Турли таркибли аралашмалардан олинган ипларнинг нотекислик кўрсаткичларининг ўзгариши

Автор: Исаев Х., Танибердиев Ф.Р., Хамраева С.А.

Журнал: Экономика и социум @ekonomika-socium

Рубрика: Современные технологии управления организацией

Статья в выпуске: 3-2 (94), 2022 года.

Бесплатный доступ

Ushbu maqolada Buxoro shahridagi O'zbekiston ko'zi ojizlar jamiyatiga qarashli "Buxoro o'quv ishlab chiqarish korxonasi"da 100% paxta tolasidan, 40% Rogoza o'simligidan olingan tolasi bilan 60% paxta tolasi aralashmasidan, 50% Rogoza o'simligidan olingan tolasi bilan 50% paxta tolasi aralashmasidan, 60% Rogoza o'simligidan olingan tolasi bilan 40% paxta tolasi aralashmasidan olingan iplarning notekislik ktshrsatkichlari aniqlandi.

Ипларнинг нотекислиги, вариация коэффициенти, 1 m даги вариация коэффициенти, 10 m даги вариация коэффициенти, ипнинг тукдорлиги, тукдорлиги бўйича вариация коэффициенти

Короткий адрес: https://sciup.org/140293063

IDR: 140293063

Текст научной статьи Турли таркибли аралашмалардан олинган ипларнинг нотекислик кўрсаткичларининг ўзгариши

CHANGING THE IRREGULARITY OF YARN OF DIFFERENT

COMPOSITIONS

Isaev Xamid

Docent

Tashkent Institute of Textile and Light Industry

Taniberdiev Farrukh Rustamovich doctoral student Tashkent Institute of Textile and Light Industry Xamraeva Sanovar Atoevna professor Tashkent Institute of Textile and Light Industry

Толалар таркибидаги нуқсон ва чиқиндилар миқдори йигириш жараёнида муҳим аҳамият касб этади. Агар тола пахта тозалаш корхоналарида нуқсонлардан яхши тозаланмаса, ундан сифатсиз ип олишга имконият яратилади. Шунинг учун, биринчи навбатда пахта толасини нуқсонлардан тозалашда катта аҳамият бериш керак бўлади. Агар пахта толаси таркибида нуқсонлар миқдори қанчалик кўп бўлса, ипнинг тозалик синфи пасаяди.

Тола таркибидаги нуцсон ва ифлосликлар мицдори цанчалик куп булса, йигиришдаги технологик жараённинг ишлашини цийинлаштиради, ипларнинг чиқишини камайтиради ва маҳсулотнинг таннархини оширади. Ундан ташқари, нуқсонли иплардан олинаётган газлама, трикотаж ва бошқа мах,сулотларнинг сифат курсаткичига салбий таъсир курсатади.

Йигириш ишлаб чиқаришда маҳсулотларнинг нуқсонларини назорат қилиш, ҳамда синаш ва уларнинг ҳосил бўлиш сабабларини аниқлаш энг мух,им вазифа ^исобланади.

Ипларнинг нуцсонлари ишлаб чицариш жараёнидаги техник-ицтисодий курсаткичларга ва йигириш, туцувчилик ма^сулотларининг физик-механик хоссаларига катта таъсир этади. Йигирилган ип ва ипларда нуқсонлар ҳосил бўлишига асосий сабаб, паст сифатли ва ифлос хом ашёдан фойдаланиш, механизмларнинг носозлиги ва машиналарнинг яхши тутилмаганлигидир.

Ундан ташқари, ипларнинг нотекислик кўрсаткичлари ва нуқсонлар миқдорининг ортиб кетишига асосий сабаб, бу турли толалар аралашмасидан фойдаланишдир. Ип таркибига аралаштирилган рогоза ўсимлигидан олинган тола биринчи марта ип олиш жараёнида қўллаб кўрилмоқда. Ип олиш жараёнидан рогоза ўсимлигидан олинган толадан 60% максимал миқдорда аралаштириб кўрилди.

Ипларнинг нотекислик кўрсаткичлари ва нуқсонлар миқдорини аниқлаш борасида тадқиқот ишлари олиб борилди. Унинг учун, турли таркибли аралашмалардан иборат ипларнинг сифат кўрсаткичлари Uster асбоб ида аниқланди ва олинган синов натижалари 1-3-расмларда келтир илди.

Аралашмали ип таркиби

-нотекислиги; -вариация коэффициенти.

1-расм. Тола таркиби турлича бўлган ипларнинг нотекислик кўрсаткичи ва вариация коэффициентининг ўзгариши.

Аралашмали ип таркиби

- 1 m даги ;   -10 m даги.

2-расм. Тола таркиби турлича бўлган ипларнинг 1 m ва 10 m даги вариация коэффициентининг ўзгариши.

Аралашмали ип таркиби

-тукдорлиги; - нотекислиги.

3-расм. Тола таркиби турлича бўлган ипларнинг тукдорлиги ва тукдорлиги бўйича квадратик нотекислигининг ўзгариши.

Олиб борилган тадқиқот натижалари таҳлилини қиладиган бўлсак, 100% пахта толасидан олинган ипларнинг кўрсаткичларига нисбатан солиштирсак, 40% рогоза ўсимлигидан олинган толаси билан 60% пахта толаси аралашмасидан олинган ипларнинг нотекислиги 11,2% га, вариация коэффициенти 14,8% га, 1 m даги вариация коэффициенти 24,8% га, 10 m даги вариация коэффициенти 19,4% га ошди, ипнинг тукдорлиги 16,8% га, тукдорлиги бўйича вариация коэффициенти 12,1% га камайди, 50% рогоза ўсимлигидан олинган толаси билан 50% пахта толаси аралашмасидан олинган ипларнинг нотексилиги 7,8% га, вариация коэффициенти 12,7% га, 1 m даги вариация коэффициенти 24,8% га, 10 m даги вариация коэффициенти 23,4% га ошди, ипнинг тукдорлиги 24,9% га, тукдорлиги бўйича вариация коэффициенти 27,4% га камайди, 60% рогоза ўсимлигидан олинган толаси билан 40% пахта толаси аралашмасидан олинган ипларнинг нотекислиги 15,2% га, вариация коэффициенти 13,2% га, 1 m даги вариация коэффициенти 54,2% га, 10 m даги вариация коэффициенти 59,9% га, ипнинг тукдорлиги 5,6% га, тукдорлиги бўйича вариация коэффициенти 7,7% га камайди.

Тадқиқот натижалари таҳлили шуни кўрсатдики, ип таркибида рогоза ўсимлигидан олинган толалар миқдорининг ортиши натижасида, ипларнинг нотекислиги 15,2% га, вариация коэффициенти 13,2% га, 1 m даги вариация коэффициенти 54,2% га, 10 m даги вариация коэффициенти 59,9% га, ипнинг тукдорлиги 5,6% га, тукдорлиги бўйича вариация коэффициенти 7,7% га камайганлиги аниқланди.

Адабиётлар рўйхати

  • 1. С.А.Хамраева,     Д.Т.Назарова,     Ф.Р.Тангрибердиев “Оценка

    показатели качества натуральных смешанных волокон” / “International scientific conference “global science and innovations 2019: central asia” astana, kazakhstan, march 2019. 281-283 б.

  • 2.    Salokhiddin Mardonov, Sanovar Khamraeva, Kodir Muminov, Khakim Rakhimov, Elyor Kuldoshev. Analysis of quality indicators of sizing warp threads // International Journal of Advanced Science and Technology. – USA, Vol. 4. 2020. – P. 4957-4968. (01.00.00; №3, Scopus).

  • 3.    Хамраева С.А. Равновесия нити на поверхности ткани //Текстильная промышленность. - М., 2007. -№6. -С.55-54.

  • 4.    Хамраева С.А. Аналитический расчёт движения прокладчика утка //Текстильная промышленность. -М., 2007.-№6. -С.50-52.

"Экономика и социум" №3(94) 2022

Список литературы Турли таркибли аралашмалардан олинган ипларнинг нотекислик кўрсаткичларининг ўзгариши

  • С.А.Хамраева, Д.Т.Назарова, Ф.Р.Тангрибердиев "Оценка показатели качества натуральных смешанных волокон" / "International scientific conference "global science and innovations 2019: central asia" astana, kazakhstan, march 2019. 281-283 б.
  • Salokhiddin Mardonov, Sanovar Khamraeva, Kodir Muminov, Khakim Rakhimov, Elyor Kuldoshev. Analysis of quality indicators of sizing warp threads // International Journal of Advanced Science and Technology. - USA, Vol. 4. 2020. - P. 4957-4968. (01.00.00 №3, Scopus).
  • Хамраева С.А. Равновесия нити на поверхности ткани //Текстильная промышленность. - М., 2007. -№6. -С.55-54.
  • Хамраева С.А. Аналитический расчёт движения прокладчика утка //Текстильная промышленность. -М., 2007.-№6. -С.50-52.