларини қўзғалмас қилиб маҳкамлашда, RevoluteJoint ускунаси эса айланма, TranslationalJoint тўғри чизиқ бўйлаб ҳаракат кила оладиган қилиб маҳкамлашда қўлланилади. Маҳкамланишнинг бошқа турлари ҳам бўлиб, созланма орқали ўзгартириш мумкин.

3-расм. Connections ускуналари
Қисмлар ўзаро алоқадорлиги ўрнатилгач Motions меню бўлими ёрдамида бирор ҳаракатни бериш мумкин бўлади(4-расм). Мисолимизда бирикиш бўйича айланма ҳаракат бериш кўрсатилган.

4-расм. Motions ускуналари
Қурилмадаги боғланишлар ва ҳаракат йўналишлари белгиланиб, амалга оширилгач Simulation ускуналар панели фаоллаштирилади(5-расм).

5-расм. Simulation Control панели.
Натижалар: Simulation Control панелидан Plotting тугмасини босилади. AdamsPostprocessor ойнаси очилади. Бу ойнада тегишли созланмалар бажарилгач қурилма элементлари танланиб уларнинг кинематик ва динамик ҳолатлари графикини кўриш мумкин бўлади.

6-расм. Элагич модели.
Натижада, картошка ковлагичнинг 3D модели (7-расм) ясалади ва унинг асосий параметрлари аниқланади.

7-расм. Картошка ковлагич 3D модели.
Хулоса: Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, механизмларни лойиҳалаш жараёнларида компьютер технологиялари ва уларнинг дастурий таъминотидан кенг фойдаланиш хисоблашлардаги аниқлик ортишига, ортиқча вақт ва ресурслар тежалишига ҳамда ишлаб чиқариш сифатининг ошишига ҳизмат қилади.
Фойдаланилган адабиётлар
-
1. Шипов Д.Н. Начальные шаги работы с MSC.Adams/View.- Москва : [б.н.], 2003.
-
2. Bayboboev N G, Goyipov U G, Nishonov X X 2020 Justification Of The Cinematic Parameters Of The Oscillating Lattice Of Potato Harvesters The American Journal of Engineering and Technology 2 08 7-18
-
3. Sh.B.Akbarov N.G.Bayboboev, G.K.Rembalovich, A.A Tursunov, U.G. Goipov 2019 Theoretical Substantiation of Parameters of Elastic Intensifiers of Separating Working Bodies of Potato Harvesting Machines International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology 6 12 12211-12217
-
4. Bayboboev N G, Goyipov U G, Hamzayev A X, Akbarov Sh B, Tursunov A A 2021 Substantiation and calculation of gaps of the separating working bodies of machines for cleaning the tubers, IOP Conference Series: Earth and Environmental Science , IOP Publishing. 659
-
5. Bayboboev N. G., Goyipov U.G. et al. Calculation of the chain drum with elastic fingers of potato harvesting machines //IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. IOP Publishing, 2021. – Т. 845. – №. 1. – С. 012133.
-
6. Байбобоев Н. Г., Темиров С. У., Гойипов У. Г. ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ УСОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ АГРЕГАТА ДЛЯ ПОДГОТОВКИ ПОЧВЫ ПЕРЕД ПОСАДКОЙ КЛУБНЕЙ КАРТОФЕЛЯ //АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ
СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ ТЕХНИЧЕСКОЙ ЭКСПЛУАТАЦИИ МОБИЛЬНОЙ ТЕХНИКИ. – 2020. – С. 7-12.
-
7. Бойбобоев Н. Г., Хамракулов А. К., Хамзаев А. А. АНАЛИЗ НОВОГО НАПРАВЛЕНИЯ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ
КОНСТРУКЦИИ ЭЛЕВАТОРОВ КОРНЕКЛУБНЕУБОРОЧНЫХ КОМБАЙНОВ //Science Time. – 2016. – №. 2 (26). – С. 63-69
-
8. Байбобоев, А. Н., Кодиров, С. Т., Акбаров, Ш. Б., Гоипов, У. Г. и Хамзаев, А. А. РАСЧЁТ ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО ПРОЦЕССА СЕПАРАЦИИ ПОЧВЫ С РЫХЛИТЕЛЬНЫМ БАРАБАНОМ //Комплексный подход к научно-техническому обеспечению сельского хозяйства. – 2019. – С. 60-64.
-
9. Байбобоев Н. Г., Гойипов У. Г., Акбаров Ш. Б. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ КОНСТРУКЦИИ СЕПАРИРУЮЩИХ РАБОЧИХ ОРГАНОВ КАРТОФЕЛЕКОПАТЕЛЯ-КТН-2В //Решение проблем инновационного развития сельскохозяйственной техники Российский государственный аграрный заочный университет.– Балашиха: Изд-во ФГБОУ ВО РГАЗУ, 2021.–172 с. – С. 5.
-
10. Рембалович Г.К., Акбаров Ш.Б., Байбобоев А.Н., Абдуллаев К.Х., Гойипов У.Г. РАСЧЕТ ТЯГОВОЙ ХАРАКТЕРИСТИКИ КАРТОФЕЛЕУБОРОЧНЫХ КОМБАЙНОВ// Ресурсосберегающие и экологически безопасные технологии и оборудование в апк Балашиха, 18-19 апреля 2019 г.
"Экономика и социум" №12(91) 2021
Список литературы Ишло хўжалиги машина ва механизмларни лойиалашда MSC Adams дастуридан фойдаланиш
- Шипов Д.Н. Начальные шаги работы с MSC.Adams/View.- Москва: [б.н.], 2003.
- Bayboboev N G, Goyipov U G, Nishonov X X 2020 Justification Of The Cinematic Parameters Of The Oscillating Lattice Of Potato Harvesters The American Journal of Engineering and Technology 2 08 7-18
- Sh.B.Akbarov N.G.Bayboboev, G.K.Rembalovich, A.A Tursunov, U.G. Goipov 2019 Theoretical Substantiation of Parameters of Elastic Intensifiers of Separating Working Bodies of Potato Harvesting Machines International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology 6 12 12211-12217
- Bayboboev N G, Goyipov U G, Hamzayev A X, Akbarov Sh B, Tursunov A A 2021 Substantiation and calculation of gaps of the separating working bodies of machines for cleaning the tubers, IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, IOP Publishing. 659
- Bayboboev N. G., Goyipov U.G. et al. Calculation of the chain drum with elastic fingers of potato harvesting machines //IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. IOP Publishing, 2021. - Т. 845. - №. 1. - С. 012133.
- Байбобоев Н. Г., Темиров С. У., Гойипов У. Г. ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ УСОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ АГРЕГАТА ДЛЯ ПОДГОТОВКИ ПОЧВЫ ПЕРЕД ПОСАДКОЙ КЛУБНЕЙ КАРТОФЕЛЯ //АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ ТЕХНИЧЕСКОЙ ЭКСПЛУАТАЦИИ МОБИЛЬНОЙ ТЕХНИКИ. - 2020. - С. 7-12.
- Бойбобоев Н. Г., Хамракулов А. К., Хамзаев А. А. АНАЛИЗ НОВОГО НАПРАВЛЕНИЯ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ КОНСТРУКЦИИ ЭЛЕВАТОРОВ КОРНЕКЛУБНЕУБОРОЧНЫХ КОМБАЙНОВ //Science Time. - 2016. - №. 2 (26). - С. 63-69
- Байбобоев, А. Н., Кодиров, С. Т., Акбаров, Ш. Б., Гоипов, У. Г. и Хамзаев, А. А. РАСЧЁТ ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО ПРОЦЕССА СЕПАРАЦИИ ПОЧВЫ С РЫХЛИТЕЛЬНЫМ БАРАБАНОМ //Комплексный подход к научно-техническому обеспечению сельского хозяйства. - 2019. - С. 60-64.
- Байбобоев Н. Г., Гойипов У. Г., Акбаров Ш. Б. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ КОНСТРУКЦИИ СЕПАРИРУЮЩИХ РАБОЧИХ ОРГАНОВ КАРТОФЕЛЕКОПАТЕЛЯ-КТН-2В //Решение проблем инновационного развития сельскохозяйственной техники Российский государственный аграрный заочный университет.-Балашиха: Изд-во ФГБОУ ВО РГАЗУ, 2021.-172 с. - С. 5.
- Рембалович Г.К., Акбаров Ш.Б., Байбобоев А.Н., Абдуллаев К.Х., Гойипов У.Г. РАСЧЕТ ТЯГОВОЙ ХАРАКТЕРИСТИКИ КАРТОФЕЛЕУБОРОЧНЫХ КОМБАЙНОВ// Ресурсосберегающие и экологически безопасные технологии и оборудование в апк Балашиха, 18-19 апреля 2019 г.