Ашытытан оытудаы кн сулелеріні уатын зерттеу

ЭЭиФ ИТФ кафедрасында қазіргі ғылыми және ағартушылық жұмыстардың бірі дәстүрлі және дәстүрлі емес деректер түрлерін электр қуат көздерінің тиімділігін арттыру бағытын көрсетеді. Осыған байланысты магистратура мен бакалавриат бағдарламаларында маңызды тақырыптардың бірі электр энергия көздерінің жұмыс істеуі болып табылады. Бұл мәселені зерделеу үшін лекциялардың әртүрлі формалары, практикалық және тәжірибелік есептерді шешу, зертханалық эксперименттер қолданылады. Электрондық оқулықтар мен модельдеу бағдарламалары, гальваникалық элементтерді, фотоэлементтерді және термоЭДСны зерттеу әдістері сабақтарда қолданылады. Бұл көздердің оңтайлы жұмыс істеуі, олардың номиналды және минималды электронды сипаттамалары үшін жағдайларды анықтауға мүмкіндік береді.

Мәселелерді шешуде келесі алгоритм қолданылады:

1-кесте                            2-кесте

	A	В	0
1	E=	10	в
2	r=	100	Ом
3	tO=	3	Ом
4
5	P=(E/(r+rO))2*r =	(10/(100+3))2*100=
6

Мысалы, А және В бағандарын алыңыз. Мәтіндік жазбалар, түсіндірмелер, айнымалы атаулар A бағанының ұяшықтарына енгізіледі және сандық мәндер B бағанының ұяшықтарына енгізіледі. Сіз сондай-ақ келесі бағанда C өлшемділік өлшемдерін енгізе аласыз.

Бұл толтыру алгоритмі кейінірек белгілі айнымалы мәндерді есептеудің есептеу алгоритмдерін (біздің орнымызға компьютер есептеу үшін) жылдам жазуды және кейбір кестелерді жылдам толтыруды (мысалы, көптеген эксперименттермен тәжіриебелер жүргізу кезінде) оңай пайдалануға мүмкіндік береді.

Осы алгоритм формулаларды жазу үшін қолданылады. Осылайша, A бағанындағы ұяшықта біз кейбір мысал немесе теңдеудің мәтіндік формуласын жаза аламыз және B бағанындағы ұяшықта компьютер үшін түсінікті «=» белгісінің формуласын жазып аламыз, ол оны есептеуі үшін.

ДК үшін түсінікті, тек сандық мәндерді қамтитын формула, және сандарды бірнеше рет енгізбес үшін, есептеу үшін қажетті мән енгізілген ұяшықты таңдау жеткілікті және компьютер есептеу үшін осы ұяшықтан автоматты түрде пайдаланылады.

Мысалы, P =

E

* r

I r 0 + r J

формуласы бойынша ток күшін

табу керек.

Excel бағдарламасына формуланы жазамыз және бастапқыда берген параметрлерге сәйкес мәнді есептеп шығарамыз. Сандық мәндер формулаға ұқсамас үшін және жеткілікті түрде автоматты түрде есептелмес үшін, сандық формуланы жазған ұяшықтағы сандар алдында «=» белгісін қоймаңыз (формуланың соңында «=» белгісі рұқсат етіледі).

Түбірді есептеу үшін жақшалардағы өрнектерді бір рет көбейту керек. Бағдарлама қателерді шығармауы үшін жалпы есептен бөлек орындалатын барлық әрекеттер жақшаларда жазылуы керек. Бағдарламаға мән беру үшін, формула «=» белгісімен басталуы керек.

3-кесте                      4-кесте

>=(E/(r+tO))'

LTT____

КОРЕНЬ

211 '“ " — । ^ = ~ ии i

=(B1 /(B2+B3)*B1 /(B2+B3))*B2|

^:(B1/(B2+B 3)*B1 /(B2+B3))*B2

Бұл функцияның нәтижесі сандық болады, біздің жауап, ұяшықта кез-келген мәтін пайда болса, бұл формула дұрыс енгізілмеген және есептеле алмайды дегенді білдіреді.

Кестені K-Z ауқымында толтырамыз. Біз бірінші жолға жүктеме кедергісі мәндерін, ал екіншісіне қуатты есептеуге арналған формланы енгіземіз. Өйткені, Е (В1 ұяшығы) және r0 (B3 ұяшығы) мәні есептің шартына байланысты өзгермейді, біз бұл ұяшықтардың абсолютті мекен-жайын Р формуласында есептеу үшін қолданамыз. Ұяшықтың абсолютті мекен-жайдың әдеттегіден (салыстырмалы) айырмашылығы бар, ол формуланың осы ұяшықта орналасқанына қарамастан, оның нақты мекен-жайын көрсетеді. Ұяшықтың салыстырмалы мекен-жайы – бұл, мысалы В1, ал абсолютті – $B$1. Егер баған мекен-жайының алдына “$” , белгісін қойса, онда ұяшық мекенжайы тек жолда ғана өзгереді, ал белгіні жол мекен-жайының алдына қойса, тек баған өзгереді. Сәйкесінше, жолдыңда және бағанның да алдына «$» белгісін бір уақытта қоятын болса, онда ұяшық мекен-жайы ешбір жерден қозғалмайды, тіпті кездейсоқ болса да. L2 ұяшығында енгізілген формуланы тексереміз:

5кесте

Мән табылды. Енді жақтаудың төменгі оң жақ бұрышындағы (таңдалған L2 ұяшық айналасында) кішкентай шаршыдағы курсор «+» түрінде жүрсе, сол жақ тінтуір түймесін басып ұстап тұрып, курсорды Z2

ұяшығына жылжытыңыз.

Нәтижесі:

L5 ▼      ^

	К	L	М	N	0	Р	Q	R	S	Т	и	V	W	X
1	г	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
2	Р	6,25	8	8,333333	8,163265	7,8125	7,407407	7	6,61157	6,25	5,91716	5,612245	5,333333	5,078125	4,Е
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
1R

Қолданылатын әдебиеттер:

• 1.    Геворкова Т.А.Задания и методические указания к выполнению тематических работ и проектов по теме «Моделирование различных процессов»\\Информатика и образование-2010.- №11.- С.57-61

• 2.    Инчин А.С.\ Работа на персональном компьютере.

• 3.    Цисарь И.Ф. \Лабораторные работы на персональном компьютере

• 4.    Компьютер для студента \ под ред. В.Б. Комягина.- М. Лучшие книги, 2005.-224с