Статьи журнала - Pravo - teorija i praksa
Все статьи: 749
Razvrstavanje posebnih carinskih postupaka prema vrstama saobraćaja
Статья научная
Carinski postupak je poseban upravni postupak koji se sprovodi radi primene materijalno-pravnih carinskih propisa, a pre svega radi sprovođenja carinskog nadzora i carinjenja robe za slučaj prenosa ili prevoza carinske robe preko carinske linije. Postoji više carinskih postupaka koje je moguće klasifikovati prema različitim kriterijumima. Ukoliko se kao kriterijum koristi vrsta saobraćaja možemo razlikovati sledeće carinske postupke: a) carinski postupak u putničkom saobraćaju, b) carinski postupak u železničkom saobraćaju, c) carinski postupak u drumskom saobraćaju, d) carinski postupak u vazdušnom saobraćaju, e) carinski postupak u rečnom saobraćaju i f) carinski postupak u poštanskom saobraćaju. Ovaj rad je posvećen analizi carinskih postupaka čije je propisivanje izvršeno imajući u vidu specifičnosti pojedinih vrsta saobraćaja. Posebni carinski postupci prema vrstama saobraćaja su u našem pozitivnom carinskom pravu regulisani Uredbom Vlade R. Srbije o carinski dozvoljenom postupanju sa carinskom robom puštanju carinske robe i naplati carinskog duga, Sl. glasnik R. Srbije br. 127/2003.
Бесплатно
Reasons and forms of legal hermeneutics
Статья научная
Hermeneutics, or interpretation, can be defined as a procedure to clarify something that is incomprehensible, unclear or insufficiently understandable, insufficiently clear, and to interpret it to the level of comprehensibility. Hermeneutics can rightfully be called the art of understanding. Legal hermeneutics as an art is, in principle, a very complex process that can also be characterized as a process requiring the application of knowledge from various scientific fields. Legal knowledge, in the specific case of interpreting legal norms by procedural bodies, cannot be disputed. However, legal knowledge is not always sufficient to ensure adequate interpretation and application of law in a given case. The need for legal hermeneutics arises in situations where there is a discrepancy between the spirit and letter of a legal norm, when the legal norm is unclear, contradictory, ambiguous, or even polysemous, and of course, in situations where there is an absence of legal norms regulating a specific issue. The above indicates the importance and dimension of the application of legal hermeneutics as a timeless skill in the field of law and the application of legal norms. In line with the topic, the paper analyzes several important questions: how to define the term legal hermeneutics, what are the reasons leading to the need for legal hermeneutics, and finally, which characteristic forms of legal hermeneutics can be singled out and presented more closely, according to the criterion of means or methods of interpretation.
Бесплатно
Recent developments of digital constitutionalism in Europe
Статья научная
The influence of modern digital technologies on contemporary constitutional law, both at the national and comparative level, has been steadily increasing. Having emerged in the early 21st century, digital constitutionalism, although one of the youngest categories of public law, significantly affects constitutional principles and values, particularly in Europe. Digital constitutionalism is especially significant because its existence and original development require at least a partial redefinition of constitutional law, particularly in the context of protecting fundamental rights and freedoms. This paper examines the normative framework for the European Digital Constitution (EDC), which encompasses the extensive set of digital law regulations adopted by the European Union (EU) and the Council of Europe (CoE). The paper also analyzes the Venice Commission’s Principles for a Fundamental Rights–Compliant Use of Digital Technologies in Electoral Processes. The concept of the EDC is elaborated, along with its main objectives.
Бесплатно
Статья научная
With the development of technology, especially the emergence and expansion of the internet over the past two decades, many traditional crimes have acquired new methods and means of execution, such as the use of computers, mobile phones, or other devices. In response to these new ways of committing crimes, the international community, within the framework of the Council of Europe, adopted the Budapest Convention in 2001, specifically addressing cybercrime. After ratifying the convention, the domestic legislator passed the Law on the Organization and Competencies of State Bodies for the Fight against High-Tech Crime, incorporating legal provisions from the convention. This law has not been significantly changed or amended since its adoption. However, the provisions in this law, especially in terms of jurisdiction, have proven to be inadequate and overly broad. The wide range of criminal offenses covered by this law has made it relatively ineffective and has overburdened the prosecutor’s office responsible for prosecuting high-tech criminals. Moreover, the approach taken by the legislator in 2005, which concentrated jurisdiction in the High Public Prosecutor’s Office and the High Court in Belgrade, is no longer justifiable in today’s age of widespread technology, internet access, and social networks. This paper aims to provide a brief overview of the Budapest Convention, which served as the foundation for the adoption of national regulations, and to highlight the shortcomings and unsustainability of the legal solutions proposed by the domestic legislator when national regulations in this field were established in 2005.
Бесплатно
Regioni - ekonomske celine države Srbije
Статья научная
U ovom radu autor je analizirao sadržinu i značaj razvoja srpske lokalne samouprave u procesu evropske integracije kao sredstvo za ostvarivanje osnovnih ljudskih prava u Srbiji. Poseban značaj posvećen je komparativnoj analizi ustavnopravnih odredaba o lokalnoj samoupravi i u vezi sa lokalnom samoupravom u našem nacionalnom (članovi 1, 3, 4, 12, 18-81, 82-94, 176-193, 194-205. Ustav RS) i inostranim zapadno-evropskim ustavima (Nemačke, Francuske, Španije, Norveške i dr.). Iako je ustav konstitutivni pravni akt odredbe o lokalnoj samoupravi u srpskom Ustavu su deklarativnog karaktera (članovi 176-178, osim člana 192. Ustava RS), dok su odredbe o lokalnoj samoupravu u inostranim ustavima konstitutivnog karaktera. Takođe, pojedini međunarodno-pravni akti sadrže konstitutivne odredbe o sadržini i razvoju lokalne samouprave u državama EU (primera radi, Povelja Ujedinjenih nacija; Evropska povelja o lokalnoj samoupravi; Evropska povelja o regionalnoj autonomiji; Međunarodni pakt o građanskim i političkim pravima; Međunarodni pakt o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima i drugi). Drugo osnovno pitanje koje direktno utiče na kvalitet sadržine i razvoja lokalne samouprave kod nas i u svetu je decentralizacija i regionalizacija. Proces decentralizacije se mora shvati kao kreativni proces, a ne kao sredstvo za ostvarenje političke ideologije pojedinih političkih stranaka. Upravo kao prevencija političke zloupotrebe, sadržina i proces decentralizacije (naročito fiskalne decentralizacije) moraju biti detaljno i sveobuhvatno regulisani zakonom i putem naučnih tribina, seminara i masmedija propagirni u Srbiji. Takva sadržina i proces decentralizacije u Srbiji trebaju biti osnovno sredstvo realizacije primarnih (ekonomskih, socijalnih i pravnih) ljudskih prava u zemlji Srbiji (primera radi, građani u lokalnoj samoupravi moraju organizovati na nivou lokalne samouprave kroz lokalne organe vlasti administriranje poreza i način raspolaganja poreskim sredstvima; ili inostrane investicije moraju biti osigurane i obezbeđene kroz razvijeni sistem zakonske i moralne odgovornosti građana i njihovih organa lokalne vlasti; ili sudski i drugi državni organi u lokalnoj samoupravi moraju biti kadrovski i profesionalno osposobljeni za obavljanje svojih profesionalnih funkcija na nivou lokalne vlasti; ili razvoj preduzetništva i malih preduzeća u skladu sa ekonomskim potrebama konkretne jedinice lokalne samouprave i drugo). Upravo ovakav kvalitet decentralizacije u Srbiji moraju inicirati i započeti Republički izvršni organi (Premijer i Vlada RS) svim lege artis raspoloživim sredstvima. Ovako ostvarena decentralizacija omogućiće regionalizaciju Srbije. Organizovanje regiona u Srbiji treba počivati na sličnostima u ekonomskim resursima pojedinih jedinica lokalne samouprave. Cilj regionalizma je postizanje ravnomernog razvoja svih delova teritorije države Srbije. Regioni trebaju da predstavljaju ekonomske uzajamno povezane celine unutar jedinstvenog državnog ekonomskog sistema Srbije. Zakonom o decentralizaciji i regionalizaciji moraju biti celovito i temeljno regulisana sva pitanja decentralizacije i regionalizacije u Srbiji, a osobeno zakonskopravna odgovornost srpske (republičke i lokalne) egzekutive za sprovođene navedenog kvaliteta decentralizacije i regionalizacije. Sadržina i procedura decentralizacije i regionalizacije u Srbiji zavisi od namera i idejnih planova njenih građana i njene izvršne vlasti. Decentralizacija i regionalizacija Srbije ne smeju biti sredstvo za separaciju i secesiju pojedinih delova teritorije Srbije.
Бесплатно
Статья научная
This paper explores the questions regarding regulations of restrictive agreements in Republic of Serbia as well as in the European Union. Moreover, it has a concept of a competition explained in order to make the importance of the exemption of agreements with the competition infringement noticed. The measures and requirements for protection of competition are presented as well. The aim of the paper is to present the importance of restrictive agreements, and to explain if the market should be protected only from an individual agreement or from all restrictive agreements. Moreover, the point whether the competition is protected from all infringements or just from some of them is explored. From all this stated, it can be concluded that there are big discrepancies in regulations against competition infringement in legal regulations of Republic of Serbia in comparison with regulations of the European Union.
Бесплатно
Regulatory aspects of the control of dietary supplements in the Republic of Serbia
Статья научная
The modern way of life often involves supplementing the diet with dietary supplements. By using them, we introduce additional vitamins, minerals, probiotics, and other substances with nutritional or physiological effects. These supplements are applied in dosage forms, and their safe use requires consistent adherence to regulatory requirements. Aspects of the control of dietary products include guidelines for production conditions, as well as physico-chemical and microbiological testing. Due to the specificity and widespread use of these products, the analysis requirements for product registration, as well as for product controls during the registration period, should be detailed, but also described in a way that enables their practical implementation. Regulatory aspects of statutory and mandatory requirements often differ in Europe, the USA, China, etc. This paper discusses the requirements of domestic regulations and proposals for their additions or corrections.
Бесплатно
Regulisanje ugovora o građenju u nekim zemljama Evropske unije
Статья научная
Ugovori o građenju se razlikuju od države do države. To ima više različitih faktora, zavisno od pravnog sistema na kome počiva pravo države članice EU. Kako su opšte prihvaćena dva sistema u državama članicama Evropske unije, rimsko kontinentalni i anglosaksonski sistem tako se i forme ugovora razlikuju. A ako se pogleda forma ugovora u rimsko kontinentalnom sistemu, koji delimo na pandektni sistem i institucionalni sistem i tu možemo videti razna odstupanja od formi za ugovor o građenju. Za Skandinaviju ima sve više uporišta da je ona pravni sistem za sebe, neka vrsta mešavine između common law i kontinentalnog sistema. Autor će u radu prikazati pravno regulisanje ugovora o građenju i kako je normirano u nekim zakonodavstvima Evropske unije. Da li je ugovor o građenju samostalni imenovani ugovor ili se koristi analogija preko ugovora o delu i posebnih zakona.
Бесплатно
Relation between financial law and other grain rights
Статья научная
Financial law as a branch of law dealing with the investigation of legal norms that make the legal framework of a state. The aim of passing legislation is a very complex regulation of relations arising from the financial activities of political collectivity. From the financial rights as a broader notion of general-separated the two right fiscal and budget. Fiscal law for the subject of study includes part of the financial rights to apply the process of introduction, establishment and collection of public duties, while the budget law is a separate 'state accounting' discipline, the system of legal norms that regulate the management of state property, etc. Financial law is connected, and work closely with the administrative law, constitutional, international public and criminal law.
Бесплатно
Relationship between economic and organized crime in modern society
Статья научная
Organized crime and related economic crime are the focus of interest for all modern, well-organized states. Theoreticians generally agree that organized crime has closely followed the development of modern states, while economic crime has evolved with the development of the economy and business, both at national and supranational levels, alongside the expansion of information and communication technologies. Despite being viewed as two distinct types of crime, economic and organized crime are highly interdependent and interconnected. While a small number of economic crime offenses lack the characteristics of organized crime, a significant number of criminal activities exhibit organized elements within the realm of the economy and economic activities. Thus, the relationship between these two types of crime is directly proportional, wherein the development of organized crime follows the development of economic crime, and vice versa. In addition to the introduction and conclusion, the paper consists of three interconnected and interrelated parts. The first part elucidates the philosophy of organized crime. It highlights the problems of defining, the lack of a unique definition, and its multidisciplinary nature. Additionally, it presents the most significant characteristics and manifestations of organized crime in theory and practice. The second part deals with the issues of economic crime. Similarly to the first part, it discusses the process of determining and defining the concept of economic crime, presenting its basic characteristics and contemporary types. Finally, the third part of the paper examines the relationship between these two categories of crime.
Бесплатно
Reorganization as a business philosophy
Статья научная
The most common problems faced by business societies are the inability to pay or carry out the obligations to third parties, i.e. their creditors. When an economic entity is unable to settle its obligations, creditors and third parties cannot regularly collect their receivables and then bankruptcy occurs. Changes in business conditions in the world, especially if business conditions deteriorate, will raise the issue of opening and efficiency of bankruptcy proceedings. The condition for initiating a pre-bankruptcy proceedings is insolvency, where, as a rule, debts are greater than the value of the debtor’s assets. Today, the economic entity, in accordance with the provisions of the applicable Law on business societies, is responsible for all its obligations with its assets. So, when it becomes unable to pay, it has mainly two alternatives, bankruptcy or possibly, the possibility of reorganization if its creditors deem it to be more expedient. The aim of bankruptcy is to remove those economic entities which do not achieve even the minimum of profitability doing their business and which are incapable of normal work and business. The overhaul of the bankruptcy debtor is a newer institute of our bankruptcy law. It includes the transformation of debtors at several levels such as legal-organizational, management and financial. The Institute of Restructuring is based on the debtor’s contract with creditors, giving him/her an opportunity to recover economically and avoid bankruptcy, i.e. deletion from the registry of legal entities, and it enables more favourable settlement of receivables.
Бесплатно
Resocijalizacija osuđenih lica kao faktor smanjenja kriminala
Статья научная
Suzbijanje kriminala, u današnje vreme, više nije moguće sprovesti radikalnom izolacijom i dehumanizacijom čoveka, već njegovom resocijalizacijom. Svrha primene krivičnih sankcija jeste suzbijanje dela kojima se povređuju ili ugrožavaju čovek i druge osnovne društvene vrednosti. Sva lica koja su pravosnažno osuđena za izvršena krivična dela upućuju se na izdržavanje kazne u neku od Ustanova za izvršenje krivičnih sankcija Republike Srbije. Svrha njihovog kažnjavanja jeste resocijalizacija, odnosno prevaspitanje i priprema da se po izdržanoj zatvorskoj kazni vrate u društvo, prihvate pozitivne norme ponašanja i da se više ne bave kriminalom. U toku procesa resocijalizacije prema njima se od strane zaposlenih u ustanovi primenjuje adekvatan tretman (program postupanja) kako bi se resocijalizacija uspešno sprovela, a eventualni procenat recidiva smanjio na najmanju moguću meru. Kao najčešći vidovi tretmana tokom resocijalizacije primenjuje se tretman kroz radne aktivnosti, slobodno vreme, obrazovanje i slobodu veroispovesti.
Бесплатно
Restrictive agreements as a form of competition violation in Serbia – theory and practice
Статья научная
Restrictive agreements are agreements among market participants that significantly restrict, distort or prevent competition. This paper aims to elucidate the concept of restrictive agreements as a form of competition infringement within the scientific, professional and businesslegal communities. The paper systematizes the definitions of this concept and examines the relevant laws and regulations governing it. Additionally, the paper will analyze and evaluate the efficacy of the Commission for the Protection of Competition, highlighting both its strengths and weaknesses in making decisions on the prevention of monopolies. Through an analysis of the commission’s decisions concerning companies operating within the territory of the Republic of Serbia, this paper identifies challenges and proposes solutions to enhance the Commission’s effectiveness.
Бесплатно
Review of the definition of crimes against humanity in case-law of the ad hoc tribunals
Статья научная
Crime against humanity is one of the oldest international crimes, sanctioned by the international community since the early twentieth century. Throughout the twentieth century, the concept of this international crime has evolved, and its definition and scope have undergone changes from the Nuremberg Tribunal, through ad hoc international tribunals for the former Yugoslavia and Rwanda, up to the Statute of the International Criminal Court. However, ever since the first codification of this international crime, there has been a challenge in fully determining it. This is evident from continuous efforts at the United Nations to adopt a comprehensive special convention that will codify all rules related to crimes against humanity. This paper will demonstrate the development of the definition of crimes against humanity through statutory prescriptions in the statutes and jurisprudence of ad hoc tribunals and the International Criminal Court, which have significantly influenced the definition of crimes against humanity.
Бесплатно
Rečni transport kao mogućnost privrednog razvoja Srbije
Статья научная
Autor u radu nastoji da ukaže na značaj vodnog potencijala Republike Srbije u svetlu savremenog okruženja i mogućnosti privrednog razvoja. Saobraćaj unutrašnjim vodenim putevima poseduje velike prednosti u odnosu na druge vrste prevoza i nudi značajnu konkurentnu alternativu kopnenom transportu. U oblasti rečnog transporta kao najznačajnijeg segmenta saobraćaja unutrašnjim vodenim putevima u Evropskoj uniji postoje brojne uredbe, direktive, preporuke čiji su ciljevi ujednačavanje postojeće pravno neujednačene regulative. Zakonodavna aktivnost u Evropskoj uniji treba da obezbedi donošenje ne samo novih propisa već i harmonizaciju postojećih u pravnim sistemima zemalja članica i onih koje pretenduju to da postanu. Postojeća regulativa koja uređuje pravni režim plovidbe Dunavom je stara preko pedeset godina, tako da autor u radu ukazuje na važeću Dunavsku konvenciju o režimu plovidbe i potrebu njenog prilagođavanja novonastalim privrednim zahtevima. Uređenje režima plovidbe na Savi kao drugoj plovnoj reci koja samo jednim delom svoga toka protiče kroz Republiku Srbiju, za razliku od režima plovidbe Dunavom, je tek u začetku tako da autor u tom svetlu ukazuje na značaj ove plovne reke.
Бесплатно
Rimsko pravo i njegov trajni karakter - uticaj rimskog prava na savremeno pravo
Статья научная
Permanentna potreba da se negira značaj rimskog prava bila je, gotovo redovna pojava, ne samo u vreme donošenja velikih kodifikacija građanskoga društva, već je ta potreba, s vremena na vreme, i danas prisutna u savremenom pravu. Iako smo, danas svedoci mnogih pokušaja marginalizacije rimskog prava, pa samim tim i negativnih komentara na račun njegovog daljeg izučavanja i njegove uloge i značaja u razvoju savremenog prava, rimski pojmovi svojine, ugovora, obligacija, teorije prava, čine ove pokušaje neuspešnim. Ovi instituti, ponikli iz rimskog prava, ukazuju na ogromno značenje rimskog prava u izgradnji savremenog privatnog prava, i to ne samo u periodu donošenja velikih kodifikacija, već i danas kada se teži unifikaciji prava u okvirima Evropske unije, jer je upravo rimsko pravo bilo prvo pravo ius commune, te može poslužiti kao model i danas, u uslovima kada se teži unifikaciji prava na području cele Evrope. Zbog ovih svojih vrednosti rimsko pravo predstavlja univerzalnu i veoma vrednu civilizacijsku tekovinu na kojoj počiva značajni deo savremenog prava, odnosno civilizacijsko nasledstvo koje pripada celom savremenom svetu.
Бесплатно
Saobraćaj unutrašnjim vodenim putevima - potencijal za razvoj Srbije
Статья научная
Ovaj rad predstavlja pokušaj da se skrene pažnja na postojanje, ali neiskorišćenost značajnih potencijala Republike Srbije kada je u pitanju saobraćaj unutrašnjim vodenim putevima. S tim ciljem, nakon preciznog ukazivanja na suštinske pojmove i značaj saobraćajnog prava uopšte, detaljnije se obrazlaže koje su to prednosti saobraćaja unutrašnjim vodenim putevima i zašto on u savremenim uslovima predstavlja značajan činilac razvoja privrede. U centru interesovanja je trenutna situacija i postojeća pravna regulativa u Republici Srbiji u kojoj, godinama unazad, ili bolje reći decenijama, ne postoji ozbiljan napor da se nešto učini po pitanju iskorišćavanja rečnih plovnih puteva, kao najznačajnijeg segmenta saobraćaja unutrašnjim vodenim putevima. Svetlu tačku trenutno predstavlja Master plan za razvoj saobraćaja na Dunavu, sačinjen od strane Evropske agencije za rekonstrukciju, koji je već delimično sproveden. U drugom delu rada, naglasak je stavljen na pravno regulisanje plovidbe na Dunavu i Savi, uz kritički stav i o jednom i o drugom. Režim plovidbe Dunavom uređen je Konvencijom o režimu plovidbe na Dunavu koja je posle više od pola veka sasvim spremna za menjanje i prilagođavanje promenjenoj situaciji u savremenoj Evropi, dok je regulisanje plovidbe Savom tek u začetku, ali sa pozitivnim tendencijama. U završnoj misli, ukazuje se na još neke ideje o potencijalnim rečnim tokovima i daljem povezivanju postojećih, čija je realizacija, naročito u uslovima savremene privrede, neizbežna, nadamo se u skorijoj budućnosti.
Бесплатно
Savetodavna mišljenja međunarodnog suda pravde koja se bave pitanjima ljudskih prava
Статья научная
Međunarodni sud pravde se u savetodavnim mišljenjima nije bavio ljudskim pravima kao svojom centralnom temom, a sem toga u svojoj gotovo pedesetogodišnjoj aktivnosti nije bio u prilici da se tako često bavi pitanjima tretmana stranaca i ljudskih prava, kako je to činio Stalni sud međunarodne pravde u svojih osamnaest godina rada. Međutim, Sud se bavio različitim kategorijama ljudskih prava. Na primer, sreću se pitanja vezana za imovinska prava, zabranu diskriminacije, pitanja 'afirmativne akcije', različita pitanja iz krivičnog prava i međunarodnog humanitarnog prava. Na taj način stavovi ovog Suda su od velike važnosti za sve one koji se bave međunarodnim pravom ljudskih prava.
Бесплатно
Статья научная
Čoveka i njegovu zajednicu od davnina su ugrožavale najrazličitije opasnosti preteći da ih unište, povrede, ugroze život, zdravlje ili imovinu, dovodeći u pitanje čak i njihov opstanak. Razni oblici zaštite koji su primenjivani morali su se neprekidno usavršavati budući da su nastajale i nove opasnosti, odnosno rizici. Sem potrebe za zaštitom sopstvenih dobara od prirodnih nepogoda ili od tuđih radnji, javljala se i potreba za zaštitom od posledica sopstvenog delovanja kojim se može naneti šteta tuđim ili i svojim dobrima. Početni oblici zaštite ljudima koje je pogodila nesreća (bolest ili smrt hranioca porodice, nastanak radne nesposobnosti, uništenje imovine posle požara i slično) bili su zajednički prilozi i pomoć zajednice - rodbine, sela ili plemena. U prvobitnoj društvenoj zajednici, kada nije bilo privatne svojine, taj problem nije mogao biti složen: uništena dobra je zajednica zamenjivala novostvorenim. U ovakvim, više ili manje slabo uređenim poduhvatima, mogu se pronaći izvesni tragovi savremenog osiguranja. Koren reči osiguranje predstavlja pridev siguran (italijanski sicuro, latinski securus). Pojedinac sopstvenim snagama nije mogao obezbediti ovakvu zaštitu. Stoga je vrlo rano u razvoju ljudskog društva iskrsla zamisao o ustrojenju neophodne zaštite preko mehanizma kojim će pojedinci, ugroženi istom opasnošću, svojim naturalnim ili, kasnije, novčanim doprinosima obezbediti naknadu onima koje opasnost pogodi.
Бесплатно
