Юик билан оғриган беморларда қон зардобидаги липидлар спектри холатини бахолаш
Автор: Максудов Оятилло Мухиббиллаевич, Атаханова Нилуфар Сайибжановна
Журнал: Re-health journal.
Рубрика: Терапия
Статья в выпуске: 4 (8), 2020 года.
Бесплатный доступ
Uрак ишемик касаллиги – бу юракнинг ўткир ёки сурункали зарарланиши бўлиб, миокардга қон етказилишининг сусайиши ёки тўхташи туфайли коронар томирларда юзага келадиган касаллик ҳисобланади. Айрим ҳолларда торайган ҳудуд стент киритиш ва баллон ангиопластика ёрдамида кенгайтирилиши мумкин, аммо кўпинча аортокоронар шунтлаш операция зарур бўлади. Ўз вақтида қилинган коронар шунтлаш операцияси юрак мускулларининг қайтарилмас ўзгаришларининг олдини олади, кўп ҳолатларда миокард қисқаришини яхшилайди, ҳаёт давомийлиги ва сифатини оширади. АКШ ўтказган ЮИК кузатилган беморларда липидлар, коогуляцион холат ва ЛПО комплекс клиник текшируви шуни кўрсатдики липидлар ва ЛПО жараёни алмашинуви бузилишини аниклаш касалликни эрта аниқлаш, даволаш ва асоратлари ривожланишин олдини олишга ёрдам беради.
Юрак ишемик касаллиги, аорта коронар шунтлаш, липид спектри
Короткий адрес: https://sciup.org/14125633
IDR: 14125633 | DOI: 10.24411/2181-0443/2020-10170
Текст научной статьи Юик билан оғриган беморларда қон зардобидаги липидлар спектри холатини бахолаш
Мавзунинг долзарблиги. Юрак ишемик касаллигининг (ЮИК) хозирги вактда патофизиология ва патогенези етарлича ўрганилганлиги, тезкор диагностика ва даволашнинг замонавий усуллари ривожланганлигига қарамасдан ушбу касалликдан ўлим холатлари юкорилигича колмокда [1]. ЮИК натижасида ўлим холатлари ва ногиронлик каби холатлари кўпайиб бормокда. ХХ-Х1-асрларда юрак қонттомир касалликлари атеросклероз билан боғлиқ асоратлари аввалгидай ўлим сабаблари ва иш қобилиятини йўқотиш бўйича биринчи ўринни эгаллайди. Аортокоронар шунтлаш юрак коронар артериясининг шикастланган атеросклерозидан олдинги анастомоз паёдо бўлишидаги ташриҳ (операция) ҳисобланади. Биринчи режали ташриҳ (операция) 1962 йили Америкада Дюка университетида бажарилган. Статистик маълумотларга кўра, АҚШда деярли 97% 65 ёшдан ошган кишилар аортакоронар шунтлаш (АКШ) операциясидан кейин 5 ва ундан ошиқроқ йиш яшайди [2]. Сўнгги тадқиқот тасдиқлашича, бу операцияни бошидан кечирган беморларда стенокардия умуман йўқолиши, ёки уларнинг тезлигии сезиларли камайиши мумкин [3]. Бугунги кунда юрак ишемик касалликлари қон томир тизимининг энг кўп тарқалган патологияларидан бири ҳисобланади. Бахтга қарши, беморлар сони йил сари ошиб бормоқда. Юрак мускулларини қон билан етарлича таъминлаб бера олмаслиги туфайли коронар артерия касаллиги оқибатида унинг шикастланиши келиб чиқмоқда. Дунёнинг етакчи кардиологлари ва терапевтлари бу ҳолат билан дори таблеткалари ёрдамида курашмоқда [4]. Аортокоронар шунтлаш ҳозиргача кескин ҳисобланиб, ўз хавфсизлиги билан касалликка қарши самарали усуллича қолмоқда. Ҳозирги вақтда перекисли эркин радикал жараёнлари, ички касалликларнинг ривожланишига, шу жумладан атеросклерозни тезлашишининг асоси ҳисобланишига ҳеч қандай шубҳа йуқ. ЮИКда қондаги триглицеридлар микдорини эркин ёғ кислоталари ва холестерин миқдорини ортиши билан кузатилади [5].
Тадқиқотнинг мақсади. АКШ ўтказган ЮИК билан оғриган беморларда қонда липид спектри холатини урганиш.
Тадқиқот объекти ва предмети. Биз илмий текширишимизда 39-69 ёш оралиғидаги беморларни назоратга олдик. Жаъми 40 та текширувга олиниб, 2 гурухга бўлиб олинди. I гурух - назорат гурух (15 та) соғломлар, II гурух АКШ ўтказган ЮИК билан оFриган (25 та).
Тадқиқот натижалари ва мухокамаси. Бизга маълумки ЮИКни асосий омилларидан бу дислипидемия ҳисобланади. Клиник ва биохимик текширувлар шуни кўрсатадики, ЮИК, гипертония касаллиги ва қандли диабет каби хасталикларни ўсиб боришида липидлар алмашинувини бузилиши албатта боғлиқ бўлади. Қоннинг липид спектрига умумий холестерин (УХС), триглицерид (ТГ), юқори зичликдаги липопротеидлар (ЮЗЛП), паст зичликдаги липопротеидлар ПЗЛП, ўта паст зичликдаги липопротеидлар (ЎПЗЛП) ва атерогенлик индексини аниқлаш киради. Бизнинг текширишларимиз мобайнида қуйидагича натижалар олинди (жадвал № 1).
II-гурухда УХС-6,23±0,13 ммоль/л, назорат гурухга нисбатан УХС- 40,2%га ошган (расм № 1). ТГлар микдори 2,5±0,08 ммоль/л, I-гурухга караганда 16,2%га ортган.
ПЗЛПлар 3,7+0,12 ммоль/л гача сезиларли бу I-гурухга нисбатан 46%га ошганлиги аникланди. ЎПЗЛПлар кўрсаткичлари эса 0,77+0,02 ммоль/л бўлиб, 30,5%га назорат гурухга нисбатан юқори бўлган. АИ курсаткичи 3,57+0,11 бирлик, бу I-гурухга нисбатан 38%га юқори (Р<0,05).
Жадвал 1.
Текширилаётган беморларда қон зардобидаги липидлар спектри
I гуруҳ |
II гуруҳ |
|
УХС |
4,6+0,2 |
6,23+0,13* |
ТГ |
1,44+0,1 |
2,5+0,08* |
ЮЗЛП |
1,6+0,09 |
0,91+0,02* |
ПЗЛП |
2,05+0,16 |
3,7+0,12* |
ЎПЗЛП |
0,36+0,02 |
0,77+0,02* |
АИ |
2,18+0,12 |
3,57+0,11* |
Изоҳ: *-P<0,05 назорат гуруҳина нисбатан фарқлар ишончлилиги.

Расм 1. Текширилаётган гурухларда қон зардобидаги холестерин даражаси кўрсаткичлари
пзлп

I-гур гурухда , , ммоль лни ташкил эти,

Расм 3. Текширилаётган гурухларда қон зардобидаги ЮЗЛП кўрсаткичлари
Шундай қилиб, олинган натижалар АКШ ўтказган ЮИК билан хасталанган беморларда липидлар алмашинувининг бузилиши: УХС, ТГ, ПЗЛП, АИнинг ортиши ва ЮЗЛПнинг сезиларли пасайиши билан ифодаланди. Гипертриглицеридемия ва гиперлипопротеидемия даражаси ЮИК, атеросклероз ва ҚД хасталиклар хавфини ортишига олиб келиб, бу холат беморларнинг ёши ортиши билан кўпайиши кузатилмоқда.
Хулоса: Бизнинг текширишларимиз мобайнида қуйидагича натижалар олинди.
-
1. АКШ ўтказган ЮИК билан хасталанган беморларда ушбу паталогияни учраш частотаси, яъни энг кўп 50-69 ёш орасида бўлиб 75%ни ташкил қилган. Ушбу паталогияда сезиларли дислипидемия холати аниқланди.
-
2. Триглицеридлар 1,8 баробарга юқори бўлган, ЮЗЛП кўрсаткичлари эса 1,6 баробарга пасайган.
-
3. II-гурухда назорат гурухга нисбатан УХС- 40,2%га, ТГлар миқдори 16,2%га, ПЗЛПлар 46%га, ЎПЗЛПлар кўрсаткичлари эса 30,5%га юқори бўлган. ЮЗЛП 41,1%га кўрсаткичлари пасайган, (Р< 0,05).
АДАБИЁТЛАР:
-
1. Козловская И. Ю., Щитов В.Н., Самойленко Л.Е. Нарушение симпатической иннервации сердца у больных с острым инфарктом миокарда и нестабильной стенокардией. // Кардиология. -М., 2014.-№7.-С.46-52.
-
2. Королева О.С., Затейщиков Д.А. Биомаркеры в кардиологии: регистрация внутрисосудистого воспаления. // Фарматека. – М.,2007. - № 8/9. - C. 30-36.
-
3. Uzui H Harpf A, Liu M, et al. Increased expression of membrane type 3-matrix metalloproteinase in human atherosclerotic plaque: role of activated macrophages and inflammatory cytokines //Circulation. 2012;106:3024–3030.
-
4. КислякО.А., БолотовА.В. Возможности применения метаболической терапии при гипертонической энцефалопатии// Cons Medicum. 2006, № 7, с. 5–9.
-
5. Н.С.Атаханова. «Частота факторов риска сердечно-сосудистых заболеваний среди
-
6. Юлдашева Г. и др. ГОРМОН ЛЕПТИН, ЕГО ФУНКЦИИ И ЗНАЧЕНИЕ В ОРГАНИЗМЕ //Re-
health journal. – 2020. – №. 2-3 (6).
-
7. Эргашева З. и др. ОМЕГА-3 И БИОХИМИЧЕСКИЕ ПРОЦЕССЫ ВОСПАЛЕНИЯ В
ОРГАНИЗМЕ //Re-health journal. – 2020. – №. 2-3 (6).
-
8. Абдурахимов А. и др. COVID-19: ПАТОГЕНЕЗ И ВОЗМОЖНЫЕ РЕШЕНИЯ ПРОБЛЕМЫ
(ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ) //Re-health journal. – 2020. – №. 2.2 (6).
-
9. Арзикулов А. Ш. и др. ЭФФЕКТИВНЫЕ МЕТОДЫ ЛЕЧЕНИЯ СТЕНОКАРДИИ //Re-health
journal. – 2020. – №. 3.
-
10. Умарова М. и др. РОЛЬ ЭНДОКРИННЫХ ИЗМЕНЕНИЙ И ОЖИРЕНИЯ В ПАТОГЕНЕЗЕ И ВОЗНИКНОВЕНИИ ПСОРИАЗА //Re-health journal. – 2020. – №. 2-3 (6).
-
11. Джалалов Р. и др. ПАТОФИЗИОЛОГИЯ БОЛЕЗНИ ПАРКИНСОНА И ЭФФЕКТИВНОСТЬ ЕЕ ЛЕЧЕНИЯ //Re-health journal. – 2020. – №. 2-3 (6).
-
12. Вахобов Л. и др. ЛЕЧЕНИЕ КОЛОРЕКТАЛЬНОГО РАКА И РОЛЬ ВИТАМИНА D В ЭТОМ ПРОЦЕССЕ //Re-health journal. – 2020. – №. 2-3 (6).
-
13. Ахмедов Ш. и др. ВЗАИМОЗАВИСИМОСТЬ ЛЕПТИНА, ИНСУЛИНОВЫХ ГОРМОНОВ И ОЖИРЕНИЯ //Re-health journal. – 2020. – №. 2-3 (6).
-
14. Салиева М. и др. АКТУАЛЬНОСТЬ ЛЕЧЕНИЯ АПЛАСТИЧЕСКОЙ АНЕМИИ //Re-health journal. – 2020. – №. 2-3 (6).
-
15. Кахаров З. А., Абдурахимов А. Х., Нурёгдиева М. ПРОБЛЕМА ПИТАНИЯ ДЕТЕЙ ГРУДНОГО ВОЗРАСТА: ВСЕ ЗАВИСИТ ОТ НАЧАЛА //Re-health journal. – 2019. – №. 4.
населения Ферганской долины». Журнал Re-Health 3.2 (6), С.1.
Список литературы Юик билан оғриган беморларда қон зардобидаги липидлар спектри холатини бахолаш
- Козловская И. Ю., Щитов В.Н., Самойленко Л.Е. Нарушение симпатической иннервации сердца у больных с острым инфарктом миокарда и нестабильной стенокардией. // Кардиология. -М., 2014.-№7.-С.46-52.
- Королева О.С., Затейщиков Д.А. Биомаркеры в кардиологии: регистрация внутрисосудистого воспаления. // Фарматека. - М.,2007. - № 8/9. - C. 30-36.
- Uzui H Harpf A, Liu M, et al. Increased expression of membrane type 3-matrix metalloproteinase in human atherosclerotic plaque: role of activated macrophages and inflammatory cytokines //Circulation. 2012;106:3024-3030.
- КислякО.А., БолотовА.В. Возможности применения метаболической терапии при гипертонической энцефалопатии// Cons Medicum. 2006, № 7, с. 5-9. RE-HEALTH JOURNAL RE-HEALTH JOURNAL 4-2020 69.
- Н.С.Атаханова. "Частота факторов риска сердечно-сосудистых заболеваний среди населения Ферганской долины". Журнал Re-Health 3.2 (6), С.1.