Ўрта оир даражали темир етишмовчилик анемияси билан касалланган омиладор аёлларда вегетатив реактивлик
Автор: Карабаева М.А., Карабаев А.Г.
Журнал: Экономика и социум @ekonomika-socium
Рубрика: Основной раздел
Статья в выпуске: 4-1 (95), 2022 года.
Бесплатный доступ
Maqola aktual muammo - temir etishmovchilik anemiyasi bilan kasallangan xomilador ayollarda vegetativ reaktivlik asosida xomiladorlikning o'tishi va asoratlari oldini olishga qaratilgan bo'lib, Samarkand viloyatidagi temir tanqisligi anemiyasi o'rta og'ir darajasi bilan kasallangan xomilador ayollarda vegetativ reaktivlik yoritilgan. Olingan ma'lumotlarga asosan xomilador ayollarda temir tanqisligi anemiyasi o'rta og'ir darajasi bilan bog'liq xolda vegetativ reaktivlik yoritilgan.
Темир етишмовчилик анемиясининг ўрта оғир даражаси, вегетатив реактивлик, юрак кон-томир тизими, кардиоинтервалография, хилъдебрант коэффициенти
Короткий адрес: https://sciup.org/140293080
IDR: 140293080
Текст научной статьи Ўрта оир даражали темир етишмовчилик анемияси билан касалланган омиладор аёлларда вегетатив реактивлик
Жамият тара^^иётининг пойдевори булган ёш авлодда соFлом турмуш маданиятини шакллантириш бугунги куннинг долзарб вазифаларидан биридир. Мустакиллик йилларида келажагимиз ворислари булган ёшларни ижтимоий химоя килиш давлат сиёсати даражасига кутарилди.
2021 йилнинг 5 май куни “Соғлиқни сақлаш тизимида олиб борилаётган ислохотларни изчил давом эттириш ва тиббиёт ходимларининг салохиятини ошириш учун зарур шарт-шароитлар яратиш туFрисида”ги Фармонни Узбекистон Республикаси Президенти томонидан имзоланиши ҳам ижтимоий ҳимояга бағишланган давлат сиёсатининг амалдаги исботидир.
Албатта, ёшларни соғлигини сақлашга тиббиёт ходимларининг меҳнати билан бирга уларнинг ўзларини масъулиятини ошириш, тиббий маданиятини шакллантириш хам мухим ахамиятга эга.
Инсоннинг тиббий маданиятини ошишига таъсир кўрсатувчи омиллар куйидагилар:
-
- ахолини ижтимоий химоя килинишининг давлат сиёсати даражасига кутарилиши;
-
- ахолини ижтимоий химоясини хукукий асосларининг яратилиши;
-
- хукукий хужжатларни амалиётга жорий этилиши;
-
- давлат ва нодавлат ташкилотларининг хукукий хужжатларни амалиётга жорий этишдаги фаолияти ва хамкорлиги;
-
- жамиятдаги соFлом турмуш тарзини тарFибот-ташвикот килиниши ва шаклланиши;
-
- шахснинг тиббий маданиятини шакллантиришга каратилган чора-тадбирлар;
-
- оилада тиббий маданиятга булган муносабатнинг ижобий томонга узгариши;
-
- мактабгача таълим ва тарбия, умумий урта таълим, олий таълим, олий таълимдан кейинги таълим тизимида тиббий маданият соҳасидаги ислохотларнинг натижадорлиги;
-
- кенг жамоатчилик уртасида тиббий маданиятни ривожлантириш сохасидаги чора-тадбирлар ва бошкалар.
Тиббий маданиятга эга инсон шахсий гигиенага тула риоя этишга харакат килади. Мутахассислар таъкидлаганидек, - шахсий гигиена -гигиенанинг бир бўлими; шахсий ҳаёт ва меҳнат фаолиятида амал қилиниши зарур бўлган гигиеник тартиб йўли билан одам соғлигини сақлаш ва мустаҳкамлаш масалаларини ишлаб чиқади. Шахсий гигиена ҳар бир кишининг ўзига ва ёшига боғлиқ бўлиб, ақлий ва жисмоний меҳнатни тўғри йўлга қўйиш, жисмоний тарбия билан шуғулланиш, вақтида овқатланиш, мириқиб ухлаш, меҳнат ва дам олишни тўғри уюштиришдан иборат. Тор маънода бадан (тери, соч, тирнок, тишлар), кийим-кечак, пойабзал, курпа-тушак, турар-жой, овкат тайёрлаш гигиенаси ва х- к. хам шахсий гигиенага киради. Биринчи навбатда, баданни озода сақлашга эътибор бериш зарур. Айниқса, баданнинг очиқ жойлари, шунингдек, тирноқ ости тез кирланади, шунинг учун қўлни бобот совунлаб ювиб туриш, тирноқларни тўғри парвариш қилишга одатланиш керак. Уйда овқат тайёрлаганда ҳам қўлнинг тозалигига эътибор бериш лозим. Шахсий гигиена қоидаларига болалар жуда ёшлигиданок одатланиши зарур.
Аввало гигиена қоидаларига риоя қилиш инсоннинг тиббий маданиятидан далолат беради. Инсон ҳаётда яшар экан, тиббиётга оид китобларни укиб, оммавий ахборот воситалари оркали етказиб берилаётган маълумотларни ўзлаштириб, шунингдек доимо ўзи, яқинлари, атрофдагиларнинг ҳаётида кечаётган турли хил оғир ва енгил хасталикларни куриб, касаллик етказган окибатларни кузатибгина хулосага келади. ТуFри хулоса чиқариш учун тиббиёт ходимлари томонидан амалга ошириладиган таргибот-ташвикот ишлари мухим ахамиятга эга. Аслида, хар бир инсон етарли даражада ҳеч бўлмаганда тиббиёт коллежи битирувчиси даражасида тиббий маданиятга эга булиши керак. Айникса, узи соFлом турмуш тарзига риоя қилиши, ўзининг организмида кечаётган ёки ривожланиб бораётган касалликни ҳис қилиши, уни оқибатларини аввалдан англаб етиши ва унга карши чораларни куришда узи ташаббус билан чика олиши зарур. Вакти-вакти билан шифокор кўригидан ўтиши, шахсий гигиена қоидаларига риоя қилиш, яъни кун тартибини тўғри тақсимлаши, дам олиш тартиби, меҳнат килиш, баданни чиниктириш, огиз бушлиги гигиенаси, соч гигиенаси, тери гигиенаси, хонадон гигиенаси, кийим-кечак гигиенаси ва турар жой гигиенаси, овкатланиш тартибига риоя килиш маданиятига эга булиши керак.
Қачонки ёшларга ёшлигидан оилада шахсий гигиена қоидаларига риоя қилишга даъват қилинса, унинг кундалик мажбуриятига айлантирилса, тушунтириш ишларини тинимсиз амалга оширилсагина, кўзланган мақсадга эришиш мумкин. Бунинг учун ота-онанинг ўзида тиббий маданият шаклланган бўлиши керак. Инсоннинг шахсий гигиена қоидаларига риоя қилиши саломатлик гаровидир.
Адабиётлар:
-
1. Хатамова Д. Соғлом авлод, бизнинг келажагимиз. https://nurnews.uz/4336-solom-avlod-bizning-kelazhagimiz.html
-
2. https://medlife.uz/encyclopedia/sh/shaxsiy-gigiena/
"Экономика и социум" №4(95) 2022
Список литературы Ўрта оир даражали темир етишмовчилик анемияси билан касалланган омиладор аёлларда вегетатив реактивлик
- Андреичев НА Дифференциальная диагностика анемий, не связанных с обменом железа // Российский медицинский журнал. 2016. №5. 259-266 стр.
- EDN: WXPTJL
- Атаджанян А С, Зайнулина М.С, Малаховская Е А Сравнительная эффективность внутривенных и таблетированных препаратов железа у беременных с анемией // Ж. акуш. и жен. болезн. 2019. №2. 23-32 стр.
- EDN: BIVXZD
- Балашова Е. А."Оптимизация диагностики железодефицитных состояний у детей на амбулаторном этапе" 2020 42 с.
- Балашова Е.А., Мазур Л.И., Тезиков Ю.В., Липатов И.С. Влияние коррекции железодефицитных состояний у беременных на течение перинатального периода и формирование здоровья детей // Рос вестн перинатол и педиат. 2020. №1.стр53-58.
- EDN: USZYYI
- Вавина О.В., Пучко Т.К., Умралиева М.А. Железодефицитная анемия у беременных и ее коррекция // МС. 2018. №13.стр 73-76.
- EDN: XZOWNF
- Виноградова М.А. Железодефицитная анемия во время беременности: особенности терапии // МС. 2017. №20. Стр 195-197.
- EDN: YLOGWY
- Г.Ю. Кенжаева, А.Б. Айдымбекова, М.И. Мамитниязова, Л.Ж. Умирова, Ж.У. Базарбаева, А.Г. Садвакасова Осложнения во время беременности и родов при железодефицитной анемии // Вестник КазНМУ. 2016. №2. 1-4 стр.
- EDN: YKUIQV
- Галактионова М Ю, Маисеенко ДА, Капитонов ВФ, Шурова О А, Павлов А В.Влияние анемии беременных на раннюю адаптацию новорожденных детей //Рос вестн перинатол и педиат. 2016. №6. Стр 49-52.
- EDN: XDNITD
- Гасанова Б.М, Полина М.Л Беременность и анемия различного генеза: эффективность дифференцированной тактики // Доктор.Ру. 2020. №8. Стр 21-215.
- EDN: VNMJOL
- Деревцов В В, Козлова Л В Функциональное состояние вегетативной нервной системы и адаптация в раннем неонатальном периоде у детей от матерей с анемиями // Рос вестн перинатол и педиат. 2010. №3.стр 85-87.