Спортчиларда жисмоний обилятини тез тиклаш “левокарнитин“ нинг спортчиларда фойдали хусусиятлари

Изох.Мақолада мусобоқалардан кейинги тез тикланишни ишлаб чиқиш ва режимли реабилитация мухим ахамиятга эга.Таьсир натижаси яхши препаратларни уз ва^тида куллаш хам ахамиятли.Калит сузлар : ТyFpи режим ,натижа ,препарат, назорат .

Мувофиқлик: Мусобақаларда муваффақият қозониш ва соғликни саклашнинг асосий шарти спортчилар - бу мутаносиб мувозанатли овқатланиш, бу бутунлай мумкин спортчилар танасининг энергия, пластик материалларга булган э^тиёжини кондириш тугри режим ва препаратларни тyFpи куллаш асосий шифокор вазифаларидан бири хисобланади. Спортдаги замонавий ютуқларга инсон имкониятлари чегарасида эришилади қуйидаги вазифаларни х,ал килиш зарурлигини белгилайдиган организм:

• -    юкларни этарли даражада, самарали идрок этиш ва уларга мослашиш;

• -    машғулотларда ҳам, ҳам умумий ва махсус кўрсаткичларни ошириш

• -    рақобатбардош фаолият;

• -    кучдан кейин тикланишни тезлаштириш, ҳаддан ташқари кучланиш ҳолатларини олдини олиш,

• - мумкин бўлган касалликлар ва кейинчалик мослашишни бузиш;

• -    иммунитетни мустаҳкамлаш ва соғликни сақлаш.

Кўриб чиқилаётган муаммони ҳал қилишнинг асосий векторларидан бири бу ривожланишдир спорт турини, ёшини, жинсини ва бошқаларни ҳисобга олган ҳолда илмий асосланган натижаси яхши ишланмалар асосий омилдир.Янги усулларни ишлаб чиқишга эҳтиёж бор.

замонавий ютуқларга асосланган препаратлар, шу жумладан ихтисослаштирилган маҳсулотлар спорт самарадорлигини оширишга қаратилган фармакология ва овқатланиш, касбий касалликларнинг олдини олиш ва соғлиқни сақлаш.

Ишнинг мақсади.     Лойиҳалаш, сифат, самарадорлик ва функционалликни аниқланг. маҳсулотни антигипоксик йўналишга эга спорт озиқаларига йўналтириш.

Материаллар ва услублар.    Ихтисослаштирилган усуллар ва препаратлар қўллашда фойдалиларини танлаш.

Хозирги кунда спорт шифокорлари томонидан “Левокарнитин“ни кенг таьсир натижали бўлгани учун самарали деб хисоблашмоқда.

Терапевтик доривор препарат “Левокарнитин“ нима? Карнитин тўлиқ витамин деб ҳисобланмайди, унга витамин каби моддалар дейилади. Аммо, аминокислоталарга нисбатан, у ҳам 100% нисбатда топилмайди, у бир амино кислоталар махсулидир. Левокарнитиннинг фойдаси нимада? Унинг хусусиятлари омега-ёғли кислоталарнинг ажралиб кетишига ёрдам беради: линоленик, палмитик, линолеик, арахидон ва олеин.

Аслида, у узоқ занжирли ёғли кислоталарни митохондриянинг икки томонлама мембраналари орқали олиб боради. Бу ерда биосинтез жараёнида энергиянинг кучли кучайиши мавжуд. Бундан ташқари, левокарнитин таркибидаги препаратлар митокондриядан қисқа занжирли метаболизм маҳсулотларини чиқаришга ёрдам беради. Шундай қилиб, организмдаги метаболик метаболик жараёнларни тартибга солади.

“Левокарнитин“ жисмига қандай таъсир кўрсатилади?

Кўрсатмада бу ёғ алмашинувини нормаллаштиради, чидамлилигини оширади, анаболик таъсири бор, протеин метаболизмини бошқаради, мушак толасининг ўсишига ёрдам беради. Жиддий шикастланишлар ёки кучли энергия талаб қиладиган мусобоқалардан кейин реабилитация жараёнида унинг анаболик хусусиятлари туфайли ушбу препарат мухим ҳисобланади. Спорт шифокорларининг айтишларига кўра, жисмоний куч ишлатишдан сўнг тикланиш учун мукаммал ёрдам, чидамлилигини ошириш ва спортда юқори натижаларга эришишлари учун спортчиларда қўлланилмоқда . Бундан ташқари, унинг антигипоксик хусусияти қайд этилади, бу тўқима ва ички органларда кислород этишмаслиги билан боғлиқ касалликларни муваффақиятли даволаш имконини беради. Препарат фармацевтикада рецептисиз тарқатилади, аммо жиддий даволаш учун шифокорнинг кўрсатмаси, терапияни қабул қилиш, дозалаш ва назорат қилиш схемаси бўлиши керак. Шунинг учун, ўз-ўзидан дори-дармон билан шуғулланмаслик ва шифокорнинг кўрсатмаларига мувофиқ препаратни қабул қилиш тавсия этилади.У яқинлашиб келаётган спорт машғулотларида ишлатилади, чунки бу мушак массасини тезроқ олишга ёрдам беради. Карнитин гўшт ва балиқ каби оқсил маҳсулотларидан синтез қилинади.

Левокарнитин қўллаш

• - Ёғ қатламларини тўплаш бўйича;

  -Тез чарчаш, уйқусизлик, сабр-тоқатнинг камайиши;

• - Ақлий ва жисмоний ривожланишнинг кечикишини олдини олиш, болаларнинг ўсишини яхшилаш;

• - Стресс, депрессияни бартараф қилиш;

Спортчилар учун дозаси - 500 мг дан 1500 мг гача.

Препаратни текширганларнинг тахминан 90 фоизи оғирликни йўқотганликларини даъво қилишди. Қолган 10% эса ўз оғирликларида қолганлардир. Нима учун бу содир бўлади? Бунинг сабаблари иккитадир, биринчи навбатда тананинг шахсий реакцияси бор, иккинчиси - энергия сарфлаш ва сарфлаш этарли даражада мувозанатли эмас, оддийгина жисмоний фаоллик этарли эмас. Левокарнитин қандай дори-дармонларни бирлаштириши мумкин? Қўллаш кўрсатмаларида глюкокортикоидлар билан олинган ҳолда, жигардан ташқари, тўқималарда карнитин тўплаш ҳоллари кўрсатилади. Препарат анаболик хусусиятларга эга бўлганлиги сабабли, худди шунга ўхшаш дори-дармонларни қабул қилганда, Левокарнитиннинг анаболик таъсири мавжуд бўлади. Эсингизда бўлсин, “Левокарнитин“ текширувлари килограмм йўқотиш ва мустаҳкамликни ошириш учун мўъжиза воситаси сифатида баҳоланади. Бу, аслида, ҳужайра ичидаги биосинтез даражасида амал қилади, аммо тез вазн йўқотиш воситаси сифатида машқлар ва протеинли парҳез билан биргаликда ишлайди

Адабиётлар рўйхати:

• 1.    Калинин, В.М. Озиқланишнинг долзарб масалалари: витаминлар ва минераллар жисмоний тарбия ва спорт: монография / В.М. Калинин, В.М. Позняковский. - Томск: Томск давлат педагогика университетининг нашриёти, 2008. - 160 п.

• 2.    “Спорт билан озиқланиш антиоксидантининг ихтисослаштирилган маҳсулоти ориентация “Н.Ю. Латков, А.А. Вековтсев, Д.Б. Никитюк, В.М. Позняковский одам. Спорт. Тиббиёт, 2018 йил.

• 3.    Ф.А. Керимов. Спорт соҳасидаги илмий тадқиқотлар. Т.2004.

• 4. О.В.Гончарова. Ёш спортчиларнинг жисмоний қобилиятларини ривожлантириш.Т.2005.

• 5.    Л.П.Матвеев.Основи обшей теории спорта и системи подготовки спортсменов.Киев.1999.

• 6. Ю.В.Верхошанский.Основь специальной физической подготовки спортсменов.Фис,М.1989

"Экономика и социум" №2(81) ч.2 2021