Статьи журнала - Вестник Алматинского технологического университета
Все статьи: 1148
Аза тіліндегі лтты киімдер атауларыны этнолингвистикалы сипаты
Статья научная
Мақала қазақ тіліндегі ұлттық киімдер атауларының этнолингвистикалықсипатына арналған. Аталған мақалада белгілі бір халықтың тілдік ерекшеліктерін мәдениет және тарихпен байланыстыратын «этнолингвистика» ұғымы қарастырылады. Жұмыстың практикалық маңызы ұлттық киімдер атауларын этнолингвистикалық тұрғыда қарастыра отырып практикалық сабақтарда қолдану болып табылады.
Бесплатно
Аза тіліндегі мата трлері атауларыны жасалу ерекшеліктері
Статья научная
Ұсынылып отырған мақалада қазақ тіліндегі мата түрлері атауларының жасалу ерек- шеліктері бірінші рет қарастырылады, себебі кездеме атауларының практикалық тұрғыда қолданылуы қазақ тіліндегі сөздік қордың дамуына үлкен үлесін қосуда. Тарихымыздың, мәдениетіміздің, салт-дәстүріміздің негізгі бөлігі ретінде қолданылып келе жатқан мата атауларының сөзжасам жүйесінде көне замандардан бері қарай қолданылып әбден орныққан, қалыптасқан негізгі тәсілдері мыналар: 1)синтетикалық (морфологиялық), 2)аналитикалық (синтаксистік), 3) лексика-семантикалық тәсілдері және мақаланың. Аталған тәсілдер арқылы олардың қазақ тіліндегі жасалу ерекшеліктерін анықтай отырып практикалық сабақтарда кәсіби тілді меңгеруді жеңілдетеміз.
Бесплатно
Аза хандыыны рылуыны саяси тарихы
Статья научная
Мақалада қазақ мемлекеттігін құрудың негізгі саяси жағдайлары, сондай-ақ жер иеленудің құқықтық негіздері және құрылған алғашқы хандықтың территориялық мәселелері қарастырылады. Алғашқы қазақ хандары Керей мен Жәнібек ру-тайпалар арасындағы маңызды алауыздықтарға қарамастан, саяси бытыраңқылықты жеңе білді. Қазақ хандарының соңынан ерген халық пен олардың мүддесі, тілектері бытыраңқылықты жойып, мемлекеттік бірлестікке біріге алу міндетін атқара алғандығы көрсетіледі. Мақалада хандықтың этникалық тарихына емес, саяси тарихына баса назар аударылады. Осы мәселемен мақаланың ғылыми жаңалығы мен өзектілігі нақтыланады.
Бесплатно
Азастан республикасында азы-тлік ауіпсіздігіні жадайын баалау
Статья научная
Мақалада азық-түлік қауіпсіздігінің жай-күйіне мониторинг жасаудың негізгі көрсет- кіштері анықталып, еліміздегі ағымдағы жағдайына талдау мен бағалау жасалған. Хaлық- тың жaн бacынa шaққaндa азық-түлік өнімдерін өндіру соңғы бес жылда өскені, хaлықтың жaн бacынa шaққaндa нeгiзгi тaмaқ өнiмдepiнің кейбір түрлері бойынша тұтынуы мини- малды нормаларға жетпейтіндігі көрсетілді. Ауыл шаруашылығы өнімдерін қaйтa өңдeу түpлepi бoйыншa Қaзaқcтaнның импopтқa тәуeлдiлiгi бар екені және азық-түлік қауіп- сіздігінің бәсекеге қабілеттілігі жөнінен әлем елдерінен артта келе жатқандығы дәлел- денген. Ауыл шаруашылығы саласында орын алған бірқатар мәселелер анықталып, оларды шешудің жолдары ұсынылды.
Бесплатно
Азастан республикасындаы шаын ксіпкерлікті дамуы
Статья научная
Бұл мақалада Қазақстандағы шағын кәсіпкерлікті дамытудағы шешуі табылмаған мәселелерді орындаудың жолдары, республикада кәсіпкерлік іс-әрекетін және әлеуметтік, экономикалық дамуына байланысты бағыттар талданған. Автор көптеген өндіріс саласының дамуына байланысты мемлекет тарапынан қажетті көмек, әдіс жолдарын белгілейді. Кәсіпкерлікті қолдап, шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына енуге бет алған Қазақстан үшін өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Өркениетті елдердің барлығы да өздерінің әлеуметтік- экономикалық мәселелерін шешуде шағын кәсіпкерлік нысандарына арқа сүйейді. Жұмыстың мақсаты Қазақстан республикасында шағын кәсіпкерліктің қалыптасуының басым бағыттарын анықтап, ұлттық экономиканың дамуына олардың ықпалын бағалаудың әдістемелік нұсқауларын дайындау және нақты экономикалық тұрғыда негізделген тәжірбиелік ұсыныстар беру.
Бесплатно
Азастан республикасыны она й-туристік ызмет крсету заманауи жадайын баалау
Статья научная
Бұл мақалада Қазақстан Республикасындағы қонақ үй - туристік қызметтерінің даму мәселесі зерттеледі. Қазақстандағы қонақ үй секторын дүниежүзілік тәжірибесімен талдасақ, бұл сала еліміздегі басқа өнеркәсіптерінің көлеңкесінде ұзақ уақыт және қонақ-жайлылық индустрияның экономикалық, басқарушылық, ұйымдастыру себеп-салдары оның дамуына әсер етеді. Авторлар Қазақстандағы қонақ үй-туристік мүмкіндіктерін зерттеу сұрағының қажеттілігінің басты шешімі тепе-теңдік «Баға-Сапа» деп санайды. Бұл әлемдік және ішкі бәсекелестікте өзекті жағдай.
Бесплатно
Азастанда факторингтік операцияларды дамыту жолдары
Статья научная
Бұл жұмыста негізінен елімізде факторингтік операцияларды дамыту жақтарын кеңінен жетілдіру жолдары тарапынан қарастырылған бағыттар көрсетілген. Сондай-ақ қазіргі кезде факторингтік операцияларды барынша ұйымдастыру, оны жетік ұғыну, меңгеру бағыттары бойынша және оны бағалау әдістемесі төңірегінде қарастырылған жүйелер ұсынылады. Бұл мақаланың негізгі және басты зерттеу қорытындысы елімізде факторингтік операцияларды дамытуды тиімді қолдану нысандарымен айқындалатын қаржы ұйымдарында, банк сфераларында, экономикалық және өндірістік ұйымдарда пайдалануға болатынын ашып көрсету.
Бесплатно
Азастандаы ерекше оралатын табии ауматар жне биоалуантрлілік
Статья научная
Аталған мақалада Қазақстандағы ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды тиімді пайдаланып, сапасын арттыру мәселесі қарастырылғын. Бұл мақаланың ғылыми жаңалығы ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың ұлттық ерекшелігін ескере отырып, еліміздегі туризм саласын дамытудың тиімді тәсілін зерттеу. Бұл жұмыста ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды ұйымдастыру арқылы, Қазақстандағы биоалуантүрлілік санының арту топтамасы ұсынылған.
Бесплатно
Статья научная
Бұл мақаланың өзектілігі мұнда қаржылық қатынастардың өсу тенденциясы талданып Қазақстанның қор нарығының ағымдағы жай-күйі, акциялар нарығының дамымағандығы сөз етіледі. Орта мерзімді перспективада бағалы қағаздар нарығының негізгі мақсаттары мен міндеттері қарастырылады. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу жəне қадағалау мәселелері айтылады. Автор бұл мақалада бағалы қағаздар нарығын дамытумен, дамыған инфрақұрылымның болуы үлкен мəнге ие екендігін тілге тиек етеді. Осыған байланысты бағалы қағаздар нарығының инфрақұрылымын одан əрі дамыту жөніндегі жұмыстарды жүргізу қажеттілігін ұсынады.
Бесплатно
Азастандаы техногендік ластануды сімдіктерге сері
Статья научная
Мақалада әртүрлі өндіріс көздерінен атмосфераға, топырақ пен судың зиянды заттар шығарындыларының әсері, сондай-ақ өсімдіктерге әсер ететін ластанудың экологиялық жай-күйінің мониторингі қарастырылады. Сондай-ақ техногендік ластанудың белгілі бір түрлері және оларды қоршаған ортаның жағдайында өсірілген өсімдіктердің физиологиялық жай-күйіне бейімдеу туралы мәліметтер анықталды. Жұмыстың ғылыми жаңалығы зиянды қалдықтардың өндірісіне төзімді ағаш өсімдіктерін өсіру және өсімдік түрлерін жасау (қара терек, қара қастар, кішкентай жалпақ бұршақ, линден) жасау әдісінде жатыр.
Бесплатно
Азастанны орта асыр ламаларыны идеялы кзарастары
Статья научная
Мақалада Қазақстанның орта ғасырлық ойшылдарының идеялық көзқарастары ортағасырлық қоғамдық даму тарихының контексінде қарастырылған. Сондай-ақ Ж.Баласағұн, М. Қашқари мен Қожа Ахмет Яссауидің еңбектері ортағасырлық нақты тарихи жағдайда және олардың қол жеткізген ғылыми нәтижелері арқылы герменевтикалық әдіс негізінде талданды. Осымен мақаланың ғылыми жаңалығы мен өзектілігі нақтыланады.
Бесплатно
Азаты лтты ст таамдарыны инновациялы технологиясы
Статья научная
Бұл мақалада қазақтың ұлттық тағамдары құрт, сары ірімшік өндірудің дәстүрлі және халықтық технологиясы зерттеліп, қазақтың ұлттық тағамдарын өндірудің жаңа инновациялық технологиясы ұсынылады. Бастапқы шикізат сүтке бағасы тиімді, байытылған қоспаларды қосу арқылы алмастырылды. Бұл сүт шикізатын неғұрлым аз жұмсай отырып, қазақтың ұлттық тағамдарының бірі құртты және сары ірімшікті экономикалық тұрғыдан тиімді өндіру болып табылады және адам ағзасына қажетті дәрумендер, минералдар көзі, байытылған қоспаларды қолдану арқылы толыққұнды тағам өндіруге себепші болады.
Бесплатно
Азіргі кездегі туризм жмысын йымдастыруды экономикалы тетігі
Статья научная
Аталған мақалада туристік рекреациялық кешеннің мәні, туризмнің дамуын басқару формасы және ЮНЕСКАНЫҢ дүниежүзілік мұрасы негізінде адамзаттың табиғи және мәдени құндылықтарын тану әдістері қарастырылады. Туризмнің дамуын басқару моделі және экономикалық тетігі қарастырылды. ТРК-ның дамуына әсер етуші және оның дамуын ұйымдастыру жүйесін жетілдіру факторлары қарастырылды.
Бесплатно
Азіргі тадаы каспий теізіні экологиялы жадайы
Статья научная
Мақалада Каспий теңізінің экологиялық жағдайы мен ластану салдарынан туындаған мәселелерден қоршаған ортаны қорғау шаралары қарастырылған. Зерттеу барысында, мұнай және газ өнімдерімен қатар, олардың жанғаннан кейінгі қалдықтары, яғни күкіртсутегі және күкірттотығымен ластануының жиі болып отырғаны анықталды. Зерттеу нәтижесінде мұнаймен ластанған жерлерді тазарту үшін биологиялық әдісті кеңінен қолдануының қажеттілігі негізделді. Топырақтың құрамындағы мұнай өнімдерін ыдырату үшін микроорганизмдер мен өсімдіктерді пайдаланудың тиімділігі анықталды. Ұсынылып отырған биологиялық әдістер энергетикалық шығындарды талап етпейтіндіктен, көрсетіліп отырған әдістің тиімділігі мол екендігі және келешекте жиі қолданыла- тындығы негізделген.
Бесплатно
Айын емес жиындар теориясыны математикалы моделін сапалы апараттарды ресімдеуде олдану
Статья научная
Бұл мақалада үдерісті басқаруды модельдеуде білім берудің кейбір аспектілері айқын емес жиындар теориясы арқылы қарастырылады. Үдерісті басқарудың айқын емес моделін құру үшін басқарылатын үдерістің кірісі мен шығысының деңгейлері бойынша квантталып, әрбір квантталған деңгейінде анықтамалық жиындар анықталады. Жасалынған бағдарлама биотехнологиялық үдерістерді басқару жүйелерінде және тиісті салаларында айқын емес ақпаратты рәсімдеу үшін пайдаланылады.
Бесплатно
Аксиома пренебрежения флуктуациями как причина неадекватности основного уравнения термодинамики
Статья
Бесплатно
Статья научная
В статье рассматриваются проблемы инвестиционной деятельности перерабатывающих предприятий молочной отрасли Казахстана в контексте задач обеспечения продовольственной безопасности и социально-экономического развития республики. Представлен авторский подход к выбору методов государственного стимулирования развития конкурентной среды в отрасли.
Бесплатно
Алаай нтаы оспасыны нан сапасына сері
Статья научная
Бұл мақалада қалақай жапырағы ұнтағының бидай нанының физика-химиялық және органолептикалық сипаттамаларына әсері туралы зерттеу нәтижелері көрсетілген. Қалақай жапырақтары ақуыздардың, талшықтардың, минералдардың және басқа биологиялық белсенді қосылыстардың жақсы көзі болып табылады және нан мен нан-тоқаш өнімдерінің тағамдық құндылығын арттыратын тамаша ингредиент болып табылады. Қалақай жапырағы ұнтағы бидай ұнымен әр түрлі мөлшерде араластырылды: нан үлгілерін жасау үшін 1 %, 3 % және 5 %. Нәтижелер нан құрамындағы ақуыз, күл және талшықтың едәуір өскенін көрсетті. Қоспадағы глютен мөлшерінің төмендеуіне және азықтық талшық компоненттерінің, су мен глютеннің өзара әрекеттесуіне байланысты қалақай жапырақтары ұнтағының деңгейі жоғарылаған сайын нанның нақты көлемі төмендеді. 1 %, 3% және 5 %-ға ауыстыру, кем дегенде, бақылау үлгісімен бірдей параметр мәндерін береді және меншікті көлем мен органолептикалық қасиеттер тұрғысынан нан сапасының қолайлы көрсеткіштерін береді.
Бесплатно
Алма шырыны осылан уытты сусын
Статья научная
Бұл мақалада алма шырынын қосу арқылы уытты сусын жасау мүмкіндігі қарастырылған. Мұндай қосалқы заттар өнімге дәм береді және де денсаулық үшін пайдалы. Уытты сусло мен алма шырынының құрамындағы органикалық қышқылдар мен дәрумендердің анықталған нәтижелері берілген.
Бесплатно
Алматы облысындаы экологиялы туризмні азіргі жадайы мен даму тенденциялары
Статья научная
Бұл мақалада қазіргі заманның ғылыми-зерттеу сұранысы болып табылатын экотуризм-нің өзектілігі, тарихи-зерттеу нысандары, Алматы облысының экотуризмі қарастырылған. Авторлар экотуризмнің қазіргі жағдайына талдау жасаған, сонымен қатар Алматы облысының экотуризмін дамыту үшін ұсыныстар келтірген.
Бесплатно
