Plate tectonics implies the rigidity of near-surface Earth rocks and their elastic behavior at geological scales of time. The plates are subjected to tectonic and thermogradient forces resulting in their bending, stretching and thermal deformation. The article considers the new setting of the problem of complex bending and stretching of the axisymmetric lithospheric plate of variable thickness caused by both force effects and uneven heating. The mathematically considered problem is reduced to a differential equation with variable coefficients, the analytical solution of which was first possible to obtain by the method of partial sampling.

Бесплатно

Traceability of meat products with incorporated functional ingredients

Kulazhanov T.K., Baibolova L.K., Serikkyzy M.S., Balev D.K., Vlahova-vangelova D.B.

Статья научная

The demand for natural and functional food products is constantly increasing, driving the research on new ingredients and technologies to enhance the quality and safety of meat products. This literature review focuses on the application of new functional ingredients and traceability of meat products to ensure their quality. The study examines the surface treatment of meat with bioactive substances such as dihydroquercetin from Larix sibirica Ledeb, rosemary extract (Rosmarinus officinalis), and distilled rose petal extract (Rosa damescena Mill.). Additionally, the inclusion of functional ingredients such as dried goji berries (Lycium barbarum) and pumpkin (Cucurbita moschata) in meat matrices is discussed. The research highlights the potential benefits of these functional ingredients in inhibiting lipid oxidation, preserving color, and improving the taste qualities of meat products. The inclusion of natural antioxidants and bioactive compounds derived from plants presents a promising alternative to synthetic additives. Furthermore, the reduction of potentially harmful substances, such as nitrites, in meat products is achieved through the inclusion of functional ingredients. To ensure the quality and safety of these functionally processed meat products, a traceability system is proposed. This system includes documentation of ingredient origin, production processes, and packaging information. Implementing a traceability system enables the tracking of product movement and distribution throughout the supply chain, thereby confirming the positive effects of the ingredients and ensuring consumer trust. The aim of this article is to integrate new functional ingredients and implement a traceability system to enhance the quality, safety, and acceptability of meat products by consumers. These approaches align with the growing demand for natural and high-quality food products, opening opportunities for innovation in the meat industry. Funding information: The materials were prepared within the framework of the "Zhas Galym" project within the scientific and technical program AP15473123 "Digitalization of the traceability system of meat products to improve the quality of semi-smoked sausages during long-term storage" of the budget program 217 "Development of Science" subprogram 102 "Grant financing of scientific research" of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan for 2022-2024.

Бесплатно

Transmission function of the test mixing machine of continuous action

Джаманбаев М.А., Аиянов Н., Жанпейсова Ж.

Статья научная

В статье приведены результаты получения математической модели (передаточная функция в изображениях Лапласа) тестомесительной машины непрерывного действия по переходным характеристикам, полученным экспериментальным путем при скачкообразном изменении влажности в подводимом потоке. При обработке переходной характеристики используется метод М.П. Симою и Е.П. Стефани. Полученная модель в будущем будет использована при разработке автоматической системы регулирования влажности теста в тестомесительной машине. В частности, при установлении области устойчивой работы регулятора, при выборе оптимальных значений параметров настройки регулятора, удовлетворяющих заданных показателей качества технологических процессов.

Бесплатно

UV protective finish for cotton-polyester fabrics

Abdimanap A.S., Jurinskaya I.M., Dyussenbiyeva K.Zh.

Статья научная

The article presents data on the study of textile materials with protective properties against ultraviolet radiation (UV). The study is devoted to the development of new methods for improving the protective properties of textile materials based on mixed cotton/polyester and polyester fibers. Sodium hypophosphite and titanium dioxide were used as functional additives. It has been shown that the treatment of materials with these reagents leads to a significant reduction in the transmission of ultraviolet radiation. The mechanism of action of reagents is related to their ability to absorb and scatter UV radiation. The results of the analysis of the effectiveness of these reagents on textile materials are presented, and a method for their application is developed. The study demonstrates the high efficiency of these materials in reducing the impact of UV rays, which allows us to consider them as promising for use in the textile industry, including for protection against solar radiation. Tests were carried out for the physical and mechanical properties of textile materials to confirm the compliance of products with the established safety standards and quality indicators.

Бесплатно

Use of enzymes in improving the technology of moulded meat products of functional purpose

Beisembaeva А.B., Abzhanova Sh.А., Katasheva А.Sh., Asembaeva E.К., Kurmanali А.N.

Статья научная

The article deals with the role of enzyme preparations in improving the production technology of moulded meat products of functional purpose. In the course of the study we determined pH in moulded products using papain and Bioprotectiv B-SF-43 enzymes. Determination of pH in moulded enzyme-treated meat products is an important step in their development because pH affects texture, flavour and product safety. Both papain and Bioprotectiv B-SF-43 enzymes can affect the acid-alkaline balance of meat, which in turn can affect the characteristics of the finished product. After treating the samples with papain and Bioprotectiv B-SF-43 enzymes, comparative pH analyses are carried out at different stages. Products treated with Bioprotectiv B-SF-43 are expected to have a more pronounced decrease in pH compared to products treated with papain alone, due to the more active enzyme complex and possible more intensive fermentation. Colour changes in moulded meat products using papain and Bioprotectiv B-SF-43 enzymes can be significant, although the effects on colour depend on enzyme concentration, exposure time and meat type. Papain causes milder changes in colour, often resulting in lightening and reduced saturation. In contrast, Bioprotectiv B-SF-43 can cause more pronounced changes due to its complex effects on proteins, carbohydrates and fats, which can lead to lightening of the meat, but the colour of the meat can be maintained for a longer period of time as a result of the antioxidant activity of the enzyme complex.

Бесплатно

Use of grain additives in bread production

Шаншарова Д.А., Нургожина Ж.К., Алашбаева Л.Ж., Кайчибекова Г.М.

Статья научная

В данной работе рассмотрены аспекты введения нетрадиционного сырья в качестве зерновой смеси для хлеба. Введение 20% гречихи, 10% семян льна, 10% «Финского микса» позволило получить улучшенное качество хлебобулочных изделий и повысить его пищевую ценность.

Бесплатно

Using of nontraditional raw materials in beer production

Kerimbayeva A. A., Akhmetzhanova A. A., Iztayev A. I., Baigaziyeva G. I., Kekibaeva A. A.

Статья научная

Given the highly competitive environment of brewing industry today, businesses need to constantly develop new products of high quality and nutritional value that meet consumer and sanitary requirements. Therefore, the production of beer-based mixed beverages using nontraditional raw plant materials is gaining popularity. It is quite possible to produce these types of beverages at brewing facilities of Almaty and the Almaty region since it presents a favorable climate to develop agricultural businesses producing fruits and berries and has a large potential for using wild crops. Using of these plants will keep the enterprise economically viable by expanding the assortment of products and increasing the share of low-alcohol beverages in total production. In this study, the purpose is to select the optimum method for the production of special beer based on apple and grape juice. The choice of these particular types of raw plant materials was due to their wide availability and suitability for juice processing. The methods of introducing juice into young beer after the post-fermentation stage, as well as the introduction of fermented juice into young beer, were applied in the production of a mixed beverage. The organoleptic, physicochemical properties of the finished beer made using two methods have been studied. As a result, the optimal beer to juice ratio of 70:30 was selected according to the first method. This method resulted in the most balanced combination in terms of organoleptic characteristics, but colloidal instability was observed. For the second method of special beer production, the Oettinger Pils yeast race was used for fermentation of the juice base that was introduced into young beer after the post-fermentation stage. The resulting beverage at the 50:50 ratio of beer to juice was highly stable and had the highest organoleptic and physicochemical qualities.

Бесплатно

Vacuum metallization of ultrafiltration polymer membranes with iron-chromium-nickel alloy

Slavova V.O., Petrov S.P., Bayeva M.R.

Статья научная

Polyacrylonitrile (PAN) ultrafiltration (UF) membranes are prepared by the phase inversion in a wet process. PAN membranes have the typical asymmetric structure. The possibility for vacuum metallization of ultrafiltration polymer membranes with iron-chromium-nickel alloy was studied after preliminary modification with Sn 2 + in basic medium. The influence of pre-modification on polymer surface before the actual vacuum metallization is a prerequisite for successful metallization. The change of transport and selective characteristics of the vacuum metal coated membranes was studied, as well as the durability of the vacuum obtained coating during membrane performance. The metal coating was prepared by magnetron sputtering of iron - chromium - nickel alloy (H18N9T). The surface properties were investigated by scanning electron microscopy (SEM).

Бесплатно

Vermiculite sorbent for water purification from heavy metal ions

Курманалиев М.К., Жанабаева Ж.Т.

Статья научная

В данной статье приведены результаты проведенных исследований по установлению оптимальных условий сорбции ионов меди из водного раствора в статическом режиме на вермикулитовом сорбенте. Сорбцию необходимо проводить в интервале рН 4-7. Максимальная сорбционная емкость природного вермикулита по отношению к ионам меди (ІІ) составляет 1,024 ммоль/г. Показано, что вспученный вермикулит обладает низкой обменной емкостью по сравнению с природным вермикулитом.

Бесплатно

Ways to investigate the electrical conductivity of threads and fabrics

Тастанова С.П., Тогатаев Т.У., Набиев Д.С.

Статья научная

Электропроводящие текстильные материалы и изделия используются в настоящее время для решения проблем, связанных со статическим электричеством, электромагнитным экранированием и электромагнитным излучением. Изучение их электрофизических характеристик, характер проводимости дает возможность прогнозирования их электрических параметров, которые имеют существенное значение. Эта работа показывает возможность производства электропроводящих текстильных материалов со стабильными антистатическими свойствами путем введения электропроводящей пряжи в структуру тканей. Результаты исследования направлены на изучение электрофизических характеристик электропроводящей пряжи и тканей, находящихся под влиянием частой промывки полиэфирных тканей и содержащих различные количества электропроводящих нитей в композиции.

Бесплатно

XIX-XX.Орта Азия жне азастанны лтты киімдеріні эволюциялы негізіндегі зерттемесі

Нуржасарова М.А., Смайлова У.У.

Статья научная

XIX-XXғ. Орта Азия және Қазақстанның ұлттық киімдерінің эволюциялық негізіндегі зерттемесі » тақырыбы негізінде мақала баспаға ұсынылып отыр. Мақалада жаңалығы XX ғ. басындағы Орта Азия және Қазақстан халқының ұлттық дәстүрлі киімдері қарастырылған. Ортаазиаттық киім тарихы«түңлік тәрізді» дәстүрлі пішімдеу негізінде қарастырылған. Неізгі қорытындысы бойынша мақалада Орта Азиа мен Қазақстан халықтарының костюмдеріндегі үйлесімділік заңдылығы. Дәстүрлі «түңлік тәрізді» ортаазиат киімінің тарихы мен эволюциясы жоспарындағы дәстүрлі пішуін талдау тәжірибесі.

Бесплатно

«Денсаулы» дмдеуіші осылан кеспе мен жайманы сапа крсеткіштері

Булеков Т.А., Байбатыров Т.А., Муфтиева Г.Е., Делекешев А.Н.

Статья научная

Бұл мақалада макарон өнімдерінің жаңа түрлерін шығарудағы әртүрлі ғалымдардың жұмыстары және өнім шығарудың өзекті бағыттары қарастырылған. Зертханалық әдіспен «Денсаулық» дәмдеуіші қосылып, дайындалған макарон өнімдерінің сапа көрсеткіштері келтірілген. Кеспе және жайма өнімдерінің органолептикалық және физико-химиялық көрсеткіштері зерттеліп, «Денсаулық» дәмдеуіші 2,5% қосылған үлгісі ұсынылды.

Бесплатно

«Жанармай – қазандықтағы бу қысымы» каналы бойынша бу өндіру қазандығының беріліс функциясы

Джаманбаев М.А., Мусабаев Ерхат Кайратович

Статья научная

Мақалада бу өндіру қазандығындағы бу қысымы мен қазандыққа берелетін жанармай мөлшерінің араларындағы аналитикалық тәуелділік (математикалық модель) алынған. Математикалық модель «жанармай - қазандықтағы бу қысымы» каналы бойынша тәжрибелік жолмен алынған сипаттамаға сүйене отырып анықталған. Тәжрибелік сипаттама өз кезегінде М.П. Симою және Е.П. Стефани тәсілі арқылы өңделеді. Бу қазандығындағы будың өзгеру динамикасы Matlab (Simulink) модельдеу ортасында модельденген. Мақалада келтірілген нәтижелер бу өндірудегі бу қысымын тұрақтандыру жүйесін құруда қолданыс табады. Дәлірек айтсақ, автоматты реттеуіштің орнықтылық аймағын тұрғызуда, сол сияқты, технологиялық процесстерге қойылатын талаптарды қанағаттандыратындай реттеуіштің баптау параметрлерінің оптималдық мәндерін есептеуде пайдаланады.

Бесплатно

«Зеренді» асыл тұқымды шаруашылығы жшс-де өсірілетін асыл тұқымды ешкілер сүтінің салыстырмалысапа көрсеткіштерінталдау

Юсупова Г. Т., Курмангалиева Д. Б., Калемшарив Б., Шадьярова Ж. К.

Статья научная

Мақалада Ақмола облысы Целиноград ауданы Қажымұқан ауылындағы "Зеренді "асыл тұқымды шаруашылығы" ЖШС-да өсірілетін заанен, нубиялық, альпілік ешкілердің физио-логиясы, өнімділігі, лактация кезеңі сипатталған. Сонымен қатар, органолептикалық тал-дау кезінде сүттің түсі, иісі, дәмі және құрамы, физикалық-химиялық талдау кезінде сүттің тығыздығы, қышқылдығы, майлылығы, қауіпсіздігі нәтижелері келтірілген. Асыл тұқымды ешкі сүтінің сапасымен салыстырғанда заанен тұқымды сүттің майлылығы-4,6%, ақуыз құрамы-3,8%, күніне сүт көлемі-5 литрден кем емес, нубий тұқымды сүттің майлылығы-4,3%, ақуыз құрамы-3,6%, күніне сүт көлемі-4-5 литр, ал альпілік тұқымды сүттің майлы-лығы-4,2%, ақуыз құрамы-3,7%, күніне сүт көлемі-4 литр. Зерттеу нәтижесінде нубиялық және альпілік тұқымды ешкілер сүтінің көрсеткіштерімен салыстырғанда, заанендік ешкі-лер сүтінің сапасы неғұрлым жоғары.

Бесплатно

«Кефир от фудмастер» німіні ндіріс технологиясын жасартуда жне ауіпсіздігін амтамасыз етуде fmea-талдау ылыми дістемесіні тиімділігі

Алиева Г.Б., Ахметова С.О., Бортанова Ж.Ж., Омарали Т.Е.

Статья научная

Мақалада «Фудмастер ұйымы» АҚ-ның «Кефир от Фудмастер» өнімінің өндіріс технологиясы талданып, өндіріс үрдістерінде сәйкессіздіктер мен ақау туу себептерін төмендету мақсатында FMEA-талдау ғылыми әдістемесін қолдану тиімділігі дәлелденді. Жұмыс барысында ұсынылған конструкция мен технологияларға FMEA-талдау ғылыми әдістемесінің негізінде талдау жүргізілді және үрдістерді жетілдіру үшін іс-шаралар әзірленді.

Бесплатно

«Фудмастер» а-да смж рдісін ру механизмін жне жасарту алгоритмін зірлеу

Ахметова С.О., Алиева Г.Б.

Статья научная

Мақалада «Фудмастер» АҚ СМЖ қызметіне жасалған талдау нәтижелері келтірілді. Ұйым СМЖ-де үрдісті келісім бірінші деңгейлік үрдісішілік әрекеттерді қамтитын негізгі үрдіс арқылы жүзеге асады. Олар: идентификациялау, қалыптастыру, басқару, үрдіс сапасын жақсарту. Түзету және ескерту шараларын жүзеге асыру үшін алгоритм, IDEF3 үлгісінің ғылыми шарттарына негізделген үрдістің құрылымды-функционалдық диаграммасы әзірленді. Үрдіс компоненттерін идентификациялау, қалыптастыру, басқару, жақсарту үшін сүт және сүт өнімдері өндірісінің үрдісін құру механизмі әзірленді. Ұсынылған ғылыми-әдістемелік тәсілде айран өндірісінің үрдісі құрылымдалды.

Бесплатно

ІІ категориялы субнімдерден ауыз гидролизатын алу технологиясын жасау

Тоышева Г. М., Какимов М. М., Тултабаева Т. Ч., Машанова Н. С., Маанали . .

Статья научная

Мақалада зерттеу объектісі - малды сою кезіндегі қалатын екіншілік шикізат ІІ категориялы субөнімдер. Олар ақуыздың таптырмас көзі және гидролизаттарын алуға қажетті басқа да бірқатар қасиеттерге ие. Сонымен қатар, мұндай екіншілік шикізатты пайдалану перспективалы болып көрінеді, өйткені бұл жағдайда, бір жағынан, аз қалдықты технологияларды жасау үшін алғышарттар жасалады, ал екінші жағынан, қоректік заттардың оңтайлы қатынасында комбинирленген өнімдерді өндіруге мүмкіндік береді. Зерттеу нәтижелері ІІ категориялы субөнімдердің құрамында глициннің, аланиннің, глутамин қышқылының, сериннің, сондай-ақ пролиннің жоғары мөлшерін көрсетеді, яғни бұл негізінен коллагеннің құрамында кездесетін амин қышқылдар. Коллаген гидролизаты сирақтарды ферментативті гидролиздеу арқылы алынды. Компоненттерді дайындаудың ерекшеліктерін ескере отырып, ақуызды гидролизат алудың технологиялық сұлбасы ұсынылды.

Бесплатно

Ірі ара малды арынын деу дістері

Татиева А.Н., Омиржанова Б.Б., Кененбай Г.С.

Статья научная

Қазіргі уақытта ет өнеркәсібі ірі қара мал субөнімдерін тиімді өңдеуде айтарлықтай тәжірибе жинақтаған. Бірақ оларды азық-түлік мақсатында пайдалану үлесі төмен болып отыр. Бұл, бірінші кезекте ірі қара малдың көп камералы қарындарын өңдеуге қатысты. Ғылыми зерттеулердің болашақтағы бағыты осы субөнімдерді толық көлемде пайдалану болып табылады.Бұл мақалада сүт өнеркәсібінің қалдықтарын пайдалана отырып, ірі қара малдың субөнімдерін (қарын мен тор көзді қарын) өңдеудің технологиялық процестері қарастырылды. Мәселені шешудің нақты және тиімді тәсілдерінің бірі - ірі қара мал қарынын биотехнологиялық жолмен өңдеу үрдістерін жүргізу.Термиялық өңдеу уақытын қысқарту мен қарынға тән арнайы иісті жою үшін және механикалық беріктігін төмендету мақсатында ірі қара мал қарынын сүт сарысуымен өңдеу технологиясы ұсынылды.Ірі қара малдың субөнімдерінің (қарын, тор көзді қарын) тағамдық құндылығы мен азық-түліктік шикізат көзі ретіндегі тұтынушылық қасиеттері зерттеліп, пайдаланудың болашағына баға берілді. Бұл жұмыста ірі қара малдың қарынын сарысумен өңдеу мүмкіндігі зерттелді. Субөнімдердің физика-химиялық құрамы мен биологиялық құндылығына жүргізілген зерттеулер қарын мен тор көзді қарында ақуыздар мен минералды заттардың, аминқышқылдарының жоғары құрамын көрсетті.Ірі қара малдың қарнын және тор көзді қарынын жұмсартуға және тазартуға сүт сарысуы ерітіндісі ұсынылды. Сүт сарысуындағы микроорганизмдерді пайдалана отырып, құрамында коллаген бар шикізатты биологиялық белсенді заттармен өңдеу болашағы бар бағыттардың бірі деп танылуы тиіс.

Бесплатно

Ірімшік өңдеу саласындағы чеддеризация процесі

Б.С. Туганова, И.М. Мироненко, Г.Т. Кажибаева

Статья научная

Бұл мақаладаірімішік өңдеу саласының және технологиялық көзқарасынан чеддеризация процесі туралы мәлеметтер келтірілген. Чеддеризация ірімшік массасының құрылымның қайта құрылуы процесі ретінде жазылған сүттің полимолекулярлық ассоциаттары арасындағы байланыстардың қайта қалыптасуының арқасында (казеиндік мицеллалар мен майлы глобулалар). Чеддеризация процестің алгоритмикасы сүтті кезеңдік бұзаулардың ас қазанындағы сүттің компонентерінің қайта қалыптасуы циклмен байланысты.Қышқылды -сілті диапазоны (рН 5,3 -5,1) сүттің ақуызды, майлы, минералды және сулыфазаларының бір бірімен нақты байланыс динамикасы бар бағдарламасы. Ірімшік массасының құрылымының қайта құрылуында сүттің карбонаттік сыймдылығының рөлі корсетілген. Чеддеризация процессі бар табиғи мәйекті ірімішіктерді өндіру кезінде ірімшік массасы өз бетімен қалыптасады, яғни қабатты -талшықты құрылымы пайда болады (қышқылдығының тез жоғарлауы), «тауық төс еті» құрылымына тектес, себебі процестің жоғары жылдамдығы болып табылады.

Бесплатно

ІҚМ қарынындағы массаның (каныга) кептіруден кейінгі физико-химиялық көрсеткіштерін зерттеу

Кененбай Г.С., Идаятова М.А.

Статья научная

Мақалада ірі қара малдың қарынындағы массаның (каныга) кептіруден кейінгі физика-химиялық көрсеткіштеріне зерттеу жүргізілген. Қазіргі уақытта Қазақстанда негізгі мәселенің бірі осы қайталама шикізаттарды қайта өңдеу болып отыр. Себебі елімізде қайталама ет шикізатын, соның ішінде, ірі қара малдың қарынындағы массаны қайта өңдеу іс жүзінде жоқ. Зерттеу мақсаты – ірі қара малдың қарынындағы массаға физика-химиялық талдау жүргізу және қайта өңдеу мүмкіндігін зерттеу. Зерттеу қорытындысы нәтижесінде ірі қара малдың қарынындағы массаны қайта өңдеу мүмкіндігіне жол ашылады. Зерттеу барысында ірі қара мал қарынындағы массаның ылғалдылығы 7,9% дейін түсіріліп, оның физика-химиялық көрсеткіштері бастапқы ылғалдылық, гигроскопиялық ылғалдық, жалпы ылғалдылығы, құрғақ заттар мөлшері, күлділік, қант, азотсыз экстрактивті заттар, талшық, май, ақуыз мөлшері және минералды заттар мен дәрумендер көлемі анықталды. Зерттеу нәтижесінде, жалпы ылғалдылық - 7,90%, құрғақ заттар мөлшері - 92,10% құрады. Ірі қара малдың қарынындағы масса құрамында ақуыз - 3,59%, май - 0,10%, талшық - 36,93%, азотсыз экстрактивті заттар (АЭЗ) - 42,22%, қант - 0,67% және күлділігі - 9,26% мөлшерде анықталды. Дәрумендердің мөлшері бойынша Е дәрумені (22,13%), В1 (0,024%), В2 (0,03%), В3 (0,094%), В5(0,051%), В6(0,017%) дәрумендері анықталды. Минералды заттар құрамы бойынша, ең көп мөлшерде анықталаған минералды элемент – калий (К) – 208,96мг/100г, одан кейінгі орындарда – фосфор (Р) – 118,61 мг/100г, кальций (Ca) – 103,25мг/100г және 24,18мг/100г – магний (Mg), 8,79мг/100г – темір (Fe), 3,71мг/100г – мыс (Cu), 3,16 мг/100г – мырыш (Zn) мөлшері анықталды. Зерттеу нәтижесі ірі қара малдың қарынындағы массаның күлділігі жоғары, талшыққа, азотсыз экстрактивті заттар, минералды заттар мен дәрумендерге бай екендігі және оның осы қасиеттері оны құнды қайта өңдеу шикізаты ретінде пайдалануға мүмкіндік беретіні белгілі болды. Осылайша, ірі қара малдың қарынындағы массаны қайта өңдеу Қазақстанда қосымша құны жоғары өнім шығара отырып, ет өнеркәсібі қалдығын кәдеге жарату мәселесін шешуге және экологияға теріс әсерін азайтуға елеулі үлес қоса алады.

Бесплатно

1
...
8
9
10
11
12
13
14
...
В конец

Журнал