Статьи журнала - Pravo - teorija i praksa
Все статьи: 713
Spoljnotrgovinska razmena tekstilne industrije Srbije - stanje i pravci promena
Статья научная
Razvojna kriza u industriji Srbije nameće potrebu njenog korenitog strukturnog prilagođavanja, pre svega u pravcu adekvatnog uključivanja u međunarodnu podelu rada. Priliv stranih direktnih investicija je nedovoljan, sa relativno lošim prognozama za njihovo obimnije povećanje u kratkom i srednjem roku, usled globalne finansijske krize. U tim uslovima, značajno je identifikovati grane industrije koje, sa postojećim faktorima konkurentnosti i uz podršku odgovarajućih mera industrijske politike, mogu poboljšati spoljno-trgovinski bilans zemlje. Tekstilna industrija Srbije je zadržala prepoznatljiv izvozni potencijal i pored brojnih problema i slabosti u sferi spoljno-trgovinskih odnosa. Po obimu izvoza ova industrijska grana je među pet najvećih izvoznika, ali, u isto vreme, sa rastućim deficitom u spoljno-trgovinskoj razmeni. Evidentna je nužnost njenih strukturnih promena u pravcu podizanja niskog nivoa konkurentnosti, ali i potreba stvaranja povoljnijeg institucionalnog ambijenta za realizaciju tih promena.
Бесплатно
Sporazum o priznanju prekršaja i njegova implementacija u domaćem zakonodavstvu
Статья научная
Osnovna ideja institucionalizacije sporazuma o priznanju prekršaja zasniva se na pretpostavci da se sporazumom stranaka može lakše okončati prekršajni postupak. Sporazum o priznanju prekršaja se može posmatrati u svetlu reformi u oblasti kaznenog (prekršajnog i krivičnog) prava, koje za cilj imaju efikasniji postupak. Osnovni elementi ovog instituta su: prihvatanje odgovornosti, volja ovlašćenog podnosioca zahteva i zakonsko predviđanje. Imajući u vidu njegovo pravno dejstvo, precizno su propisani njegovi elementi. Sporazum o priznanju prekršaja nije originalna tvorevina prekršajnog prava. On je preuzet iz krivičnog prava, a njegovi koreni se nalaze u anglosaksonskom pravu, gde je on veoma razvijen i široko primenjiv. U radu je prikazan njegov razvoj u domaćem pravu, obeležja, sličnosti i razlike sa krivičnopravnim institutom priznanja, te sličnim institutima u prekršajnom pravu, te očekivanja, ali i sumnje u pogledu njegove šire primene.
Бесплатно
Sporna pravna pitanja i praktični problemi u postupku reorganizacije
Статья научная
Iz ovog rada mogli bi se izvesti odgovarajući zaključci koji predstavljaju odgovore na sporna pravna pitanja i na probleme u praktičnom sprovođenju reorganizacije: 1) plan reorganizacije stečajni dužnik može podneti ukoliko je privredno društvo samo uz predlog za pokretanje stečajnog postupka, a ostali predlagači i stečajni dužnik preduzetnik plan reorganizacije mogu podneti samo nakon donošenja rešenja o otvaranju postupka stečaja; 2) plan reorganizacije se ne može usvojiti u prethodnom stečajnom postupku; 3) rok za podnošenje plana reorganizacije je prekluzivan; 4) stečajni sudija nema zakonom predviđena ovlašćenja da naloži stečajnom upravnik izradu nacrta plana reorganizacije; 5) posle donošenja rešenja o bankrotstvu odnosno unovčenju imovine stečajnog dužnika ne može se doneti odluka o reorganizaciji stečajnog dužnika, odnosno o pristupanju izradi nacrta plana za reorganizaciju; 6) rešenje o potvrđivanju ili odbijanju potvrđivanja usvojenog plana reorganizacije donosi se u formi odluke koja sadrži: uvod, izreku i obrazloženje i protiv koje odluke se može izjaviti žalba u roku od 8 dana drugostepenom sudu; 7) nastupanjem pravosnažnosti rešenja kojim se odobrava usvojeni plan reorganizacije obustavlja se postupak stečaja nad stečajnim dužnikom.
Бесплатно
Stalna aktuelnost pitanja ljudskih prava i sloboda
Статья научная
Izuzetno veliki društveni značaj međunarodnog, regionalnog, državnog i praktično individualnog karaktera ostvarivanja i zaštite ljudskih prava i sloboda. Prvi međunarodni dokument koji na univerzalan i autentično prirodno pravno reguliše ljudska prava potiče iz 18. stoleća, to je bila Francuska Deklaracija o pravima čoveka i građanina. Sva ranija dokumenta se ne odnose na autentična i univerzalna prirodna prava koja čoveku pripadaju po njegovom rođenju nego su sva ta ranija prava sadržana u određenim dokumentima, bila izraz volje vladara da li pojedinca ili oligarhijskih grupa kao neka vrsta oktroisanih prava i koja nisu bila trajna i univerzalna, nego parcijalna i promenjiva. Kao preteče savremenih i univerzalnih prava čoveka uzima se Engleski zakon o pravima - Bill of Rights od 1689. godine. Isto tako period priznavanja ljudskih prava u državnom zakonodavstvu i pravnim aktima pominje se Proglas 13. nezavisnih država Amerike od 1776. godine vezano za Američku revoluciju. Treba istaći da su međunarodni standardi o ljudskim pravima, pre svih, i iznad svih dati u Opštoj deklaraciji OUN o pravima čoveka iz 1948. godine koja predstavljaju najznačajniju kodifikaciju ljudskih prava, te se to stablo ljudskih prava razgranalo i važi širom planete. U najširem smislu ljudska prava se mogu odrediti kao minimum moralno političkih i socijalno-ekonomskih zahteva građana u odnosu na državnu vlast čije je ostvarenje preduslov za osnovnu biološku, političku i kulturnu egzistenciju pojedinaca tj. uslov za život dostojan čoveka i njegove humane i stvaralačke prirode. Takva ljudska prava proističu iz osnovnog karaktera čoveka kao najsavršenijeg planskog i zdravorazumskog bića.
Бесплатно
Standby letter of credit as a means of security in international contractual relations
Статья научная
The subject of this paper is a type of letter of credit that is not commonly encountered in the practices of domestic banks. It is not specifically regulated by domestic legislation; however, its significance is expected to grow in the international business relations of our businessmen with companies from other countries where the use of this payment security instrument is common in the banking industry. This type of letter of credit is theoretically of disputed legal nature, raising questions about whether it qualifies as a letter of credit, a type of guarantee, or a distinct legal institute. The focus of the research is on the standby letter of credit as a security measure in international contractual relations, particularly in sales and construction contracts. In sales contracts, the standby letter of credit serves to secure the interests of the seller, while in construction contracts, it can secure interests of both the client the contractor, depending on the party for whose benefit it was issued. The paper aims to define the standby letter of credit, explain its role in protecting the rights and interests of contracting parties, and explore its legal nature. In particular, we will conduct a comparative analysis between this legal institute and a ‘classic’ documentary letter of credit and a bank guarantee. In our legal theory, and to a greater extent in American and English legal theory, there are numerous works that deal with the topic of standby letters of credit. However, the legal regulations related to banking operations have changed over time, which requires a fresh perspective. The goal of this work is to familiarize our companies and banks engaged in transactions with foreign entities, where the issuance of this type of letter of credit is customary, with the role of a standby letter of credit as an instrument for ensuring contractual obligations. In addition to that, the paper aims to explore the legal relationships established with this type of letter of credit.
Бесплатно
State-legal foundation of medieval Serbia in the provisions of Dušan’s code
Статья научная
This paper represents a synthesis of knowledge acquired by the author through studying Dušan’s Code. It analyzes the provisions reflecting the state-forming ambitions of Emperor Dušan. Considering the fact that he was aware of the size and strength of his state, which was legally grounded, the Code had to meet the Emperor’s expectations. The critics of his authoritarian rule cannot deny that he had purposefully limited his own (legal) power. Thereby, the legislative technique being used was fully in the spirit of the time and space in which the Code was to be applied. Therefore, it is the author’s intention to point out the provisions of Dušan’s Code in which the original sources of Serbian statehood could be traced back. The issue of originality of Dušan’s Code will be discussed contextually regarding the content of certain regulations. This is hindered by the fact that Dušan’s Code was transcribed over twenty times, and the contents of those transcriptions were not fully identical. Therefore, the originality of the provisions in Dušan’s Code should also be evaluated in relation to its previous legal monuments.
Бесплатно
Status nezakonito izbrisanih građana Slovenije i pravna sredstva za ostvarenje njihovih prava
Статья научная
U ovom radu dat je prikaz problematike vezan za status nezakonito izrisanih građana Slovenije kao i pravna sredstva za ostvarenja njihovih prava. Posle proglašenja nezavisnosti Republika Slovenija je nelegalno izbrisala oko 40.000 hiljada svojih građana i oduzela im njihova zagarantovana prava. Ovo je učinjeno u najvećoj tajnosti, tako da pojedina dokumenta još uvjek nisu dostupna javnosti. Vlast u Republici Sloveniji je svesno oduzela pravo svojim građanima što nije pravilo Evropske unije. Učinjen je pokušaj da se stručnoj javnosti približe problemi sa kojima su suočeni građani Slovenije, iako su literatura i dokumenti oskudni i vešto sakriveni. Prikazan je i jedan primjer iz pravne prakse kojim je dokazano da Republika Slovenija svesno kršila sopstvene zakone.
Бесплатно
Stepen humanog razvoja i vladavine prava u Republici Srbiji
Статья научная
Velika politička i ekonomska kriza, kao i niz oružanih sukoba, tokom prošle decenije uticali su na degradiranje i ugrožavanje perspektive i prosperiteta u Srbiji. Navedene pojave inicirale su oštar pad u indikatorima humanog razvoja. Sve to je doprinelo da se ispolji fenomen siromaštva, da se teže dostignu ciljevi koji vrednuju ljudska prava. Evidentni su u kontekstu navedenog sve veći nedostatci i propusti u realizaciji ekonomskih i društvenih prava. Pravosuđe kontinuirano ima problem sa korupcijom i ogromnim brojem zaostalih nerešenih slučajeva. Korupcija je široko rasprostranjena pojava u zemlji. Srbija se u ovoj fazi nalazi u periodu ekonomske i političke stabilizacije, nakon postkonfliktne faze. Međutim, rastuća stopa nezaposlenosti, tinjanje tenzija u vezi sa Kosovom, međunarodne obaveze čije ispunjenje traži EU uslovljavaju osećaj stagnacije, a borbu protiv siromaštva, nezaposlenosti, humanog razvoja nekako stavljaju u drugi plan. U bavljenju siromaštvom, u kontekstu ljudskih prava, zapaža se da postoje mnoge dimenzije siromaštva čiji su parametri: nivoi potrošnje, zaposlenosti, prihoda, stanovanja, obrazovanja i zdravlja. U demokratski razvijenim zemljama, u takozvanim zrelim demokratijama, tokom vremena su se iskristalisali demokratski oblici demokratskog upravljanja, koji podrazumevaju odgovornost, transparentnost uz učešće javnosti. Vladavina prava koja se temelji na podeli vlasti daje osnovni pravni okvir za demokratsko upravljanje. Samim tim su preventivni i kontrolni mehanizmi delotvorni, a pravosuđe zaštićeno od neželjenih uticaja. Negativne posledice, prouzrokovane oružanim sukobima i ozbiljnim narušavanjem ljudskih prava, ostavile su vidljiv ožiljak na ključne institucije sistema i tako uticale da se izgradi nepoverenje građana. Potrebno je da se osnaži krhka demokratija, da izgrađivanje demokratskog društva postane realnost i da srpsko društvo stekne snagu i ostvari kredibilitet.
Бесплатно
Статья научная
Pored krivičnih dela falsifikovanja isprava kojima se napada pravni saobraćaj, njegovo nesmetano, normalno i bezbedno funkcionisanje u našem pravu postoji i niz drugih krivičnih dela koja su na razne načine povezana (ili u odnosu) prema njima. Falsifikovana isprava služi samo kao sredstvo za postizanje određenog cilja. To je krivično delo koje nikada nije samo sebi cilj. Najčešći motivi zbog kojih se uz druga krivična dela vrše i falsifikovanje isprava su: pohlepa za novcem, želja da se stekne bolji posao, prikrivanje drugog krivičnog dela, takvi slučajevi nalažu potrebu da određenu pažnju posvetimo i problemu odnosa. Zato ćemo odnos krivičnog dela falsifikovanja isprava prema drugim krivičnim delima posmatrati kroz sticaj kod krivičnog dela falsifikovanja isprava i kroz odnos krivičnog dela falsifikovanja isprava prema drugim krivičnim delima.
Бесплатно
Статья научная
Research has demonstrated that a strong employer brand has a significant positive impact on the organization, including an influence on talent attraction and retention, gaining a competitive advantage by building a positive impact in public and enhancement of the employee engagement and consequently organizational performance. The purpose of this paper is to support organizations in developing a structural approach towards building an employer brand in order to attract, engage and retain the best employees and thus increase their performance. The paper will present the existing research regarding the employer branding strategies and via a case study analyse the practical implication these strategies have. A case study included a qualitative research done on PwC, a consulting and audit company operating on Serbian market. The study utilized the structured interviews in order to analyse the starting position of the organization, the challenges it was facing, and the desirable outcomes. The interviews also examined the strategies and actions taken to achieve these outcomes, as well as the results of the process. The results of the study demonstrated that the impact the strategies had was positive. But, what proved to be lacking was the structural approach towards the strategy implementation as well as clear measurements of the impact the strategies had on the overall organizational performance.
Бесплатно
Structure and ratio legis of retention right in contemporary civil law
Статья научная
The subject of this work is critical analysis of key segments of the civil law institute of retention, i.e., the right to retain the debtor’s property – primarily in positive Serbian law, but also in European regulations with the longest tradition of civil codes. Through the application of various scientific methods, particularly axiological and comparative law, the author analyzes and evaluates the following segments of Ius retentionis: definition, content and effect, forms, conditions for establishment, protection, and termination, with demarcation from related institutes. Commenting on various positive legislative solutions, the author also reflects on: the solutions of two previously drafted drafts that embody potential proposals for future Serbian civil law; as well as the model-rule DCFR, which constitutes part of the “soft” law of the EU, with which the domestic solution is useful to harmonize in the future, with the aim of determining the direction of further development of this institute. By providing explanation of some doctrinal and disputed retention issues (such as: permitted object, scope, legal nature), the author provides an authentic picture of this useful, but controversial institute. The author concludes that retention can be described as unfinished real right sui generis, an atypical legal real guarantee authentically exercised by self-protection technique, whose ratio legis is threefold: social, material and procedural justification. All of this finally outlines the direction of its further affirmation, i.e., the strengthening of retention in all segments of the institute, regarding: effect, content, expansion of the object, simplified conditions for establishment, as well as an increasing number of modalities.
Бесплатно
Sudije i tužioci u sistemu pravne etike
Статья научная
Pored toga što pravnim normama ustupaju sadržaj ili ga pak koriguju, etičke norme su i izvor obaveza za sve koji pravo primenjuju, a naročito sudije, tužioce i advokate. Etičke obaveze i profesionalna odgovornost sudija u najvećoj meri su regulisani etičkim kodeksom koji je usvojilo Društvo sudija, a koji ima neobavezujući karakter, kao i odredbama Zakona o sudijama, te procesnih zakona i samog Krivičnog zakonika. Društvo sudija Srbije je usvojilo Standarde sudijske etike 2003. god., u čijoj osnovi su kanoni Kodeksa sudijske etike Društva sudija Srbije iz 1998. god. Standardi su usklađeni sa međunarodnim etičkim standardima izraženim u Nacrtu Bangalorskog kodeksa sudijskog ponašanja, koji je usvojen od Pravosudne grupe UN-a, te u sličnim aktima skoro svih demokratskih zemalja. Kodeks sudijske etike sadrži deset glavnih kanona koji obavezuju svakog sudiju. Radi se o sledećim kanonima: nezavisnost, pravednost, profesionalnost, integritet, posvećenost, odanost kodeksu, apolitičnost, nepodmitljivost, doličnost, hrabrost. Sudska i tužilačka delatnost zahteva veće obaveze njihovih nosilaca od onih koje su pravno propisane. Složenost i značaj ovih delatnosti se reflektuje se na planu etičkih obaveza. One dopunjuju i postrožavaju pravne, čineći sa njima novi sistem, većeg i kvalitetnijeg nivoa. Ustav, zakoni i etički kodeksi koji regulišu obaveze sudija i tužilaca u Srbiji odgovaraju opšteprihvaćenim standarima u demokratskom svetu. One zajedno čine jedinstven, zaokružen i celovit sistem, koji uz postojanje adekvatnih organa koji će se starati o njihovoj primeni, predstavljaju optimalnu garanciju ispravnog postupanja ovih organa.
Бесплатно
Sudska zaštita prava intelektualne svojine u Republici Srbiji
Статья научная
U ovom radu obrađena je sudska zaštita prava intelektualne svojine u slučaju povrede, bez koje monopolsko pravo subjekta prava ne bi imalo nikakvog smisla. Predmet zaštite je nematerijalno dobro koje kroz ekonomsku funkciju omogućava subjektu prava materijalnu korist od ekonomskog iskorišćavanja. Poseban značaj zaštite prava intelektualne svojine proizilazi iz činjenice da je intelektualna svojina nastala angažovanjem najkreativnijeg ljudskog potencijala uz ulaganje ogromnih finansijskih sredstava. Novousvojeni zakoni u našoj zemlji usaglašeni su u najvećoj meri sa važećim regionalnim i međunarodnim standardima iz oblasti zaštite prava intelektualne svojine.
Бесплатно
Sudski sistem u složenim državama
Статья научная
Autori obrađuju sudski sistem i sudsku funkciju iz aspekta složene države. Njihov pristup se zasniva na tome da je federacija u osnovi ustavna i pravna država pa shodno tome i sudski sistem mora biti u toj funkciji. Kompleksnost sudskog sistema u federaciji proizilazi iz činjenice da u federaciji postoje dva pravna poretka. Jedan je poredak federacije, a drugi je poredak federalnih jedinica. Istovremeno autori naglašavaju da na sudski sistem, utiče i činjenica da je federacija tip države i sa podeljenom nadležnošću i to ima svog odraza na sudove i sudski sistem, što ukupno dolazi do izražaja prilikom funkcija i organizacije sudskog sistema. Takođe, autori posebnu pažnju obraćaju na pitanja organizacionih rešenja u federacijama pa polaze od tri bitna elementa: prvo, gde postoji samo vrhovni sud kao jedini sud, a ostalo su sudovi federalnih jedinica; drugo, gde postoje pored vrhovnog suda i drugi savezni sudovi, uz istovremeno postojanje sudova u federalnim jedinicama i treće, gde postoji samo savezni sud, a federalne jedinice uopšte nemaju svoje sudove.
Бесплатно
Suspect detention during the pre-investigation proceedings in Republic of Serbia
Статья научная
According to the Article 27, paragraph 1 of the Constitution of Republic of Serbia (2006), the right to liberty is guaranteed to all domestic and foreign persons, which is derived from the constitutional provision that the holder of this right is “everyone”. Everyone has the right to move freely, to settle in Republic of Serbia, to leave it, and to return to it. This freedom may be restricted by law if it is necessary to conduct a criminal proceedings, protect the public order and peace, prevent the spread of infectious diseases, or defense of Republic of Serbia (the Constitution of Republic of Serbia, 2006, the Article 39, paragraph 2). Deprivation of liberty is allowed only for legal reasons and in the procedure provided by law. Both minors and adults may be deprived of their liberty. A person who has not reached the age of 14 is considered a child, and he/she cannot be deprived of liberty in the pre-investigation procedure because, according to our legal regulations, children are not subject to criminal liability. The aim of this paper will be to explore the concept of deprivation of liberty by arresting and/or detaining a suspect in the pre-investigation procedure according to the criminal procedure legislation of Republic of Serbia, with examples from previous practice and a proposal for some legal improvements.
Бесплатно
Suspended sentence with custodial supervision in Serbia – what does custodial supervision involve?
Статья научная
Suspended sentence with custodial supervision represents an alternative sanction that the legislation of the Republic of Serbia has known for half a century, but its application is rare because it is ordered in a negligible number of cases. Ordering custodial supervision has its advantages and it can be effective in cases when it is not enough to just sentence a person conditionally nor would it be justified and effective to punish the individual more severely, but it is necessary to ensure some sort of help and support in order to correct the offender’s behavior and deter them from committing criminal acts in the future. In order to better understand this sanction and see how it works in practice, we have analyzed measures of custodial supervision which are most often prescribed in accordance with the committed crimes. The paper uses a statistical and comparative method and analyzes the available literature, as well as the judgments of those courts that in a certain observed period had the largest number of suspended sentences with custodial supervision.
Бесплатно
Suspension from work of civil servants in Republic of Srpska
Статья научная
In the paper the author describes the institute of suspension from work in Republic of Srpska, which is applied in the cases of criminal or disciplinary proceedings against a civil servant, with an aim to protect the interests of the service during the course of criminal or disciplinary proceedings against the officer. Primarily through a review of legislation of Republic of Srpska, as well as through legal solutions in other countries and through a review of a standpoint of legal theory, the author separately analyzes the types of suspension from work of civil servants, the duration of suspension, the salary compensation for the period of suspension, and legal remedies against the decision on suspension from work. The author's conclusion is that this is a necessary legal institute, but he suggests, as a cumulative condition for suspension from work, a reasonable expectation that the civil servant could be imposed with the most severe punishment in the disciplinary proceedings - the termination of the employment in a civil service. It is also suggested that, by the amendments of law, the Civil Service Board of Appeal is enabled to decide on the existence of the decision on suspension during the entire disciplinary or criminal proceedings.
Бесплатно
