Статьи журнала - Вестник Алматинского технологического университета
Все статьи: 1205
Антикризисное финансовое управление предприятием
Статья научная
Антикризисное финансовое управление предприятием играет важную роль в управле-нии и развитии предприятия. В статье рассматриваются принципы и системы антикри-зисного финансового управления предприятием, которые позволяют сгладить последствия финансового кризиса.
Бесплатно
Антимикотическая отделка текстильных изделий, содержащих хлопковое волокно
Статья научная
Статья посвящена разработке композиционного состава для антимикотической отделки текстильных изделий, содержащих хлопковое волокно. В данной работе обсуждены результаты исследования по определению противогрибковой активности текстильных изделий, содержащих хлопковое волокно, обработанных новыми композиционными составами. Антимикотическую активность обработанных тканей тестировали с помощью таких грибов как БГКП, р. Penicillum, p. Aspergillus. Разработанная технология анитимикотической отделки совместима с процессом крашения; полученные в результате применения новой технологии полотна можно использовать при производстве чулочно-носочных изделий.
Бесплатно
Антимикробная активность хлопчатобумажных тканей, модифицированных наночастицами меди
Статья научная
В статье изложены исследования по антимикробной активности целлюлозных материалов. Антимикробная обработка золь-гель методом осуществлялась в водно- спиртовом растворе тетроэтоксисилана с добавлением наночастиц меди. Антимикробная активность определена к Aspergillus niger, Pennicillium brevi и Trichoderma viride. Результаты показали, что обработанные текстильные материалы имеют отличные антимикробные свойства. С помощью электронно-сканирующего микроскопа был произведен анализ изменений поверхности образцов после их покрытия наночастицами меди. Определено количественное содержание веществ на текстильных волокнах. Изучены физико-механические показатели модифицированных текстильных материалов. Установлено, что золь-гель композиция не оказывает значительного влияния на прочностные свойства и воздухопроницаемость исследуемых образцов.
Бесплатно
Антиоксидантные свойства красного вина как критерий его подлинности
Статья научная
Статья посвящена рассмотрению возможности оценки антиоксидантных свойств вина для его верификации. Были исследованы марки вина, такие как как Мерло, Алазанская долина, Пиросмани, Кагор и домашнее вино. При исследовании вин марок «Мерло», «Ала-занская долина», «Пиросмани» и «Кагор» и вина домашнего приготовления выявлено, что домашнее вино и вино марки «Пиросмани» обладают высокими антиоксидантными свойст-вами, тогда как вина марок «Кагор» и «Мерло» несколько уступают таковым вышеназван-ных марок. Вина марки Пиросмани и домашнее вино полностью ингибировало образование продуктов перекисного окисления липидов (ПОЛ) в концентрации 50 мкл, тогда как вина марок Мерло и Кагор в данных концентрациях снижали уровень ПОЛ на 20% и 30% соответственно. В ходе работ выяв-лено, что вино марки «Алазанская долина» оказало прооксидантные свойства, повысив уро-вень продуктов липопероксидации, что может свидетельствовать о его ненатуральности.
Бесплатно
Антиоксидантты белсенділігі жоары сімдіктерді таам трін дайындауда пайдалану
Статья научная
Адамдардың денсаулығына және олардың ұзақ өмір сүруінде тағам өнімдерінің сапасы айтарлықтай әсер етеді. Антиоксиданттар шөптесін өсімдіктерде көп мөлшерде кездеседі. Сондықтан, антиоксиданттық белсенділігі жоғары тағам өнімдерін оның сапасының бір аспектісі ретінде қарастыруға болады. Антиоксиданттар өз кезегінде бос радикалдың тотығу процестерінің ағымын басатын және тірі организмдерде көрінетін белсенділік формасы болып табылады. Құрамында антиоксиданттық белсенділігі жоғары тамақ өнімдерін пайдалану адам денсаулығын қалыпты жағдайда ұстап тұруға ықпал жасайды. Антиоксиданттар тағамдық қоспалар ретінде қолданылады немесе дайын тамақ өнімдерінің бөлігі болып табылады. Сол себепті, бұл мақалада антиоксиданттық белсенділігі жоғары шөптесін өсімдіктерді пайдалана отырып тағам түрін дайындау мәселелері қарастырылды, соның негізінде дайын тағамның антиоксиданттық құрамы, Е дәруменінің көрсеткіштері анықталды. Әсіресе антиоксиданттық құрамы жағынан аскөкке қарағанда жалбыз қосылған тәтті нан өнімінде көп мөлшерде анықталды.
Бесплатно
Апаратты жйелердегі деректер оры пнінен дріс ткізу ерекшеліктері
Статья научная
Ғылыми мақалада Қазақстанның білім беру жүйесінде ақпараттық жүйелердегі деректер қоры пәнінің ерекшеліктерін ескере отырып дәрістік сабақты өткізу қарасты-рылған. «Ақпараттық жүйелердегі деректер қоры» пәнін ғылым және тәжірибелік мәні бар пән ретінде оқытудың мақсаттары көрсетілген. Авторлар аталған пәннің дәріс құрылымы бөліктерін және оқу дәріс әдістемесін ұйымдастыруды ұсынады.
Бесплатно
Апаратты технологияларды олдану арылы оу рдісіні тиімділігін арттыру
Статья научная
Бұл мақалада дәстүрлі оқыту әдістерінің орнына ақпаратты - интерактивті оқыту әдістері қолдану мүмкіндігі қарастырылған. Мақаланың өзектілігі мен жаңалығы оқытушының пәнді жоспарлауда ақпараттық-интерактивтік әдістерін қолданудың анализі болып табылады. Ақпараттық-интерактивті оқыту әдістері «оқытушы мен студенттің» бірлескен қызметі жағдайында оқыту үрдісін дамытуға бағыталған. Жоғарғы оқу орнының педагогикалық үрдісінде ақпараттық-интерактивтік технологияларды қолдану белгіленген пәннің игеру дағдысында қабілеті мен білімін қалыптастыруда, білім алудың сапасын жоғарылатуда, білім алушылардың нақты оқытылатын пәнді меңгеруіне оңтайлы мөлшерленген көмегін көрсетеді.
Бесплатно
Ара бидай бидай наныны сапасы жне таамды ндылыын жоарылату жолдары
Статья научная
Бұл зерттеу жұмысының мақсаты қара бидай бидай наны өндірісінде қосымша шикізат ретінде зығыр ұны мен күріш қауызынан алынған тағамдық талшықты (ТТ) қолдану мүмкіндігін зерттеу болып табылады. Зерттеу қара бидай нанының рецептурасына бірінші сұрыпты бидай ұнының массасына шаққанда 5; 10; 15; 20 % зығыр ұны және жалпы ұн массасына шаққанда 0,5 % күріш қауызынан алынған ТТ қосылған үлгілерге жүргізілді. Зерттеу нәтижелерінен ТТ ұнтағын 0,5 % жәнебірінші сұрыпты бидай ұнының массасына шаққанда 15 %-ға дейін зығыр ұнын қосу дайын өнімнің тағамдық және биологиялық құндылығын арттыруға мүмкіндік береді, ал қамырдың реологиялық қасиеттері мен нанның органолептикалық көрсеткіштері нашарламайтындығын көрсетті. Зерттеу барысында осы үлгі байытылған қара бидай бидай нанын дайындаудың ең жақсы нұсқасы ретінде таңдалды.
Бесплатно
Арбыз бен асабатан дайындалан езбе
Статья научная
Қазіргі таңда бақша дақылдарын қайта өңдеу толық жолға қойылмаған. Елімізде бақша дақылдары 60% табиғи күйінде сауда орындарына жіберіледі, 1% бақша дақылдары қайта өңдеуден өтсе, қалған бөлігі егін алқаптарында өңделмей, жарамсыз күйінде қалып қалады. Осы проблеманы шешу үшін бақша дақылдарын қайта өңдеу арқылы алынатын өнімдерді өндірудің маңызы зор. Сондай өнімдердің бірі - езбе. Езбе - жеміс-жидектер мен көкөністерді термиялық өңдеу арқылы алынатын, тағамдық құндылығы жоғары өнім. Мақалада қарбыз бен асқабақтан тағамдық құндылығы жоғары 4 түрлі езбе дайындау технологиясы мен рецептурасы қарастырылған. Олар: 1 нұсқа - қарбыз езбесі (бақылау), 2 нұсқа - асқабақ езбесі (бақылау), 3 нұсқа - қарбыз бен асқабақ езбесі, 4 нұсқа - асқабақ, қарбыз, итмұрын тұнбасы мен сәбізден дайындалған езбе. Дайын өнімдер органолептикалық, физико-химиялық бағалаудан өткізілді. Дайын езбені «бағалау» жөнінде сарапшылар органолептикалық көрсеткіштері: сыртқы түрі, дәмі, иісі, консистенциясы мен түсі бойынша бағалады. 4 нұсқа да органлептикалық, физико-химиялық көрсет-кіштері бойынша белгіленген көрсеткіштен аспады. Зерттеу нәтижелері бойынша 4-ші нұсқа асқабақ, қарбыз, итмұрын тұнбасы мен сәбізден дайындалған езбе органолептикалық көрсеткіштері бойынша ең жоғарғы орташа балл көрсетіп, физико-химиялық көрсеткіштері бойынша да белгіленген көрсеткіштен аспауы себепті, ең таңдаулысы болып жоғары бағаланды.
Бесплатно
Арнайы баытта сірілген «Кондитер» срыпты бидай нынан дайындалан антты печенье
Статья научная
Бұл мақалада желімшесі орташа арнайы бағытта өсірілген «Кондитер» сұрыпты бидай ұнының печенье, галета, крекер ұнды кондитер өнімдерінің қолдану тиімділігі жоғары сұрып «Цесна» бидай ұнымен салыстырмалы түрде қарастырылды. Бақылау үлгідегі жоғары сұрып бидай ұнымен салыстырғанда қолданылатын ұнның және дайын сынаманың тағамдық және энергетикалық құндылығы жоғарылап, өнімнің органолептикалық және технологиялық көрсеткіштері жақсарды.
Бесплатно
Арнайы масаттаы ккніс сусындарыны таамды ндылыын зерттеу
Статья научная
Соңғы кездері жеміс, жидек, көкөністерден жасалған шырындар мен сусындардың адам организміне тигізетін емдік, шипалық, профилактикалық қасиеттеріне үлкен көңіл бөлініп жүр. Ұсынылып отырған арнайы мақсаттағы көкөніс сусындарын алу үшін сәбіз, картоп, қырыққабат көкөністері және цитрусты жемістер алынып, олардың шырындарының қоспасынан «Асқазан емшісі» және «Айсеркен» деп аталатын сусындар дайындалды. Алынған сусындар төмен калориялылығымен және құрамында минералды зат пен дәрумен мөлшерінің жоғары болуымен ерекшеленеді. Бұл мақалада арнайы мақсаттағы көкөніс сусындарының минералды және дәрумендік құрамын эксперименттік зерттеу арқылы алынған мәндері және органолептикалық бағалау нәтижесі көрсетілген.
Бесплатно
Архитектурное решение корпоративной распределенной информационной системы
Статья научная
Практически важна проблема интеграции разнородных удаленных источников данных. Предлагается новое решение построения распределенной информационной системы, позволяющее обеспечить обмен информацией между узлами системы. Сервер приложения реализуется в виде функциональных блоков - коммуникационного блока, блока обработки передаваемых/получаемых данных, блока операций системы, блока доступа к локальному источнику информации, блока информационной безопасности.
Бесплатно
Арша аашыны биосфераа экологиялы сері
Статья научная
Бұл жұмыста Қазақстан аумағында таралған арша түрлерінің биологиялық ерекшеліктері мен биосфераға тигізетін әсерінің экологиялық жағдайы қарастырылған. Табиғаттағы аршаның санының азайып кетуіне ықпал ететін факторлар анықталып, зертханаларда аршаны қолдан өсіру әдістері арқылы табиғи аршалардың жыл сайынғы санының арту мәліметтері ұсынылған. Жұмыстың ғылыми жаңалығы болашақта күтіліп отырған еліміздегі аса қатты қуаншылық және қатаң континентальды климатты жағдайды болдармаудың алдын алу үшін, күшті фотосинтездеуші арша ағашының әсері экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған.
Бесплатно
Асбрша нымен иондалан суды олданып нанны трлерін кеейту
Статья научная
Асбұршақ ұнының желімшенің қасиеттеріне және қамырды ашыту кезінде оның кӛлемін тӛмендететін әсерін азайту үшін иондалған су пайдаланылды. Ең жақсы нәтиже иондалған суды 50 000 бірл/см2 мӛлшерінде бірінші сұрыпты бидай ұнының салмағына шаққанда 25% шамадағы бұршақ ұнын енгізген кезде қол жеткізілді. Иондалған судың негізінде желім- шенің сапасы серпімділік пен икемділікке қарай ӛзгерсе, ал сынама қамырдың үлгісі кӛлемі жағынан бақылау үлгісінің кӛлемінен қалыспайды. Сонымен қатар, бақылау үлгісінен және иондалмаған суды қолданып дайындалған және дәнді-бұршақ ұнымен иондалған суды қол- данып дайындалған қамыр үлгілермен салыстырғанда қамырдың жетілуі ӛте жоғары қарқындылықпен жүретіндігі дәлелденді.
Бесплатно
Асты даылдарынан дайындалан сусындарды таамды жне биологиялы ндылыын зерттеу
Статья научная
Мақалада астық дақылдарынан дайындалған сусындардың тағамдық және биологиялық құндылығын зерттеу нәтижелері келтірілген. Байытылған және байытылмаған дәнді сусындар арасында салыстырмалы талдау жүргізілді, дәнді сусындарды омега-3 жоғарылату үшін зығыр ұнымен байытылды, нәтижесінде ω-6/ω-3 қатынасына оң әсер болды. Зерттеудің мақсаты зығыр ұнымен байытылғанға дейін және одан кейін дәнді сусындардың сапасы мен құрамының өзгеруін анықтау болды. Зерттеулер нәтижесінде зығыр ұны сусындардағы ақуызды арттыратыны анықталды. Май қышқылының құрамы бойынша дәнді сусындар бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленеді. Жүргізілген зерттеулер негізінде зығыр ұнының прототиптерін байыту омега-3 құрамына, сондай-ақ ω-6/ω-3 қатынасына оң әсер еткені дәлелденді. ω-6-дан ω-3-ке дейінгі арақатынас әзірленген өнімдерде оңтайлы шамаларға жетті және толтырғышты дәнді сусындарға енгізу өнімнің биологиялық құндылығын арттырды. Әзірленген өнімдердегі ω-6 мен ω-3 қатынасы мынаны көрсетеді: күріш сусыны, байытусыз-0,67%, байытудан кейін - 3,23%, бұл ω-6 мен ω-3 арасындағы дұрыс қатынасты көрсетеді; қарақұмық сусыны, байытусыз-0,81%, байытудан кейін - 3,76%, көрсетеді бұл байыту ω-6/ ω-3 қатынасына оң әсер етеді және ω-3 мазмұны 2,95% - ға өсті. ω-6-дан ω-3-ке дейінгі арақатынас әзірленген өнімдерде оңтайлы шамаларға жетті және толтырғышты дәнді сусындарға енгізу өнімнің биологиялық құндылығын арттырды.
Бесплатно
Асты зиянкестеріне ионоозонды деуді сері
Статья научная
Мақалада озонды және ионоозонды кавитациялы өңдеулердің астық зиянкестеріне әсері зерттелген. Сондай-ақ, астық қорларының зиянкестермен зақымдалу дәрежесі де анықталған. Зерттеу нәтижесінде ионоозонды кавитациялық өңдеудің зиянкестерді толығымен жоятын- дығы және астықтың сапасын жақсартатындығы дәлелденген. Астық қорын зиянкестерден қорғау жүйесінде астықты озонды ауалы қоспамен, ионоозонды кавитациямен өңдеудің рөлі мен мәні анықталды. 20 минут бойы экспозициядағы және әртүрлі концентрациядағы сынаулар жүргізілді. Озонның 3,5 және 4,9 г/м3 және ионоозонды кавитациялы ауалы қоспаның 1,4 г/м3 3000 бірл. концентрациясы қор зиянкестерін жою үшін тиімді.
Бесплатно
Атомдар, иондардың радиустарының мәндері және олардың өзгеру заңдылықтары туралы
Статья научная
Химиялық технология саласында сулы-тұзды жүйелер арқылы өнімдер өндіріледі. Сулы-тұзды жүйелерде минералды заттардың зарядтық бөлшектері иондар түрінде болады. Ғылыми-ілімдік химия саласында қазіргі кезде қол жеткен нәтижелерді талдаулар көрсеткендей, осындай иондық бөлшектердің және олардың материалдық негізі болып табылатын атомдардың радиустары туралы шынайылылығы жоғары, толықтама ғылыми дәйектелген мәліметтер жоқ. Мақалада атомдар мен иондардың шынайы радиустары туралы мәліметтер келтірілген. Зерттеу жұмыстарын жүргізу барысында белгілі мәлімет- терге жақын және де соңғылардың периодтық жүйе шеңберінде өзгеру заңдылықтарын сақтайтын, бірақ өзіндік сандық нәтижелері бар мәндер алынды.
Бесплатно
Ауа кеістігіндегі парашютшілерді озалыс негізінде згеретін антропометриялы нктелерін зерттеу
Статья научная
Ауа кеңістігінде парашютпен секіруге арналған костюмді жобалау барысында оларға қатысты қауіпті және зиянды факторлардың әсерін, оның ішінде парашютші орналасқан қоршаған ортаның сыртқы факторларын ескеру қажет, парашютшілер орындайтын функционалдық позициялар, қозғалыстар белгіленеді және талданады, сонымен қатар тұтынушылардың қалаулары егжей-тегжейлі зерделенеді. Ауа кеңістігінде парашютпен секіруге арналған костюмді жобалау үрдісі келесі маңызды кезеңдерді қамтиды: эргономикалық талапқа сәйкес киім мен антропометриялық нүктелердің өзара қатынасын, киімнің адам денесін қорғау барысындағы салыстармалы сипаттамалары негізінде материалдар пакетін таңдау, математикалық модель негізінде жобаланған өнімнің дизайнын жасау, құрылымды ұзақ зерттеу үрдісін қысқарту ескеріледі. Жобалау сатысында эргономикалық сәйкестіктің жоғарғы деңгейі бар өнімдерді алуға мүмкіндік береді. Парашютпен секіруге арналған эргономикалық костюмді жобалаудың ұсынылған ақпараттық-логикалық схемасы дизайнның әр кезеңіндегі жұмыс түрін, дәйектілігі мен байланысын анықтауға мүмкіндік береді. Зерттеу барысында парашютшілердің фигураларының өлшемдік белгілерінің динамикалық әсерлерінің өзгеруінің негізгі буындардағы қозғалыстардың бұрыштық биомеханикалық параметрлеріне көпмүшелік тәуелділіктері анықталды. Ауа кеңістігіндегі парашютшілердің қозғалыс негізінде өзгеретін антропометриялық нүктелерін зерттеу жағдайларына сәйкестігін анықтайтын арнайы киім функционалдық-эргономикалық белгілері бойынша анықталынады.
Бесплатно
Ауматы рекреациялы леуетін зерделеу тсілдері мен дістері
Статья научная
Аталған мақала туристік аудандарға бөлу мақсаттары үшін рекреациялық әлеуетті зерттеу әдістері мен тәсілдерін қарастырады, рекреациялық қызметтің қазіргі жағдайының мәселелері зерттеледі. Қазақстан Республикасының аумағын рекреациялық игерудің теория-лық негіздеріне үлкен мән берілді. Практикалық құндылығы аумақтың рекреациялық әлеуетін анықтаудың қолданыс-тағы әдістемелеріне шолу жасаумен анықталады. Осы зерттеудің жаңалығы мақалада талданған туристік-рекреациялық әлеуетін бағалаудың ең қолайлы әдістемесін негіздеу болып табылады. Мақалада ұсынылған негізгі ережелер ғылыми-анықтамалық және әдістемелік сипат-қа ие, сондықтан аумақтық туристік-рекреациялық жүйелерді (АТРЖ) жобалау кезінде пайдалануға болады.
Бесплатно
Аылшын тілі сабаында студенттерді білімін тексеру жне зін-зі тексеруі
Статья научная
Мақалада ағылшын тілі сабағында студенттердің білімін тексеру және өзін-өзі тексеру әдісіне үйрету тәсілі көрсетілген. Ең маңыздысы бұл әдісті сабақ процесіне енгізу болып табылады. Осы мақалада оқытушы өзінің мол тәжірибесіне және ізденушілігіне сүйене отырып, студенттердің білімін тексеруге және өзін-өзі тексеруге қызығушылығын арттырады.
Бесплатно
