Корсет бйымдарыны ызметтік талабын талдау

Кіріспе

Заманауи кезеңде әйелдер қауымы өзде-рінің сыртқы келбеті мен тұлғаларына көп көңіл бөлуде. Жас қыздардан бастап, егде жастағы әйелдерге дейін өздерінің әдемі де сымбатты болып жүрулерін қалайды. Сол

Yшiн олар арнайы спорт залдарына барып де-нелерiн шыныцтырады немесе уацыттары ты-ғыз әйелдер арнайы корсет бұйымдарын киеді. Яғни, арнайы резеңке қабатты корсет денені кеудеден бастап, бөксеге дейін жауып, терлету жэне цызметi арцылы тулFаны цалпы-на шектеулі бір уақытта келтіреді.

Сурет 1 - Ежелп корсеттщ турлер1 [1]

Корсет бұйымдарының ежелгі кезден 18 Fасырдан бастап пайда болFан. Сол кезец-дегi эйелдер кец етектi, узындыFы еденге де-йiн, цыпша белдi кейлектер киген кезде, кей-лектерiнiц iшiнен арнайы корсет киген. Бун-дай корсеттi кию Yшiн эйелдерге бiрнеше ке-мекшілер көмектескен. Бірі корсеттің бауын тетікшеге өткізіп тұрса, бірі тартып, бірі ушын мыцтылап байлап турFан. ОларFа кор-сеттi киюдiц eзi бiр шаруа болып кeрiнген. Біріншіден корсетті адамға кигізудің өзі бір күш болса, екіншіден ол көп уақытты алған, Yшiншiден корсеттщ сыртынан кeлемдi кей-лек кию де оцаЙFа тYспеген. Мiне осы мэсе-лелердің шешімі ретінде уақыт өте келе тігін өндірісінің мамандары жеңілдетіліп киілетін корсет жасай бастаFан. Бундай корсеттер 1-суретте көрсетілген [1]. Ерте кезден бастап корсеттерге тұтынушылық талаптар қойыла бастаFан. ЯFни, корсеттер тек сыртцы кeрiнi-сiне байланысты Fана емес, кYнделiктi цолда-ныста да ыңғайлы болуы ескеріліп өндірілген.

Корсеттің тұтынушылық талаптар бойынша цызметi:

• •    ^ызметтiк талапца жауап беруi;

• •    Эстетикалыц талапца жауап беруi;

• •   Эксплуатациялыц талапца жауап беруi;

• •    Гигиеналыц талапца жауап беруi;

• •    Экономикалық талапқа жауап беруі жэне т.б.

Корсеттің қызметтік талабына келесі шарттар жатады:

• -    тулFаныц дурыс цалыптасуына себебiн тигiзетiн, яFни:

• •   ецсенщ дурыс цалыптасуы;

• •    кеуде клеткасыныц дурыс дамуы;

• •    бел аймаFында артыц келемнщ бол-мауы;

• •    сэннщ баFытына сай бел буйымда-рыныц белден темен децгейден басталFанды-ғынан, бел мен бөксе араларында артық май қабаты мен бұлшықеттердің жиырылуына жол бермеу [2].

Зерттеу нысаны мен әдісі

Зерттеу нысаны болып әйелдер тұлғасы мен корсеттiк буйымдар табылады.

Осы мацаланыц зерттеу эдiсi - теория-лыц эдiс болып табылады.

Әйелдер тұлғасы жас мөлшерлеріне байланысты өздерінің ерекшеліктері болады. 2 суретте кeрсетiлгендей жас цыздардыц де-небітімдері шыныққан болып келсе, уақыт ете келе дене бiтiмдерi де eзгередi. Ал тур-мыс құрып, нәрестелі болған әйелдердің де дене бiтiмдерiнiц цалыптасуында ерекшелiк-тері болады. Және де жасына жеткен әйелдер қауымы болса, өз мерзіміне қарай өзіндік ерекшеліктерге ене бастайды. Сондықтан эйелдер тулFасыныц жас мeлшерiне бай-ланысты дамуы келесі кезеңдер бойынша зерттеледi:

• •    жасeспiрiм цыз балалардыц дене бi-тiмдерiн талдау (13-16 жас);

• •    мектеп бiтiрген цыздардыц дене бi-тiмдерiн талдау ( 16-17 жас);

• •    жас цыздардыц дене бiтiмдерiн талдау ( 17-25 жас);

• •    жас келіншектердің дене бітімдерін талдау (25-40 жас);

• •    орта жастаFы эйелдердiц дене бiтiм-дерiн талдау ( 40-50 жас);

• •    орта жастан асқан әйелдердің дене бiтiмдерiн талдау ( 50-60 жас);

• •    зейнеткер эйелдеpдiн дене бтмде-piн талдау ( 60-70 жас);

• •    егде жастаFы эйелдеpдiн дене бтм-деpiн талдау (70 жас жэне одан жоFаpы жас) [3];

  
  
  

Сурет 2 - Эйелдердщ жас мелшерше байланысты езгеpуi [3]

Эйелдер цауымы т¥pFылыцты регио-нына да байланысты өз ерекшеліктеріне ие болады. Мемлекетiмiздщ терт жаFын цорша-ған мемлекеттерге байланысты және әр облыстын езiндiк еpекшелiктеpiне байланысты эйелдер т¥ЛFалаpы да сан цилы болып ке-леді. Сондықтан әйелдер тұлғасының тұрақты мекеніне байланысты дамуын анықтау үшін келесi облыстар т¥pFындаpынын дене бiтiм-деpi зеpттеледi:

• •   Шыгыс Казацстан облысынын эйелдеpi

• •   Батыс Казацстан облысынын эйелдеpi;

• •    Оңтүстік Қазақстан облысының эйелдеpi;

• •    Солтүстік Қазақстан облысының эйелдеpi.

Эйелдер т¥ЛFасынын орындайтын цыз-метіне байланысты бөлінуі де әртүрлі болып келедi 3 суретте керсетшген:

• а)    қимыл қозғалыстары белсенді жұмыс жасайтын әйелдер (құрылыста жұмыс істейтін, техникалық қызмет көрсететін, бала күтімімен YЙде отыратын эйелдер жэне таFы басца);

• б)    қимыл қозғалыстары орташа жұмыс жасайтын әйелдер (медбикелер, оқытушылар, тiгiн ендipiсiнiн мамандары жэне таFы басца);

• в)    қимыл қозғалыстары төмен жұмыс жасайтын әйелдер (кеңседе, банкте және тағы басца) [4];

  
  
  

Сурет 3 - Эйелдер тyлFасынын орындайтын цызметiне байланысты белiнуi

Нәтижелері мен оларды талқылау

Осы анықталған шарттар бойынша эйелдер т¥ЛFасынын цаншалыцты денебiтi-мінің қозғалыста болуы арқылы сыртқы келбетiнiн цорытындысын байцауFа болады.

Жас цыздар мен цыз келiншектеp езде-рінің жастықтарына қарай белсенді қозғалып, денебiтiмдеpiн шыныцтырады. Ал орта жас- таFы эйелдер мен егде жастаFы эйелдер ден-саулыFынын темендегенiне байланысты бел-сендi цозFалмай, дене бiтiмдеpiн нормада ус-тай алмайды. Сонымен қатар қалада тұратын әйелдер мен ауылда тұратын әйелдердің де дене бітімдеріне өзіндік айырмашылықтары болады. Белсенді жұмыс жасайтын әйелдер өздерінің күнделікті қызметте және үйлерінде турмыстыц жумыстарыныц арцасында езде-piн цажеттi нормада устайды. Ал цимыл цоз-ғалысы аз болатын әйелдер арнайы корсет киюлеpiне экеп соцтырады.

Тігін өндірісіндегі корсет бұйымының дамуы әр периодтың өзгерісіне байланысты өзіндік ерекшеліктеріне ене бастады. Ежелгі корсеттер тек белдi тарту Yшiн Fана цолда-нылса, заманауи корсеттер еңсені түзету, ішті тарту және кеуде клеткасының дұрыс дамуы Yшiн цолданылады [5].

Корсет буйымдары тек эстетикалыц та-лаптаpFа жауап беру Yшiн Fана емес, денсау-лыцты жацсарту Yшiн де цолданылады. Те-мендегi 1-кестеде керсетйтгендей корсеттер-дің арнайы мақсатта қолданылатын түрлерін ажыратып бйлуге болады [6].

Кесте-1. Корсеттердщ цолданылу аймаFы бойынша жiктелуi

Коpсеттiц TYpлеpi	Цолданылу саласы	Корсетті қолдану мацсаты	Мэселелер шешiмi
Медициналық корсет	Дәрігердің ұсынысы бойынша цолданылады	Денсаулықты түзету мацсаты	Омыртқаны түзету, еңсені түзету, аяқтағы тамырларды цысып туру, дененщ кемшiлiктеpiнiц орындарын
Жүкті әйелдерге арналған арнайы корсет	Дәрігердің ұсынысы бойынша цолданылады	Іштің төмен түсуіне жол бермеу мацсаты	тууға дейінгі (баланы көтеру мақсаты) және туғаннан кейінгі (ішті тарту мақсаты) жэне т.б.
С9ндiк корсет	Сәннің бағытына сай цолданылады	Эстетикалық тұрғыда 9демi болу мацсаты	Сәннің бағытына және уацыттыц аFымына байланысты мэселелеpдi шешедi
1ш киiмдiк корсет	Бюстгалтермен тұтас болып келген iш киiм	Кеудеден төмен аумақтағы артық май қабатын жасыру мацсаты	Біркелкі дамымаған май цабатын бipцалыпты тарту

Қазіргі уақытта сұранысқа ие корсеттер бойынша талдау жасалып, цолданылу тYpле-piне байланысты жiктелдi. ОсыFан орай елi-мiзде коpсеттеpдi цолданатын тутынушылар-дың санының артып отырғандығы белгілі. Себебi, медициналыц туpFыдан цаpаFанда ец-сенi тYзету, омыртцаны тYзету секiлдi денсау-лықтарының кемшіліктерін жою мақсатында пайдаланатыны анықталды.

Қорытынды

Мақалада корсет бұйымдарының шығу тарихы, алFашцы конструкциясы жэне цолда-нылулары жайлы зеpттелiп, олардыц цолда-нылуы мен атқаратын қызметтері талданған. Қазақстан Республикасының әйелдері регион бойынша зерттелмегендіктен, мақалада бұл мэселенiц бастамасы цаpастыpылFан. Эйел-дер тулFасыныц денебiтiмi мен жасыныц ул-Fаюына байланысты езгеpiстеpi царалып тал-данFан. Каз1рг1 тацда кепшiлiк эйелдер цауы-мының ең басты мәселесі ол дене бітімінің дурыс цалыптаспауы жэне де артыц май клет-каларының біркелкі таралмауы. Осыған орай коpсеттiк буйымдар талданып, жiктелiндi. Бо- лашақта осы корсеттік бұйымның мәселелері теpецipек зеpттелiнiп, жаца коpсеттiк буйым-дар жобаланады.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

• 1.    Акилова З.Т. Проектирование корсетных изделий - М: Легкая индустрия, 1979. - 168 с.

• 2.    Антипова А.И. Конструирование и технология корсетных изделий - М.: Легкая и пищевая промышленность, 1984. - 160 с.

• 3.    Корнилова Н.Л. Разработка и исследование технологии изготовления корсетных изделий специального назначения: - дисс. на соиск. уч. ст. к.т.н. - Иваново, 1999. - 158 с.

• 4.    Классификация типовых фигур женщин для проектирования корсетных изделий поясной группы и граций из эластичных материалов: Методические указания - М.: ЦНИИШП, 1990. - 17 с.

• 5.    Ивкин М.П. Совершенствование методов эргономического проектирования корсетных изделий с учётом особенностей телосложения женских фигур: Автореф. дисс. на соис. уч. ст. к.т.н. - М., 2010. - 24 с.

• 6.    Корнилова Н.Л. Особенности проектирования корсетных изделий // Модное белье. - 2009. - №2(34). - С.88-91.