Статьи журнала - Вестник Алматинского технологического университета
Все статьи: 1148
Ара бидай бидай наныны сапасы жне таамды ндылыын жоарылату жолдары
Статья научная
Бұл зерттеу жұмысының мақсаты қара бидай бидай наны өндірісінде қосымша шикізат ретінде зығыр ұны мен күріш қауызынан алынған тағамдық талшықты (ТТ) қолдану мүмкіндігін зерттеу болып табылады. Зерттеу қара бидай нанының рецептурасына бірінші сұрыпты бидай ұнының массасына шаққанда 5; 10; 15; 20 % зығыр ұны және жалпы ұн массасына шаққанда 0,5 % күріш қауызынан алынған ТТ қосылған үлгілерге жүргізілді. Зерттеу нәтижелерінен ТТ ұнтағын 0,5 % жәнебірінші сұрыпты бидай ұнының массасына шаққанда 15 %-ға дейін зығыр ұнын қосу дайын өнімнің тағамдық және биологиялық құндылығын арттыруға мүмкіндік береді, ал қамырдың реологиялық қасиеттері мен нанның органолептикалық көрсеткіштері нашарламайтындығын көрсетті. Зерттеу барысында осы үлгі байытылған қара бидай бидай нанын дайындаудың ең жақсы нұсқасы ретінде таңдалды.
Бесплатно
Арбыз бен асабатан дайындалан езбе
Статья научная
Қазіргі таңда бақша дақылдарын қайта өңдеу толық жолға қойылмаған. Елімізде бақша дақылдары 60% табиғи күйінде сауда орындарына жіберіледі, 1% бақша дақылдары қайта өңдеуден өтсе, қалған бөлігі егін алқаптарында өңделмей, жарамсыз күйінде қалып қалады. Осы проблеманы шешу үшін бақша дақылдарын қайта өңдеу арқылы алынатын өнімдерді өндірудің маңызы зор. Сондай өнімдердің бірі - езбе. Езбе - жеміс-жидектер мен көкөністерді термиялық өңдеу арқылы алынатын, тағамдық құндылығы жоғары өнім. Мақалада қарбыз бен асқабақтан тағамдық құндылығы жоғары 4 түрлі езбе дайындау технологиясы мен рецептурасы қарастырылған. Олар: 1 нұсқа - қарбыз езбесі (бақылау), 2 нұсқа - асқабақ езбесі (бақылау), 3 нұсқа - қарбыз бен асқабақ езбесі, 4 нұсқа - асқабақ, қарбыз, итмұрын тұнбасы мен сәбізден дайындалған езбе. Дайын өнімдер органолептикалық, физико-химиялық бағалаудан өткізілді. Дайын езбені «бағалау» жөнінде сарапшылар органолептикалық көрсеткіштері: сыртқы түрі, дәмі, иісі, консистенциясы мен түсі бойынша бағалады. 4 нұсқа да органлептикалық, физико-химиялық көрсет-кіштері бойынша белгіленген көрсеткіштен аспады. Зерттеу нәтижелері бойынша 4-ші нұсқа асқабақ, қарбыз, итмұрын тұнбасы мен сәбізден дайындалған езбе органолептикалық көрсеткіштері бойынша ең жоғарғы орташа балл көрсетіп, физико-химиялық көрсеткіштері бойынша да белгіленген көрсеткіштен аспауы себепті, ең таңдаулысы болып жоғары бағаланды.
Бесплатно
Арнайы баытта сірілген «Кондитер» срыпты бидай нынан дайындалан антты печенье
Статья научная
Бұл мақалада желімшесі орташа арнайы бағытта өсірілген «Кондитер» сұрыпты бидай ұнының печенье, галета, крекер ұнды кондитер өнімдерінің қолдану тиімділігі жоғары сұрып «Цесна» бидай ұнымен салыстырмалы түрде қарастырылды. Бақылау үлгідегі жоғары сұрып бидай ұнымен салыстырғанда қолданылатын ұнның және дайын сынаманың тағамдық және энергетикалық құндылығы жоғарылап, өнімнің органолептикалық және технологиялық көрсеткіштері жақсарды.
Бесплатно
Арнайы масаттаы ккніс сусындарыны таамды ндылыын зерттеу
Статья научная
Соңғы кездері жеміс, жидек, көкөністерден жасалған шырындар мен сусындардың адам организміне тигізетін емдік, шипалық, профилактикалық қасиеттеріне үлкен көңіл бөлініп жүр. Ұсынылып отырған арнайы мақсаттағы көкөніс сусындарын алу үшін сәбіз, картоп, қырыққабат көкөністері және цитрусты жемістер алынып, олардың шырындарының қоспасынан «Асқазан емшісі» және «Айсеркен» деп аталатын сусындар дайындалды. Алынған сусындар төмен калориялылығымен және құрамында минералды зат пен дәрумен мөлшерінің жоғары болуымен ерекшеленеді. Бұл мақалада арнайы мақсаттағы көкөніс сусындарының минералды және дәрумендік құрамын эксперименттік зерттеу арқылы алынған мәндері және органолептикалық бағалау нәтижесі көрсетілген.
Бесплатно
Архитектурное решение корпоративной распределенной информационной системы
Статья научная
Практически важна проблема интеграции разнородных удаленных источников данных. Предлагается новое решение построения распределенной информационной системы, позволяющее обеспечить обмен информацией между узлами системы. Сервер приложения реализуется в виде функциональных блоков - коммуникационного блока, блока обработки передаваемых/получаемых данных, блока операций системы, блока доступа к локальному источнику информации, блока информационной безопасности.
Бесплатно
Арша аашыны биосфераа экологиялы сері
Статья научная
Бұл жұмыста Қазақстан аумағында таралған арша түрлерінің биологиялық ерекшеліктері мен биосфераға тигізетін әсерінің экологиялық жағдайы қарастырылған. Табиғаттағы аршаның санының азайып кетуіне ықпал ететін факторлар анықталып, зертханаларда аршаны қолдан өсіру әдістері арқылы табиғи аршалардың жыл сайынғы санының арту мәліметтері ұсынылған. Жұмыстың ғылыми жаңалығы болашақта күтіліп отырған еліміздегі аса қатты қуаншылық және қатаң континентальды климатты жағдайды болдармаудың алдын алу үшін, күшті фотосинтездеуші арша ағашының әсері экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған.
Бесплатно
Асбрша нымен иондалан суды олданып нанны трлерін кеейту
Статья научная
Асбұршақ ұнының желімшенің қасиеттеріне және қамырды ашыту кезінде оның кӛлемін тӛмендететін әсерін азайту үшін иондалған су пайдаланылды. Ең жақсы нәтиже иондалған суды 50 000 бірл/см2 мӛлшерінде бірінші сұрыпты бидай ұнының салмағына шаққанда 25% шамадағы бұршақ ұнын енгізген кезде қол жеткізілді. Иондалған судың негізінде желім- шенің сапасы серпімділік пен икемділікке қарай ӛзгерсе, ал сынама қамырдың үлгісі кӛлемі жағынан бақылау үлгісінің кӛлемінен қалыспайды. Сонымен қатар, бақылау үлгісінен және иондалмаған суды қолданып дайындалған және дәнді-бұршақ ұнымен иондалған суды қол- данып дайындалған қамыр үлгілермен салыстырғанда қамырдың жетілуі ӛте жоғары қарқындылықпен жүретіндігі дәлелденді.
Бесплатно
Асты даылдарынан дайындалан сусындарды таамды жне биологиялы ндылыын зерттеу
Статья научная
Мақалада астық дақылдарынан дайындалған сусындардың тағамдық және биологиялық құндылығын зерттеу нәтижелері келтірілген. Байытылған және байытылмаған дәнді сусындар арасында салыстырмалы талдау жүргізілді, дәнді сусындарды омега-3 жоғарылату үшін зығыр ұнымен байытылды, нәтижесінде ω-6/ω-3 қатынасына оң әсер болды. Зерттеудің мақсаты зығыр ұнымен байытылғанға дейін және одан кейін дәнді сусындардың сапасы мен құрамының өзгеруін анықтау болды. Зерттеулер нәтижесінде зығыр ұны сусындардағы ақуызды арттыратыны анықталды. Май қышқылының құрамы бойынша дәнді сусындар бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленеді. Жүргізілген зерттеулер негізінде зығыр ұнының прототиптерін байыту омега-3 құрамына, сондай-ақ ω-6/ω-3 қатынасына оң әсер еткені дәлелденді. ω-6-дан ω-3-ке дейінгі арақатынас әзірленген өнімдерде оңтайлы шамаларға жетті және толтырғышты дәнді сусындарға енгізу өнімнің биологиялық құндылығын арттырды. Әзірленген өнімдердегі ω-6 мен ω-3 қатынасы мынаны көрсетеді: күріш сусыны, байытусыз-0,67%, байытудан кейін - 3,23%, бұл ω-6 мен ω-3 арасындағы дұрыс қатынасты көрсетеді; қарақұмық сусыны, байытусыз-0,81%, байытудан кейін - 3,76%, көрсетеді бұл байыту ω-6/ ω-3 қатынасына оң әсер етеді және ω-3 мазмұны 2,95% - ға өсті. ω-6-дан ω-3-ке дейінгі арақатынас әзірленген өнімдерде оңтайлы шамаларға жетті және толтырғышты дәнді сусындарға енгізу өнімнің биологиялық құндылығын арттырды.
Бесплатно
Асты зиянкестеріне ионоозонды деуді сері
Статья научная
Мақалада озонды және ионоозонды кавитациялы өңдеулердің астық зиянкестеріне әсері зерттелген. Сондай-ақ, астық қорларының зиянкестермен зақымдалу дәрежесі де анықталған. Зерттеу нәтижесінде ионоозонды кавитациялық өңдеудің зиянкестерді толығымен жоятын- дығы және астықтың сапасын жақсартатындығы дәлелденген. Астық қорын зиянкестерден қорғау жүйесінде астықты озонды ауалы қоспамен, ионоозонды кавитациямен өңдеудің рөлі мен мәні анықталды. 20 минут бойы экспозициядағы және әртүрлі концентрациядағы сынаулар жүргізілді. Озонның 3,5 және 4,9 г/м3 және ионоозонды кавитациялы ауалы қоспаның 1,4 г/м3 3000 бірл. концентрациясы қор зиянкестерін жою үшін тиімді.
Бесплатно
Атомдар, иондардың радиустарының мәндері және олардың өзгеру заңдылықтары туралы
Статья научная
Химиялық технология саласында сулы-тұзды жүйелер арқылы өнімдер өндіріледі. Сулы-тұзды жүйелерде минералды заттардың зарядтық бөлшектері иондар түрінде болады. Ғылыми-ілімдік химия саласында қазіргі кезде қол жеткен нәтижелерді талдаулар көрсеткендей, осындай иондық бөлшектердің және олардың материалдық негізі болып табылатын атомдардың радиустары туралы шынайылылығы жоғары, толықтама ғылыми дәйектелген мәліметтер жоқ. Мақалада атомдар мен иондардың шынайы радиустары туралы мәліметтер келтірілген. Зерттеу жұмыстарын жүргізу барысында белгілі мәлімет- терге жақын және де соңғылардың периодтық жүйе шеңберінде өзгеру заңдылықтарын сақтайтын, бірақ өзіндік сандық нәтижелері бар мәндер алынды.
Бесплатно
Ауа кеістігіндегі парашютшілерді озалыс негізінде згеретін антропометриялы нктелерін зерттеу
Статья научная
Ауа кеңістігінде парашютпен секіруге арналған костюмді жобалау барысында оларға қатысты қауіпті және зиянды факторлардың әсерін, оның ішінде парашютші орналасқан қоршаған ортаның сыртқы факторларын ескеру қажет, парашютшілер орындайтын функционалдық позициялар, қозғалыстар белгіленеді және талданады, сонымен қатар тұтынушылардың қалаулары егжей-тегжейлі зерделенеді. Ауа кеңістігінде парашютпен секіруге арналған костюмді жобалау үрдісі келесі маңызды кезеңдерді қамтиды: эргономикалық талапқа сәйкес киім мен антропометриялық нүктелердің өзара қатынасын, киімнің адам денесін қорғау барысындағы салыстармалы сипаттамалары негізінде материалдар пакетін таңдау, математикалық модель негізінде жобаланған өнімнің дизайнын жасау, құрылымды ұзақ зерттеу үрдісін қысқарту ескеріледі. Жобалау сатысында эргономикалық сәйкестіктің жоғарғы деңгейі бар өнімдерді алуға мүмкіндік береді. Парашютпен секіруге арналған эргономикалық костюмді жобалаудың ұсынылған ақпараттық-логикалық схемасы дизайнның әр кезеңіндегі жұмыс түрін, дәйектілігі мен байланысын анықтауға мүмкіндік береді. Зерттеу барысында парашютшілердің фигураларының өлшемдік белгілерінің динамикалық әсерлерінің өзгеруінің негізгі буындардағы қозғалыстардың бұрыштық биомеханикалық параметрлеріне көпмүшелік тәуелділіктері анықталды. Ауа кеңістігіндегі парашютшілердің қозғалыс негізінде өзгеретін антропометриялық нүктелерін зерттеу жағдайларына сәйкестігін анықтайтын арнайы киім функционалдық-эргономикалық белгілері бойынша анықталынады.
Бесплатно
Ауматы рекреациялы леуетін зерделеу тсілдері мен дістері
Статья научная
Аталған мақала туристік аудандарға бөлу мақсаттары үшін рекреациялық әлеуетті зерттеу әдістері мен тәсілдерін қарастырады, рекреациялық қызметтің қазіргі жағдайының мәселелері зерттеледі. Қазақстан Республикасының аумағын рекреациялық игерудің теория-лық негіздеріне үлкен мән берілді. Практикалық құндылығы аумақтың рекреациялық әлеуетін анықтаудың қолданыс-тағы әдістемелеріне шолу жасаумен анықталады. Осы зерттеудің жаңалығы мақалада талданған туристік-рекреациялық әлеуетін бағалаудың ең қолайлы әдістемесін негіздеу болып табылады. Мақалада ұсынылған негізгі ережелер ғылыми-анықтамалық және әдістемелік сипат-қа ие, сондықтан аумақтық туристік-рекреациялық жүйелерді (АТРЖ) жобалау кезінде пайдалануға болады.
Бесплатно
Аылшын тілі сабаында студенттерді білімін тексеру жне зін-зі тексеруі
Статья научная
Мақалада ағылшын тілі сабағында студенттердің білімін тексеру және өзін-өзі тексеру әдісіне үйрету тәсілі көрсетілген. Ең маңыздысы бұл әдісті сабақ процесіне енгізу болып табылады. Осы мақалада оқытушы өзінің мол тәжірибесіне және ізденушілігіне сүйене отырып, студенттердің білімін тексеруге және өзін-өзі тексеруге қызығушылығын арттырады.
Бесплатно
Аылшын тілі сабаында экологиялы трбие беру арылы пнаралы байланысты жзеге асыру
Статья научная
Мақалада ағылшын тілін оқытуда жоғары оқу орындарының техникалық мамандық-тарына экологиялық білім берудің маңыздылығы, оны қалыптастыру мен дамыту жолдары қарастырылған. Мақаланың практикалық маңыздылығы оқу орындарында білім алушылардың қоршаған ортаға деген жаңаша көзқарасын қалыптастыра отырып, экологиялық тәрбие беретін, ағылшын тілі сабағында экологиялық тәрбие беру арқылы пәнаралық байланысты жүзеге асыратын ғылыми-әдістемелік ұсыныстарға негізделген. Зерттеу материалдарын орта және кісіптік білім беру мекемелерінде, жоғары оқу орындарында шет тілінен дәріс беруде қолдануға болады.
Бесплатно
Аылшын тілін оытуда ауызекі тілді дамыту
Статья научная
Мақаланың көкейкестілігі: жоғары оқу орындарында оқитын студенттерге ағылшын ауызекі тілін үйретудің және дамытудағы жаңа әдістемелік тәсілдерді пайдаланудың маңыздылығы қарастырылады. Зерттеудің нәтижелері: ағылшын тілін оқытуда студенттердің ауызекі тілін дамытуда педагогикалық жаңа әдіс-тәсілдерді қолдануға байланысты іс-тәжірибелерді таратып, жоғары оқу орындарында білім беретін оқытушылардың тәжірибесіне енгізу қажет.
Бесплатно
Бактерицидные свойства ослиного молока
Статья научная
В данной работе предоставлен обзор литературных данных, сосредоточенных на аспектах сохранения бактерицидных свойств основных компонентов ослиного молока, таких как лизоцим и лактоферрин, обладающих антибактериальной функцией, задерживающих развитие ряда патогенных и условно-патогенных микробов, что является важным фактором при хранении и производстве молочных продуктов. В обзор включены статьи, опубликованные на английском и русском языках за период 2002-2022 гг. Для поиска были использованы базы данных Scopus, Web of Science, Elsevier, ResearchGate и Elibrary. Обзор литературы показал, что большая часть доступной информации направлена на использование нетермических и низкотемпературных способов обработки ослиного молока с сохранением биологически активных компонентов нативного молока. Компоненты ослиного молока могут быть использованы в качестве ингибитора позднего вспучивания полутвердых и твердых сыров из овечьего молока, вызванного бактериями Clostridium и кишечной палочкой. Наиболее благоприятные температурные режимы, при которых сохраняются основные показатели ослиного молока, составляют: 10 дней при температуре 3 °С и 3-4 дня при температуре 7 °С. Комбинированный метод применения НРР (High Pressure Processing) с пастеризацией продлевает срок хранения молока до 30 дней при температуре 4 °С. Приведенные данные необходимо учитывать как при выборе технологии производства молочных продуктов из ослиного молока или в комбинации с ним, так и при проведении научно-исследовательских работ с ослиным молоком.
Бесплатно
Статья научная
Балаларды рационалды тамақтандыру мәселесі балалардың өмірі мен денсаулығын сақтауды қамтамасыз ететін өте өзекті және тиімді фактор болып табылады. Тағамның жекелеген компоненттеріне деген төзбеушілікпен байланысты патологиялық жағдайлар жиі кездесетін. Балалардың ұтымды тамақтануын ұйымдастыруда биологиялық тұрғыдан толыққанды өнімдер маңызды рөл атқарады, ал оларды тек өнеркәсіптік өндіріс жағдайында жасауға болады. Ешкі етінің эксперименттік үлгілерінің химиялық құрамын бағалау кезінде (Заанендік, Альпілік, Нубиялық) ешқандай аномальды ауытқулар анықталған жоқ және барлық көрсеткіштер жануардың бұлшықетінінің осы түрінің жалпы қабылданған құрамында болды. Минералды құрамын зерттеу нәтижелері ешкі етінің калий - 1693,22-4125,83 мг/кг; натрий - 852,27-1518 мг/кг, магний - 125,33-295,8 мг/кг; кальций - 79,27-160,79 мг/кг, темір 11,42-87,52 мг/кг сияқты элементтерге бай екенін көрсетті. Ешкі етінің дәрумендік құрамы, онда пантотен қышқылы (В5) 0,53-0,62 мг/100 г, пиридоксин (В6) 0,52-0,64 мг/100 г, токоферол 0,27-0,33 мг/100 г мөлшерде болатынын көрсетті. Ешкі ақуыздарының массалық үлесінің көрсеткіштері 2.1 ± 0.3-2.4 ± 0.4 % құрады. Саркоплазмалық ақуыздардың арақатынасын салыстырмалы зерттеу нәтижелері бойынша ақуыз фракциялары құрамының өзгеру динамикасын зерттеу суда еритін (1,75-4,06 %), тұзда еритін (1,75-2,44 %), сілтіде еритін (11,15-15,10 %) ақуыздардың құрамын көрсетті. Тұзда еритін фракция ақуыз фракцияларының күйіндегі жалпы өзгерістерді көрсетеді, олардың ерігіштігі қарастырылып отырған тұқымдар үшін әр түрлі болды (ең жоғары концентрация нубиялық жыныста анықталған).
Бесплатно
Балаларға арналған спорттық киімдерде қолданылатын трикотаж маталарының қасиеттерін талдау
Статья научная
Мақалада балаларға арналған спорттық киімдерде қолданылатын трикотаж матала-рының қасиеттері қарастырылған. Жұмыста трикотаж жаймаларының тозуға төзімділік, ауа өткізгіштік және созылу қасиеттерін зерттеу ұсынылды. Механикалық қасиеттерді зерттеу балалар спорттық киімінің ассортиментін әзірлеу үшін қажет "футер" трико-таж матасын таңдауға мүмкіндік берді.
Бесплатно
Балаш кліні экологиялы жадайына баа беру
Статья научная
В зоне загрязнения в северной зоне Балхаша для озеленения использовалась травянис-тая растительность. Проведено комплексное исследование долгосрочных эффектов токсич-ных соединений на травянистые растения. В этот регион адаптирован комплексный анализ текущих изменений скрытой растительности, которые растут в пределах санитарно-защитной зоны на расстоянии 1-2 км от источника отходов. В заключении были обобщены основные результаты исследования и сделаны рекомендации по сокращению или устранению воздействия промышленных отходов на экологию города Балхаш.
Бесплатно
Барометрді орнына электронды биіктік лшеуші рылы жасау ммкіндігін зерттеу
Статья научная
В статье рассматриваются результаты исследования вертикального эшелонирования (RVSM). Были проведены основные работы барометрических высотомеров, их ошибок, схема электронного высотомера, основанного на измерении концентрации в атмосфере кислорода в сравнении с концентрацией в воздухе, набранном на уровне аэропорта или у поверхности моря и анализ ее работы. Основное устройство - газоанализатор. В нём содержатся два измерителя концентрата; один из них измеряет концентрацию кислорода в воздухе аэродрома или поверх-ности моря в закрытом баллоне, второй измеритель концентрат - измеряет концентрацию кислорода в воздухе при полёте, она сравнивается с концентрацией кислорода в атмосфере, и измеритель обнаруживает разницу в концентрациях с помощью компенсационных чертежей.
Бесплатно
