Статьи журнала - Pravo - teorija i praksa
Все статьи: 749
Статья научная
The seller’s responsibilities for particular contractual defects, as a distinct, separate and very complex institute, are regulated by the Law of Contract. The authorized subject of the Law of Contract is free to decide on entering the contractual obligation. The goal of the subjects, in the context of concluding a contractual relationship, is its realization. However, in addition to the stated common interest of the contracting parties, in practice, there is very often a situation when one of the contracting parties does not perform the contract in full, or performs it, but the subject of the contractual relationship is not consistent with the contract. The sales contract, together with its modalities, are regulated by the Law of Contract legal provisions regulating the institute of seller’s liability in the context of defects in the contractual relationship within the sample and model sales contract are not precisely and clearly regulated. The necessity and obligation to define the institute of seller’s responsibility for defects of items from the contractual relationship within the sample and model sales contract, is reflected in a precise and linguistically clear definition of seller’s liability for eviction and material defects. The proposed solutions in the paper could be a great contribution to legal science, but legal practice too.
Бесплатно
Liberalizacija trgovine sa Turskom i njen uticaj na tekstilnu industriju Srbije
Статья научная
Liberalizacija robnih i novčanih tokova kao globalni fenomen, kao i aktivno učešće Republike Srbije u procesima ekonomske integracije zemalja zapadnog Balkana u Evropsku uniju potpisivanjem i realizacijom Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju a ranije i CEFTA sporazuma, kao i obaveze koje iz njih proističu, nužno stavljaju pitanje konkurentnosti industrije Srbije u celini, a i pojedinačnih industrijskih grana, na visoko mesto prioriteta interesovanja kako kreatora ekonomske politike, tako i naučne i stručne javnosti. S tim u vezi, preovlađujuće negativni efekti dominantnog koncepta tržišnog liberalizma po industriju Srbije u uslovima nedovoljno razvijene tržišne strukture, nedograđenosti ključnih segmenata privrednog sistema1 i najveće ranjivosti industrije u period tranzicije, nameću potrebu preispitivanja tog koncepta i u skladu sa jasno definisanom strategijom razvoja, formulisanje adekvatne industrijske politike, sa ciljem vrlo ozbiljnog prestruktuiranja posrnulih industrija i obezbeđivanja neophodnog nivoa međunarodne konkurentnosti.2 Razmatranje u ovom kontekstu perspektiva konkurentnosti tekstilne industrije Srbije polazi od stava da bi industrijska politika u zemljama u razvoju, kao što je naša, morala podržavati razvoj onih industrijskih grana koje na najbolji način (najproduktivnije), u datom trenutku, koriste faktore kojim zemlja raspolaže.3 Relativno konkurentni troškovi radne snage, izvozna orijentacija i kontinuitet prisustva na tržištu EU, blizina dominantnog tržišta, mogućnost brze implementacije tehničko-tehnoloških inovacija i izgrađena svest u poslovnim krugovima da su kvalitet proizvoda, njegovo tržišno oblikovanje, rokovi isporuke..4 i drugi faktori necenovne prirode sve dominantniji faktori konkurentnosti, kvalifikuje tekstilnu industriju kao industrijsku granu sa potencijalom da pod određenim uslovima dostigne nivo međunarodne konkurentnosti, posebno na tržištima EU i Rusije. Ovo tim više što će privredni rast Srbije u narednom periodu u velikoj meri biti ograničen narastajućim problemom nezaposlenosti, kao i realno lošim prognozama na kratak i srednji rok po pitanju mogućnosti dinamičnog privlačenja inostrane akumulacije u dovoljnom obimu za brz razvoj propulzivnih industrijskih grana, kao posledice dubine globalne krize. Liberalizacija trgovinskih odnosa sa Turskom, sa svoje strane, dodatno aktualizuje pitanje konkurentnsoti tekstilne industrije Srbije iz razloga što je tekstilna industrija Turske jedna od najmoćnijih u svetu, a na tržištu EU zajedno sa Kinom neosporni lider. Sledstveno tome, otvaraju se brojna pitanja od čijeg rešavanja od strane kreatora ekonomske politike, poslovnih krugova i njihovih udruženja, zavisi ukupan saldo između mogućih koristi i potencijalno štetnih posledica ne samo po našu tekstilnu industriju.
Бесплатно
Likvidacija privrednog društva u pravu Republike Srbije
Статья научная
Predmet ovog rada je likvidacija privrednog društva, kao jedan od načina prestanka postojanja društva. Postupak likvidacije se može sprovesti samo ako privredno društvo ima dovoljno finansijskih sredstava za potpuno namirenje svih svojih obaveza. Likvidacija privrednog društva uređena je Zakonom o privrednim društvima. Važeći zakon poznaje dobrovoljnu i prinudnu likvidaciju. Privredno društvo u toku postupka likvidacije zastupa jedan ili više likvidacionih upravnika. Nakon sprovođenja i okončanja postupka likvidacije, društvo prestaje da postoji i briše se iz registra privrednih subjekata.
Бесплатно
Статья научная
This paper analyzes the seller’s liability for legal defects in contracts of sale, with particular emphasis on the limits of contractual exclusion of such liability. The focus is on the normative framework established in Articles 508–515 of the Law on Obligations of the Republic of Serbia, which sets out the conditions under which the seller is liable for thirdparty rights over the object of sale, as well as situations in which contractual provisions excluding liability have no legal effect. The paper examines the role of principles of contract law—primarily good faith, fair dealing, and freedom of contract—in interpreting and limiting contractual autonomy. Relevant case law is also analyzed, with particular reference to the Supreme Court of Serbia ruling Rev. 742/06, which confirms that the seller’s liability cannot be excluded when the principle of good faith is breached and when the buyer was not informed of legally relevant facts. The comparative section highlights similar solutions in the legal systems of France, Germany, Slovenia, Croatia, and Bosnia and Herzegovina, as well as in the Vienna Convention (CISG), confirming a high degree of normative alignment in European and international contexts. Particular attention is given to de lege ferenda issues, especially concerning the clarification of time limits and the standardization of contractual provisions that ensure a fair allocation of risk.
Бесплатно
Ljudsko pravo na vodu i sanitaciju
Статья научная
Predmet ovog rada je ispitivanje ljudskog prava na vodu, kako sa stanovišta međunarodnog prava i aktuelnog razvoja na tom planu, tako i sa stanovišta nacionalnih pravnih sistema zemalja jugoistočne Evrope. Rad sadrži koncizan pregled stanja koje se tiče pristupa sigurnoj vodi za piće i obezbeđenju osnovnih sanitarnih uslova u svetu, bitne karakteristike i okolnosti donošenja Rezolucije Generalne skupštine UN 64/292 kojom je 2010. godine priznato ljudsko pravo na vodu i sanitaciju, istorijski pregled pravnih rešenja u propisima zemalja jugoistočne Evrope koja se odnose na slobodu opšte upotrebe voda, razmatranja veze između tradicionalnog koncepta opšte upotrebe voda i nastajućeg koncepta ljudskog prava na vodu, uz kratku elaboraciju odnosa između suvereniteta država i ljudskog prava na vodu. U zaključnim razmatranjima, autori ukazuju na potencijalnu potrebu zemalja u regionu da preispitaju ostvarivanje ljudskog prava na vodu koje garantuju svojim građanima i prošire te garancije na pun sadržaj ljudskog prava na vodu i sanitaciju.
Бесплатно
Lokalni ombudsman u Srbiji - promene ili 'status quo'?
Статья научная
Ostvarivanje i zaštita ljudskih prava u savremenom društvu nameće se kao 'conditio sine qua non' opstanka svake zajednice. Savremeno društvo, poznaje različite načine zaštite ljudskih prava i sloboda. Jedan od mnogobrojnih instituta kojima se ljudska prava i slobode štite, jeste i institucija ombudsmana. Naša zemlja je instituciju ombudsmana prvi put zvanično konstituisala početkom 21. veka, kada je naše zakonodavstvo predvidelo mogućnost formiranja jedne ovakve institucije. Ombudsman je najpre ustanovljen na lokalnom nivou, zatim na pokrajinskom, da bi na posletku bio formiran i na republičkom nivou. Institucija ombudsmana u Republici Srbiji pravno egzistira više od jedne decenije. U proteklom period konstatovano je dosta problema u radu i postupanju same institucije. Problemi mogu da se otklone izmenom zakonske regulative. U ovom trenutku promena ustava nije neophodna, ali bi se izmeni zakona moglo pristupiti. Republika Srbija bi trebalo da promeni Zakon o Zaštitniku građana i Zakon o lokalnoj samoupravi. Prema mišljenju autora najvažnije promene su neophodne da se izvrše u Zakonu o lokalnoj samoupravi.
Бесплатно
Maloletni seksualni prestupnici
Статья научная
Ovim radom akcenat je stavljen na maloletnike kao seksualne prestupnike. Izneto etiološko istraživanje bavi se uzrocima ili poreklom maloletničke seksualne delinkventnosti i putevima koji se odnose na početak, razvoj i održavanje seksualno devijantnog ponašanja ove populacije. Saznanje o nastanku seksualne devijantnosti je važno jer omogućava konceptualne okvire i specifične smernice koje se mogu koristiti za razvijanje efikasnijih vidova prevencije u širokom kontinuumu, od primarnog do tercijarnog. Tipološka istraživanja u ovom radu klasifikuju kategorije prestupnika na osnovu vrste žrtava i prekršajnih karakteristika. Empirijski zasnovane tipologije pružaju važne informacije za kliničku intervenciju identifikujući ključne konstrukcije za procenu mogućih etioloških faktora specifičnih za svaki podtip ili tipologiju maloletnika, i jedinstvenih rizika i potreba za svaki podtip koje treba ciljati tretmanom. Informacije iz istraživanja tipologija pružaju osnovu za osmišljavanje i sprovođenje efektivnijih i efikasnijih protokola lečenja i nadzora koji odražavaju individualne rizike i potrebe.
Бесплатно
Manjinski akcionari - opšta pitanja o definisanju pojma i mehanizmima pravne zaštite
Статья научная
Zaštita prava manjinskih akcionara je važna tema korporativnog upravljanja i regulative kompanijskog prava, koja ima nadnacionalni značaj. Da bi se pružila zaštita manjinskim akcionarima, potrebno je razumeti i definisati pojam manjinskih akcionara, kao i mehanizme uspostavljanja balansa između većine i manjine u društvu radi sprečavanja eksproprijacije prava manjine. Predmet istraživanja ovog rada su različite kategorije manjinskih akcionara i dostupnih mehanizama zaštite. Cilj istraživanja jeste definisanje kriterijuma prema kome se određuje pojam manjinskih akcionara, identifikovanje različitih kategorija manjinskih akcionara i pregled normativnih i 'soft law' mehanizama zaštite manjinskih akcionara.
Бесплатно
Marginalije uz čl. 25. Zakona o uređenju sudova Republike Srbije (2008)
Статья научная
Autor u radu kritički analizira odredbu čl. 25. Zakona o uređenju sudova Republike Srbije (2008) u kojoj je predviđen delokrug privredih sudova u vršenju sudske funkcije u jedinstvenom sudskom sistemu. Autor konstatuje da je odredba čl. 25. Zakona neadekvatno i nekorektno pravno-tehnički redigovana i da njena stilizacija izaziva mnogobrojne dileme, posebno u pogledu nadležnosti privrednog suda u domenu izvršne sudske procedure, koje neće moći da se otklone tumačenjem u procesu primene prava.
Бесплатно
Статья
Бесплатно
Materijalno-pravni uslovi za patentno-pravnu zaštitu pronalaska
Статья научная
Patent predstavlja subjektivno pravo kojim se štiti pronalazak. Ovo određenje se u pravnoj nauci još naziva patent u materijalnom smislu, dok u formalnom on predstavlja ispravu koju izdaje nadležni državni organ, koja je dokaz da je određeno lice imalac prava iz patenta. Da bi dobio pravnu zaštitu pronalazak mora da se manifestuje u nekoj materijalnoj formi, mehanizmu, pogonu, mašini, tehničkom postupku itd. Ovo predstavlja preduslov dobijanja pravne zaštite. Zakon propisuje i druge uslove koji moraju biti ispunjeni. Oni bi se mogli odrediti u sledećem: 1. novost pronalaska; 2. inventivni nivo; 3. industrijska primenljivost. Predmet pronalaska koji se štiti patentom po odredbama Zakona o patentima može biti: a) proizvod, a kao primer se navodi uređaj, supstanca, kompozicija i biološki materijal; b) postupak. Takođe, predmet pronalaska se može odnositi i na proizvod koji se sastoji od biološkog materijala ili koji sadrži biološki materijal, postupak kojim je biološki materijal proizveden, obrađen ili korišćen, biološki materijal koji je izolovan iz prirodne sredine ili je proizveden tehničkim postupkom, čak i ako je prethodno postojao u prirodi. Novost, inovativnost i industrijska primenljivost, kao uslovi patentibilnosti, uz zakonska preciziranja, naučnu obradu i tehničku podršku razradi ovih pojmova, onemogućavaju da patentno bude zaštićeno ono tehničko rešenje koje ne predstavlja novost, ili pak koje nema nikakvu primenljivost, značaj, a dovoljno su široki da omogućavaju zaštitu svih tehničkih rešenja koja to zaslužuju, jer su produkt stvaralačkog rada i imaju svoju primenu u praksi.
Бесплатно
Статья научная
Since its adoption, the UN Convention on Mediation has been signed by 58 states. It provides an important legal framework for resolving commercial disputes and allows for the cross-border enforcement of such agreements. The less formal, less expensive, and more confidential nature of the process makes its use even more attractive to potential parties compared to other instruments. Once a settlement agreement is reached, the Convention also enables the parties to enforce it without the need for complex recognition proceedings. Due to these characteristics, mediation can be used as an instrument for restructuring and preventing insolvency. The purpose of this paper is to highlight the advantages of using mediation in cross-border restructuring under the rules set by the UN Convention on Mediation. The authors analyze the application of mediation agreements in practice throughout each stage of the process, as well as the advantages and disadvantages of mediation and their effects on cross-border restructuring proceedings. This paper employs dogmatic, normative, comparative, and case study methods.
Бесплатно
Medical error: Civil liability for the damage
Статья научная
The paper analyzes the civil law aspects of the responsibility of medical workers and institutions due to the damage caused by the doctors` mistakes in providing medical care. The aim of this paper is to present all the basics of physician responsibility, if it is established that there is a close connection between the error and the proven error and damage caused to the health of the patient, but also to third parties. The issue of medical error is not exclusively related to compensation for damages, since it heavily relies on medical law too. Although mistakes are mainly caused by the wrong actions of the doctors in performing their professional activities, the paper also deals with the responsibility of medical institutions for the damage being caused. An inaccurate definition of the legal nature of doctors’ responsibilities, obligations imposed on medical workers by law, the definition of errors in a medical treatment, as well as the legal basis of liability to third parties, indicate that there are many not only legal but also ethical and moral dilemmas requaring the additional attention and analysis, which is also the goal of this paper.
Бесплатно
Mera zabrane napuštanja stana i njena (ne)primena u kontekstu opštih uslova za određivanje mera
Статья научная
Stupanjem na snagu Zakonika o krivičnom postupku1 (u daljem tekstu: ZKP i Zakonik) mera zabrane napuštanja stana i mesta boravišta, koja je egzistirala u prethodnom Zakoniku, razdvojena je na dve posebne mere obezbeđenja prisustva okrivljenog. Zabrana napuštanja stana, uslovi za njeno određivanje i odlučivanje o meri predviđeni su članovima 208-209 ZKP-a. Krivičnim zakonikom2, u čl. 63, st. 1, određeno je da se vreme provedeno na izdržavanju mere zabrane napuštanja stana uračunava u izrečenu kaznu zatvora, novčanu kaznu i kaznu rada u javnom interesu. Zabrana napuštanja stana se smatra lišenjem slobode, što praktično znači, da u slučaju donošenja presude kojom se okrivljeni prema kome je bila određena mera, oslobađa optužbe ili se optužba u odnosu na njega odbija, kao i u slučaju odustanka javnog tužioca od daljeg progona, okrivljeni može podneti zahtev za naknadu štete zbog neosnovanog lišenja slobode. Pored činjenice da se radi o daleko humanijem vidu lišenja slobode u odnosu na pritvor, izuzetnu korist od primene ove mere ima i sama država, i to, pre svega, zbog direktnog smanjivanja smeštajnih kapaciteta u penalnim ustanovama, odnosno u pritvorskim jedinicama u sastavu tih ustanova. Iako, kućni pritvor sam po sebi deluje konfornije u odnosu na sam boravak u pritvorskoj jedinici, on je veoma restriktivna mera koja ograničava okrivljenog u mnogo čemu, pa mu se tako zabranjuje korišćenje mobilnog telefona, računara, zatim poseta od strane prijatelja i drugih lica kao i rodbine. Sam ambijent je mnogo prihvatljiviji kada je reč o samoj psihi pojedinca. Sprovođenje mere kontroliše Poverenička služba putem Poverenika za izvršenje alternativnih sankcija. Ovaj organ je zadužen za kontrolu sprovođenja mere i u stalnom je kontaktu sa licem u odnosu na koga se sprovodi mera. O svakom kršenju mere izveštava se postupajući sudija, policija i Poverenička služba, a kada je reč o elektronskom nadzoru, tada sam kontakt nije potreban jer je sistem kontrole još efikasniji samim tim. Sve navedeno nema smisla ukoliko ostaje slovo na papiru, odnosno norma koja je na snazi, a slabo se primenjuje. Upravo smo zbog toga u ovom radu prikazali neke od odluka sudova povodom procesnih pitanja vezanih za meru zabrane napuštanja stana.
Бесплатно
Статья научная
Zakon o osiguranju Republike Srbije posebno reguliše postupanje Narodne banke Srbije, ako osiguravajuće društvo ne postupa po pravilima o upravljanju rizikom. U Srbiji, inače, Narodna banka Srbije vrši poslove nadzora nad poslovanjem osiguravajućih društava. Upravljanje rizikom određuje poslovanje jednog osiguravajućeg društva. Pravilno korišćenje metoda za kontrolu rizika i instrumenata kojima se posledice ostvarenja rizika smanjuju, dovode do pozitivnog poslovanja i uspešnog izvršenja ugovora o osiguranju. U radu se govori o upravljanju rizikom, regulisanju ove oblasti u pravu EU, odnosno, o primeni Direktive 'Solventnost II', kao i o rešenjima u zakonodavstvu Srbije u ovoj oblasti. Posvećuje se pažnja i pojedinim odredbama Nacrta novog Zakona o osiguranju koje se odnose na nadzor nad radom ogranaka osiguravajućih društava iz drugih zemalja. Takve odredbe sadašnje zakonodavstvo ne sadrži.
Бесплатно
Mergers and acquisitions in the banking sector of the Republic of Serbia
Статья научная
As a form of foreign direct investment, mergers and acquisitions have become an important form of cross-border investment in developing and transition countries since the last century. For a country to attract such investments, it must meet specific conditions, including political stability and favorable macroeconomic indicators. Following a period of political instability and economic crisis, Serbia has once again become an attractive destination for foreign investments, including mergers and acquisitions. This paper uses a qualitative methodology to analyze the trends and value of mergers and acquisitions in Serbia in the 21st century, with a particular focus on the banking sector. The aim of the paper is to show how mergers and acquisitions have shaped the banking sector in Serbia and to identify the key factors that have influenced these processes.
Бесплатно
Methodological principles as elements of scientific research work
Статья научная
The author considers methodology as a scientific discipline of a general character, which studies and analyzes phenomena from a scientific point of view by applying the principles of objectivity, reliability, systematic approach and precision. The methodology of scientific work, gradually tested, helps one reach basic and relevant knowledge starting from basic ideas, by applying methods and research procedures, defining science and scientific research work, proving hypotheses, and all the way to the implementation and indicators in the application of an established scientific research project. Starting from basic ideas, using methods, through research procedures, defining science and scientific research work, proving hypotheses, all the way to the implementation and indicators in the use of an established scientific research project, the methodology has found its application in theory and science.
Бесплатно
Metodika otkrivanja i razjašnjavanja krivičnog dela razbojništva i razbojničke krađe
Статья научная
Opšta je ocena da se u današnjim uslovima svetske ekonomske krize, pojedina krivična dela, pre svega krivična dela imovinskog karaktera vrše u sve većem obimu. Jasno je da siromaštvo predstavlja ozbiljan kriminogeni faktor kod ovog vida kriminaliteta. U tom smislu, i krivična dela razbojništva i razbojničke krađe spadaju u grupu krivičnih dela protiv imovine bez obzira što se u njihovim kvalifikovanim oblicima kao posledica pojavljuje i teška telesna povreda ili lišenje života nekog lica. Ovakvo stanovište zakonodavca je opravdano iz razloga što je primarni cilj kod pomenutih krivičnih dela pribavljanje imovinske koristi a ne lišenje života ili nanošenje teške telesne povrede. U ovom radu, autori će napraviti kraći osvrt na pojam i karakteristike krivičnih dela razbojništva i razbojničkih krađa, uz poseban osvrt na metodiku otkrivanja i razjašnjavanja ovih dela.
Бесплатно
Metodologija pisanja naučnog članka
Статья научная
Opšte je poznato da danas vlada recesija u ekonomiji, kako u Srbiji, tako i u celom svetu. Svakako da ovakvo stanje ni u kom slučaju ne pogoduje izdavačima koji se svakodnevno bore za golo preživljavanje i u tom smislu i bukvalno za svakog pojedinačnog kupca nekog njihovog časopisa. Ovakvo stanje je prisutno u svim oblastima nauke, a naročito u pravnim naukama. Da bi nekako opstali na tržištu izdavači se dovijaju na različite načine, a jedan od proverenih načina za obezbeđivanje većeg broja kupaca nekog od njihovih časopisa koji se bavi pravnom tematikom, što je, inače, slučaj i u drugim oblastima nauke, jeste prihvaćanje značajnih i poznatih pisaca iz široke oblasti prava, koji im daju svoje najbolje članke, u kojima se obrađuju značajna i aktuelna pitanja iz oblasti prava, koji onda treba da zainteresuju veći broj čitalaca, kao potencijalnih kupaca tih časopisa u kojima sarađuju navedeni autori. U poslednje vreme izdavači su se našli, upravo na ovom planu, u još težem položaju, s obzirom da su uprave fakulteta koji čekaju akreditaciju Ministarstva nauke, zahtevale od njih da u časopisima, koje, inače, sami fakulteti u određenoj meri dotiraju, objavljuju članke (radove) do tada nepoznatih autora široj pravničkoj javnosti, kako bi isti, na taj način sticali neophodne reference, vezane za njihov status u nauci, koji je opet u neposrednoj vezi za dobijanje akreditacije. Upravo ovakvo stanje u izdavaštvu je iniciralo pisanje ovog članka sa zahtevnom temom, upravo u cilju pomoći mlađim poslenicima nauke u sačinjavanju što boljih i kvalitetnijih članaka, koji onda treba, sami po sebi, da dovedu i do povećanog broja čitalaca, odnosno kupaca pojedinih pravnih časopisa.
Бесплатно
