Статьи журнала - Pravo - teorija i praksa
Все статьи: 699
Public finances in constitutional system of Serbia
Статья научная
Matter of public finances doesn't belong to the cycle of fundamental questions of so-called materie constitutionis. However main principle of socio-economic system of one political community, in which question of public finances is one of basic is regulation of every modern constitution. This scientific work is focusing on norms relevant for the question of public finances, which are contained in Constitution of Republic of Serbia and in proposal of new Statute of Vojvodina Province, and will consist, after Statute goes into effect, the largest number of norms already contained in constitutional system of Serbia. Substances referring to public finances are not considered only in part which contains them under the title. Questions directly or indirectly related to public finances can be found besides the following, in part about human and minority rights and freedom, Republic authority, separation of powers and territorial structure. Part of constitution referring to public finances is deficient. According to article 91 of the Low, resources for financing Republic regulation, province and local authority are providing from taxes and other incomes defined by the law, which also defines budget regulation, public debts, proper regional development, and Central bank and Governmental revision institution. Former constitution, as the difference from the existing one, made important changes in system of public finances in Serbia. Guaranteeing province and units of local authority the right for incomes, Republic of Serbia demonstrated determination for general decentralization, including fiscal without which is illusory to talk about any other. Through tax legislation and other financial laws constitutional regulation will get acquire meaning.
Бесплатно
Public sector reform according to the new public management model
Статья научная
During the last 30 years or even more many countries implemented certain programs in order to transform the public sector representing a consequence of generating economic- financial and fiscal pressures. In these countries various initiatives have successively been driven based on liberal principles of the market economy, mainly motivated by similar reasons with a cumulative effect to realize the development goals of the new global environment. A number of these initiatives are based on the same assumptions, so we can talk about the reforms of programs being more or less coherent in their content. One of such programs is the New Public Management (New Public Management, NPM), which was, in the conceptual sense, initiated in the UK and other countries of the Anglo-Saxon tradition in early 1980s. Although in practical terms a particular manifestation of this model was, as the nucleus, firstly widespread through New Zealand and Australia and later through the Scandinavian countries, those reflections were very extensive, and acquired the form of a paradigm for contemporary changes in the sphere of public sector governance in many continental countries where they experienced an empirical verification.
Бесплатно
Purpose of criminal sanctions in the law of the Republic of Serbia
Статья научная
The subject of the paper is the general and specific purpose of criminal sanctions in the law of the Republic of Serbia, with a brief overview of certain characteristics of criminal sanctions, and in order to better understanding them. Achieving the purpose of prescribing and imposing criminal sanctions contributes to the realization of the basic function of criminal law, which is aimed at combating crime. Reducing crime is necessary, but as it is a complex phenomenon, achieving this goal is not easy, and understanding the purpose of criminal sanctions can contribute to a more successful application of criminal law and, to that end, to more successfully counteract of this negative phenomenon.
Бесплатно
Статья научная
Od 24. januara 2010. godine u Srbiji se primenjuje Zakon o stečaju (Službeni Glasnik RS, br. 104/09. godine). Od dana njegovog donošenja od ovog Zakona se mnogo očekivalo. Prve ocene novog zakona date su već posle godinu dana njegove primene. Kako, prema prvom članu Zakona, cilj stečaja jeste najpovoljnije kolektivno namirenje stečajnih poverilaca ostvarivanjem najveće moguće vrednosti stečajnog dužnika, odnosno njegove imovine, najviše prostora zauzimaju ocene date za uspeh u ostvarivanju primarnog cilja Zakona. Međutim, pokretanje stečajnog postupka ima više neposrednih posledica, a među njima se zbog osetljivosti ističe ona koje pogađa zaposlene stečajnog dužnika. Otvaranje stečajnog postupka je razlog za otkaz ugovora o radu koji je stečajni dužnik zaključio sa zaposlenima. Zakon o stečaju sadrži više odredbi koje se tiču radnopravnog položaja zaposlenih kod stečajnog dužnika. Takođe, jedan deo Zakona o radu (IX deo) nosi naziv 'Potraživanja zaposlenih u slučaju stečajnog postupka'. Položaj zaposlenih stečajnog dužnika nije određen samo zakonskim odredbama. U ovom radu je ukazano i na njihov položaj koji je uslovljen realnim okolnostima i koji, kao sam život, prevazilazi i pretiče zakonsku normu.
Бесплатно
Ratni brod i gospodarski pojas
Статья научная
U ovom članku autor opisuje institute ratnog broda i gospodarskog pojasa, njihovo porijeklo i narav. Ratni brod jest brod koji pripada oružanim snagama neke države, nosi vanjske znakove pripadnosti ratnog broda, nalazi se pod zapovjedništvom osobe koja je upisana u popis ovlaštenih časnika ili u neki drugi dokument odgovarajućeg značaja i ima posadu koja je podvrgnuta vojnoj stezi. Gospodarski pojas jest pojas širine 200 nautičkih milja, a u kojem obalna država ostvaruje svoja suverena prava. Autor će u ovom članku, razmatrajući mišljenja domaćih i stranih znanstvenika, kao i domaćih i poredbeno-pravnih rješenja pokušati pobliže analizirati status ratnog broda u gospodarskom pojasu, kao i iznijeti prijedloge za njegovo unapređenje.
Бесплатно
Razbojništvo i razbojnička krađa - krivičnopravni i kriminalistički aspekt
Статья научная
Ovim radom je analiziran pojam i karakteristike krivičnog dela razbojništva i razbojničke krađe sa posebnim naglaskom na statističke podatke za period od 2004. godine do 2011. godine. Analizom smo obuhvatili strukturu prijavljenih i otkrivenih krivičnih dela učinjenih od strane punoletnih i maloletnih lica. Takođe su obrađeni načini izvršenja krivičnih dela, kao i načini saznanja i otkrivanje učinilaca krivičnih dela razbojništva i razbojničke krađe. Naglasili smo i sličnost ova dva krivična dela jer oba predstavljaju složeno krivično delo, ali ukazali smo i na različitost koja se ogleda u redosledu preduzimanja radnje od strane učinioca krivičnog dela.
Бесплатно
Razgraničenje zastupništva i srodnih ustanova
Статья научная
Zastupništvo je način (mogućnost) preduzimanja pravnih poslova u ime i za račun zastupanog lica kod koga sva dejstva posla preduzetog u ime i za račun zastupanog lica nastaju samo prema zastupanom licu, pod uslovom da je zastupnik delao u granicama ovlašćenja za zastupanje i obavestio treće lice da posao preduzima u ime i za račun zastupanog lica. Zastupanje ima sličnosti i sa drugim pravnim ustanovama kao što su nalog, komision, posredovanje, poslovodstvo bez naloga. U ovom radu autor analizira sličnosti i razlike između zastupanja i navedenih ustanova i pojašnjava razgraničenja između njih.
Бесплатно
Razlozi za izjavljivanje žalbe u parničnom postupku
Статья научная
Žalba protiv presude u parničnom postupku, čini jedan od najvažnijih oblika zaštite građanskih prava i sloboda, zajemčenih Ustavom. To je deo osnovnih tekovina i vrednosti razvoja civilizacije i ljudskog društva koja traje više od dve hiljade godina. Zakonom o parničnom postupku Republike Srbije navedeni su razlozi protiv koje se može pobijati presuda doneta u prvom stepenu. Imajući u vidu da žalba ima suspenzivno dejstvo na donetu prvostepenu odluku, zakonodavac je predvideo široki spektar razloga zbog kojih se može takva odluka pobijati. Svi žalbeni razlozi su svrstani u tri grupe i odnose se na povredu odredaba parničnog postupka, utvrđeno činjenično stanje i primenu materijalnog prava. Kroz dosadašnju sudsku praksu, utvrđeni su i iskristalisani najvažniji kriterijumi i dileme, vezane za primenu ovog instituta procesnog prava kod nas.
Бесплатно
Razvoj pravne regulative tržišta hartija od vrednosti u Evropskoj Uniji
Статья научная
Akcioni plan o finansijskim uslugama (Financial Services Action Plan) odnosno, skraćeno FSAP predstavlja svojevrstan vid integracije finansijskih tržišta Evropske unije putem pravne regulative koji je Evropska Komisija pokrenula još 1999. godine. FSAP (Akcioni plan o finansijskim uslugama), se u najvećoj meri fokusira na finansijske usluge, hartije od vrednosti i pitanja iz privrednog prava, navedeni plan se implementirao narednih pet godina kroz ustaljeni tok zakonskih mera Evropske Zajednice (U daljem tekstu EZ): u oblastima regulacije izdavaoca hartija od vrednosti, što predstavlja i predmet ovog razmatranja. EZ izdala je deset direktiva i regulativa (uključujući i šest mera 'drugog nivoa' implementirajuće direktive i regulativu 'prvog nivoa') kako bi omogućila implementaciju FSAP. Tu uključujemo mere za harmonizaciju ključnih pitanja regulative hartija od vrednosti, kao što su ponude hartija od vrednosti (u daljem tekstu HOV), insajdersko trgovanje i tržišne manipulacije, ponuda o preuzimanju i obaveznom objavljivanju informacija. Osnovna svrha FSAP-a je bila da uspostavi kamen 'temeljac' za integraciju finansijskih tržišta EU kroz usaglašena pravila koja, pružajući visoki stepen zaštite za investitora. Istovremeno umanjuju troškove koji proizilaze iz primene različitih pravnih režima zemalja članica u prekograničnim transakcijama. Kako bi smanjili ove troškove, dve nealternativne, i možda, komplementarne strategije su dostupne: harmonizacija samostalih pravila kroz čitavu EU i harmonizacija sukobljenih zakonskih odredaba, kako bi se izbegla udružena primena više od jednog režima nad istom prekograničnom transakcijom (problem višestrane nadležnosti). Ovaj rad za svoj cilj ima da utvrdi da li je post FSAP regulativni okvir unutar EU uspeo da ispuni svoje ciljeve u vidu usaglašavnja i rešavanja problema višestrane nadležnosti.
Бесплатно
Razvrstavanje posebnih carinskih postupaka prema vrstama saobraćaja
Статья научная
Carinski postupak je poseban upravni postupak koji se sprovodi radi primene materijalno-pravnih carinskih propisa, a pre svega radi sprovođenja carinskog nadzora i carinjenja robe za slučaj prenosa ili prevoza carinske robe preko carinske linije. Postoji više carinskih postupaka koje je moguće klasifikovati prema različitim kriterijumima. Ukoliko se kao kriterijum koristi vrsta saobraćaja možemo razlikovati sledeće carinske postupke: a) carinski postupak u putničkom saobraćaju, b) carinski postupak u železničkom saobraćaju, c) carinski postupak u drumskom saobraćaju, d) carinski postupak u vazdušnom saobraćaju, e) carinski postupak u rečnom saobraćaju i f) carinski postupak u poštanskom saobraćaju. Ovaj rad je posvećen analizi carinskih postupaka čije je propisivanje izvršeno imajući u vidu specifičnosti pojedinih vrsta saobraćaja. Posebni carinski postupci prema vrstama saobraćaja su u našem pozitivnom carinskom pravu regulisani Uredbom Vlade R. Srbije o carinski dozvoljenom postupanju sa carinskom robom puštanju carinske robe i naplati carinskog duga, Sl. glasnik R. Srbije br. 127/2003.
Бесплатно
Reasons and forms of legal hermeneutics
Статья научная
Hermeneutics, or interpretation, can be defined as a procedure to clarify something that is incomprehensible, unclear or insufficiently understandable, insufficiently clear, and to interpret it to the level of comprehensibility. Hermeneutics can rightfully be called the art of understanding. Legal hermeneutics as an art is, in principle, a very complex process that can also be characterized as a process requiring the application of knowledge from various scientific fields. Legal knowledge, in the specific case of interpreting legal norms by procedural bodies, cannot be disputed. However, legal knowledge is not always sufficient to ensure adequate interpretation and application of law in a given case. The need for legal hermeneutics arises in situations where there is a discrepancy between the spirit and letter of a legal norm, when the legal norm is unclear, contradictory, ambiguous, or even polysemous, and of course, in situations where there is an absence of legal norms regulating a specific issue. The above indicates the importance and dimension of the application of legal hermeneutics as a timeless skill in the field of law and the application of legal norms. In line with the topic, the paper analyzes several important questions: how to define the term legal hermeneutics, what are the reasons leading to the need for legal hermeneutics, and finally, which characteristic forms of legal hermeneutics can be singled out and presented more closely, according to the criterion of means or methods of interpretation.
Бесплатно
Regioni - ekonomske celine države Srbije
Статья научная
U ovom radu autor je analizirao sadržinu i značaj razvoja srpske lokalne samouprave u procesu evropske integracije kao sredstvo za ostvarivanje osnovnih ljudskih prava u Srbiji. Poseban značaj posvećen je komparativnoj analizi ustavnopravnih odredaba o lokalnoj samoupravi i u vezi sa lokalnom samoupravom u našem nacionalnom (članovi 1, 3, 4, 12, 18-81, 82-94, 176-193, 194-205. Ustav RS) i inostranim zapadno-evropskim ustavima (Nemačke, Francuske, Španije, Norveške i dr.). Iako je ustav konstitutivni pravni akt odredbe o lokalnoj samoupravi u srpskom Ustavu su deklarativnog karaktera (članovi 176-178, osim člana 192. Ustava RS), dok su odredbe o lokalnoj samoupravu u inostranim ustavima konstitutivnog karaktera. Takođe, pojedini međunarodno-pravni akti sadrže konstitutivne odredbe o sadržini i razvoju lokalne samouprave u državama EU (primera radi, Povelja Ujedinjenih nacija; Evropska povelja o lokalnoj samoupravi; Evropska povelja o regionalnoj autonomiji; Međunarodni pakt o građanskim i političkim pravima; Međunarodni pakt o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima i drugi). Drugo osnovno pitanje koje direktno utiče na kvalitet sadržine i razvoja lokalne samouprave kod nas i u svetu je decentralizacija i regionalizacija. Proces decentralizacije se mora shvati kao kreativni proces, a ne kao sredstvo za ostvarenje političke ideologije pojedinih političkih stranaka. Upravo kao prevencija političke zloupotrebe, sadržina i proces decentralizacije (naročito fiskalne decentralizacije) moraju biti detaljno i sveobuhvatno regulisani zakonom i putem naučnih tribina, seminara i masmedija propagirni u Srbiji. Takva sadržina i proces decentralizacije u Srbiji trebaju biti osnovno sredstvo realizacije primarnih (ekonomskih, socijalnih i pravnih) ljudskih prava u zemlji Srbiji (primera radi, građani u lokalnoj samoupravi moraju organizovati na nivou lokalne samouprave kroz lokalne organe vlasti administriranje poreza i način raspolaganja poreskim sredstvima; ili inostrane investicije moraju biti osigurane i obezbeđene kroz razvijeni sistem zakonske i moralne odgovornosti građana i njihovih organa lokalne vlasti; ili sudski i drugi državni organi u lokalnoj samoupravi moraju biti kadrovski i profesionalno osposobljeni za obavljanje svojih profesionalnih funkcija na nivou lokalne vlasti; ili razvoj preduzetništva i malih preduzeća u skladu sa ekonomskim potrebama konkretne jedinice lokalne samouprave i drugo). Upravo ovakav kvalitet decentralizacije u Srbiji moraju inicirati i započeti Republički izvršni organi (Premijer i Vlada RS) svim lege artis raspoloživim sredstvima. Ovako ostvarena decentralizacija omogućiće regionalizaciju Srbije. Organizovanje regiona u Srbiji treba počivati na sličnostima u ekonomskim resursima pojedinih jedinica lokalne samouprave. Cilj regionalizma je postizanje ravnomernog razvoja svih delova teritorije države Srbije. Regioni trebaju da predstavljaju ekonomske uzajamno povezane celine unutar jedinstvenog državnog ekonomskog sistema Srbije. Zakonom o decentralizaciji i regionalizaciji moraju biti celovito i temeljno regulisana sva pitanja decentralizacije i regionalizacije u Srbiji, a osobeno zakonskopravna odgovornost srpske (republičke i lokalne) egzekutive za sprovođene navedenog kvaliteta decentralizacije i regionalizacije. Sadržina i procedura decentralizacije i regionalizacije u Srbiji zavisi od namera i idejnih planova njenih građana i njene izvršne vlasti. Decentralizacija i regionalizacija Srbije ne smeju biti sredstvo za separaciju i secesiju pojedinih delova teritorije Srbije.
Бесплатно
Статья научная
This paper explores the questions regarding regulations of restrictive agreements in Republic of Serbia as well as in the European Union. Moreover, it has a concept of a competition explained in order to make the importance of the exemption of agreements with the competition infringement noticed. The measures and requirements for protection of competition are presented as well. The aim of the paper is to present the importance of restrictive agreements, and to explain if the market should be protected only from an individual agreement or from all restrictive agreements. Moreover, the point whether the competition is protected from all infringements or just from some of them is explored. From all this stated, it can be concluded that there are big discrepancies in regulations against competition infringement in legal regulations of Republic of Serbia in comparison with regulations of the European Union.
Бесплатно
Regulisanje ugovora o građenju u nekim zemljama Evropske unije
Статья научная
Ugovori o građenju se razlikuju od države do države. To ima više različitih faktora, zavisno od pravnog sistema na kome počiva pravo države članice EU. Kako su opšte prihvaćena dva sistema u državama članicama Evropske unije, rimsko kontinentalni i anglosaksonski sistem tako se i forme ugovora razlikuju. A ako se pogleda forma ugovora u rimsko kontinentalnom sistemu, koji delimo na pandektni sistem i institucionalni sistem i tu možemo videti razna odstupanja od formi za ugovor o građenju. Za Skandinaviju ima sve više uporišta da je ona pravni sistem za sebe, neka vrsta mešavine između common law i kontinentalnog sistema. Autor će u radu prikazati pravno regulisanje ugovora o građenju i kako je normirano u nekim zakonodavstvima Evropske unije. Da li je ugovor o građenju samostalni imenovani ugovor ili se koristi analogija preko ugovora o delu i posebnih zakona.
Бесплатно
Relation between financial law and other grain rights
Статья научная
Financial law as a branch of law dealing with the investigation of legal norms that make the legal framework of a state. The aim of passing legislation is a very complex regulation of relations arising from the financial activities of political collectivity. From the financial rights as a broader notion of general-separated the two right fiscal and budget. Fiscal law for the subject of study includes part of the financial rights to apply the process of introduction, establishment and collection of public duties, while the budget law is a separate 'state accounting' discipline, the system of legal norms that regulate the management of state property, etc. Financial law is connected, and work closely with the administrative law, constitutional, international public and criminal law.
Бесплатно
Relationship between economic and organized crime in modern society
Статья научная
Organized crime and related economic crime are the focus of interest for all modern, well-organized states. Theoreticians generally agree that organized crime has closely followed the development of modern states, while economic crime has evolved with the development of the economy and business, both at national and supranational levels, alongside the expansion of information and communication technologies. Despite being viewed as two distinct types of crime, economic and organized crime are highly interdependent and interconnected. While a small number of economic crime offenses lack the characteristics of organized crime, a significant number of criminal activities exhibit organized elements within the realm of the economy and economic activities. Thus, the relationship between these two types of crime is directly proportional, wherein the development of organized crime follows the development of economic crime, and vice versa. In addition to the introduction and conclusion, the paper consists of three interconnected and interrelated parts. The first part elucidates the philosophy of organized crime. It highlights the problems of defining, the lack of a unique definition, and its multidisciplinary nature. Additionally, it presents the most significant characteristics and manifestations of organized crime in theory and practice. The second part deals with the issues of economic crime. Similarly to the first part, it discusses the process of determining and defining the concept of economic crime, presenting its basic characteristics and contemporary types. Finally, the third part of the paper examines the relationship between these two categories of crime.
Бесплатно
Reorganization as a business philosophy
Статья научная
The most common problems faced by business societies are the inability to pay or carry out the obligations to third parties, i.e. their creditors. When an economic entity is unable to settle its obligations, creditors and third parties cannot regularly collect their receivables and then bankruptcy occurs. Changes in business conditions in the world, especially if business conditions deteriorate, will raise the issue of opening and efficiency of bankruptcy proceedings. The condition for initiating a pre-bankruptcy proceedings is insolvency, where, as a rule, debts are greater than the value of the debtor’s assets. Today, the economic entity, in accordance with the provisions of the applicable Law on business societies, is responsible for all its obligations with its assets. So, when it becomes unable to pay, it has mainly two alternatives, bankruptcy or possibly, the possibility of reorganization if its creditors deem it to be more expedient. The aim of bankruptcy is to remove those economic entities which do not achieve even the minimum of profitability doing their business and which are incapable of normal work and business. The overhaul of the bankruptcy debtor is a newer institute of our bankruptcy law. It includes the transformation of debtors at several levels such as legal-organizational, management and financial. The Institute of Restructuring is based on the debtor’s contract with creditors, giving him/her an opportunity to recover economically and avoid bankruptcy, i.e. deletion from the registry of legal entities, and it enables more favourable settlement of receivables.
Бесплатно
Resocijalizacija osuđenih lica kao faktor smanjenja kriminala
Статья научная
Suzbijanje kriminala, u današnje vreme, više nije moguće sprovesti radikalnom izolacijom i dehumanizacijom čoveka, već njegovom resocijalizacijom. Svrha primene krivičnih sankcija jeste suzbijanje dela kojima se povređuju ili ugrožavaju čovek i druge osnovne društvene vrednosti. Sva lica koja su pravosnažno osuđena za izvršena krivična dela upućuju se na izdržavanje kazne u neku od Ustanova za izvršenje krivičnih sankcija Republike Srbije. Svrha njihovog kažnjavanja jeste resocijalizacija, odnosno prevaspitanje i priprema da se po izdržanoj zatvorskoj kazni vrate u društvo, prihvate pozitivne norme ponašanja i da se više ne bave kriminalom. U toku procesa resocijalizacije prema njima se od strane zaposlenih u ustanovi primenjuje adekvatan tretman (program postupanja) kako bi se resocijalizacija uspešno sprovela, a eventualni procenat recidiva smanjio na najmanju moguću meru. Kao najčešći vidovi tretmana tokom resocijalizacije primenjuje se tretman kroz radne aktivnosti, slobodno vreme, obrazovanje i slobodu veroispovesti.
Бесплатно
Restrictive agreements as a form of competition violation in Serbia – theory and practice
Статья научная
Restrictive agreements are agreements among market participants that significantly restrict, distort or prevent competition. This paper aims to elucidate the concept of restrictive agreements as a form of competition infringement within the scientific, professional and businesslegal communities. The paper systematizes the definitions of this concept and examines the relevant laws and regulations governing it. Additionally, the paper will analyze and evaluate the efficacy of the Commission for the Protection of Competition, highlighting both its strengths and weaknesses in making decisions on the prevention of monopolies. Through an analysis of the commission’s decisions concerning companies operating within the territory of the Republic of Serbia, this paper identifies challenges and proposes solutions to enhance the Commission’s effectiveness.
Бесплатно
