Статьи журнала - Pravo - teorija i praksa
Все статьи: 699
Mistake in the criminal law of the Republic of Serbia
Статья научная
The paper presents the institution of mistake (error) in our criminal law, focusing on its legal regulation as a ground for exculpation. The fact that mistake is a psychological and legal concept whose meaning includes several substantial elements is acknowledged. The legal relevance of mistake contributes to its various treatment in legislation. Given that criminal law, as a branch of legislation, deeply engages with human rights, mistake becomes a crucial institution for excluding the guilt of a perpetrator. Depending on the type of mistake, and the legal and situational circumstances in which it is considered, two main categories can be recognized: mistake of fact (error facti) and mistake of law (error iuris). Their effect must be evaluated in the contest of a specific criminal case. This paper will elucidate the general term and types of mistakes, exploring their effects on the culpability of the perpetrator of the criminal act.
Бесплатно
Mića Jovanović: Biznis kao umetnost življenja, Megatrend Univerzitet, Beograd, 2008
Статья
Бесплатно
Mobbing as retaliation against whistleblowers
Статья научная
Directive (EU) 2019/1937 of the European parliament and of the Council of 23 October 2019 on the protection of persons who report breaches of Union law prohibits retaliation against whistleblowers, particularly in the form of coercion, intimidation, discrimination, unfavorable or unjust treatment. This potential of relation to EU anti- discrimination legislation is not entirely clear. The current limited judicial practice from the Czech Republic still lacks clear answers. The aim of this paper is to assess and analyze the relationship between EU legislation on whistleblower protection and anti-discrimination legislation.
Бесплатно
Model klauzule o višoj sili i promenjenim okolnostima Međunarodne trgovinske komore
Статья научная
Današnja globalna privreda zahteva visok stepen pravne sigurnosti i predvidljivosti privrednih odnosa usled velikog broja i brzine sklapanja i izvršenja ugovornih obaveza. Međunarodna trgovina zahteva jasan ali fleksibilan sistem pravnih pravila koji omogućavaju nesmetano funskionisanje protoka roba i usluga. Trgovci iz različitih zemalja sa sobom nose individualne trgovačke običaje i norme nacionalnih zakonodavstava koje su često dijametralno suprotne, a nekad pravni instituti koji su uređeni u jednoj zemlji u drugoj i ne postoje. Takav je slučaj i sa institutima više sile i promenjenim okolnostima. Usled velikih razlika u normiranju ova dva instituta u nacionalnim pravima učinjeni su pokušaji unifikacije i stvaranja jedinstvenog sistema oslobođenja od odgovornosti za neizvršenje ugovora usled više sile ili promenjenih okolnosti. Kao i nacionalna zakonodavstva i izvori uniformnog prava sadrže nedoslednosti prilikom normiranja ovih instituta. Usled ovakve situacije učesnici međunarodne tržišne utakmice se odlučuju za inkorporisanje klauzula o višoj sili i promenjenim okolnostima u svoje ugovore. Ugledne međunarodne organizacije, poput Međunarodne trgovinske komore, formirale su svoje model klauzule za trgovačke ugovore, kako bi se osigurala ravnopravnost, pravna sigurnost i pravičnost. Ovaj rad se bavi pozicijom model klauzula o višoj sili i promenjenim okolnostima, Međunarodne trgovinske komore, u međunarodnom pravnom sistemu, sa osvrtom na probleme u uniformnim izvorima trgovačkog prava.
Бесплатно
Mogući koncept restitucije u Republici Srbiji
Статья научная
Republika Srbija se, kao i mnoge druge zemlje pre nje, u tranziciji suočava i sa problematikom restitucije. Ovo su iskustvo imale i mnoge zemlje koje nisu prošle proces preorijentacije sa planske na tržišnu privredu, po raznim osnovama - Austrija je kroz restituciju izvršila i naknadu licima oštećenim u vreme II Svetskog rata, Nemačka je, dodatno vršila restituciju u bivšem DDR-u. U ovom poslu je ostala usamljena, jer su druge države u tranziciji, na različite načine ovaj bitni i teški zadatak obavile. Kao i svaka zakonodavna aktivnost, restitucija je komplikovan, težak i skup proces. Interesi koji su zastupljeni i suprotstavljeni velikog su intenziteta. Kako je više puta u tekstu napominjano, treba ispraviti nepravdu iz prošlosti, a ujedno ne počiniti novu, a i ne dovesti državu u ekonomski nepodnošljivu situaciju. Govoreći sa pijedestala neutralnog, jer lično, kao potomak proletera, nemam pretenzija prema bilo kojoj imovini, mogu samo da poželim dovoljno mudrosti i sposobnosti onima koji će se ovom temom baviti. Nesumnjivo postoji potreba i obaveza da se oštećenima namire potraživanja ali se mora naći odgovarajuća mera.
Бесплатно
Mogućnosti implementacije tehnika prikupljanja podataka u konzularnim poslovima
Статья научная
Konzularni poslovi predstavljaju aktivnosti koje uspostavljaju dve države u okviru konzularnih odnosa na bazi reciprociteta, gde se na teritoriji te druge države sprovode konzularne funkcije. Konzularni odnosi su deo ukupnih diplomatskih odnosa dve države koji se zasnivaju na međunarodnim pravnim dokumentima i propisima unutrašnjeg nacionalnog prava. Prikupljanje relevantnih podataka u cilju obaveštavanja i zaštite interesa države, odnosno njenih državljana predstavlja značajnu funkciju u konzularnim poslovima. Pravovremene i verodostojne informacije obezbeđuju uspešnu realizaciju predviđenih delatnosti u navedenoj oblasti. Autor razmatra tehnike prikupljanja podataka i mogućnosti njihove implementacije za realizaciju zadataka konzularnih predstavnika. U kontekstu raspoloživih metoda prikupljanja podataka moguće je primeniti tehnike iz oblasti ispitivanja društvenih procesa u zemlji prijema. Osposobljenost konzularnog osoblja ima esencijalnu važnost za kvalitetno ostvarivanje planiranih ciljeva diplomatske misije i interesa države u zemlji prijema.
Бесплатно
Money laundering in international law and in criminal statute of Republic of Serbia
Статья научная
Money laundering is specific form of organized crime which has transnational character. Because of the consequences in economy and politics, this appearance presents international problem. This is the reason why International Community is extremely interested to stamp out and prevent money laundering. In this scientific work author examines the way money laundering is define, as criminal act, in the most important conventions and international documents brought by United Nations, European Council and European Union. These documents are of extreme importance to our criminal statute. Adopting international norms, standards and demands which international community requires, when we talk about money laundering problem, our country, in fact, has passed a large number of national laws relevant in prevention and fight against this form of organized crime. In this way our law solutions are harmonized whit the ones from international regulation. This work is also focusing on analysis of certain regulations which are part of the laws relevant for incrimination, uncover, proving and preventing money laundering such as: Law on Prevention of Money Laundering from the 2001. , Criminal Code of Republic of Serbia and Law on Prevention of Money Laundering from the 2005.
Бесплатно
Money laundering: The offense against the economy and a contemporary global phenomenon
Статья научная
Money laundering as a form of economic crime is present in both national and international conditions. Despite a large number of definitions, we can say that money laundering refers to a circulation of illegally gained profits, during a shorter or longer period of time, in order to, in a cycle of transformation, at last gain ostensibly legitimate profits. The subject of analysis in this paper were the results of the judicial authorities in Serbia in criminal proceedings against adult perpetrators of crimes against economy. The representation of money laundering in Serbia is analyzed through its relationship with the number of adults and issued convictions for the group of criminal offenses against economy during the period from 2012 to 2015, and then, for all crimes on the territory of Republic of Serbia in that period of time. The given results indicate a very modest participation of this crime in the total crime in the country. This points out primarily two things. Namely, money laundering belongs to the group of transnational crime, and it is difficult to be detected and proved in subsequent proceedings. Furthermore, money laundering is among the crimes where there is a great „dark number“, and there are many activities in this sphere beyond the reach of the justice system and official statistics.
Бесплатно
Moralna i politička filozofija Žan-Žaka Rusoa kao vrednosni okvir države i demokratije
Статья научная
Žan-Žak Ruso je jedna od najuticajnijih ličnosti u filozofiji tokom perioda prosvetljenja u 18. veku u Evropi. On ne samo da je dosledni nastavljač Aristotelove moralne filozofije i zagovornik društva pravednosti u kojem se svi ponašaju u skladu sa opštim dobrom, već je i jedan od najznačajnijih u istoriji političke filozofije koji je kasnije uticao na Imanuela Kanta, ali takođe i na vođe francuske revolucije. Autor u ovom radu analizira Rusoov doprinos moralnoj psihologiji, moralnosti i političkoj filozofiji sadržanoj u ideji opšte volje, načinu pomirenja slobode i vlasti, načinu predstavljanja opšte volje i vlade kao vrednosnog okvira države i demokratije.
Бесплатно
Murder in crime larceny and robbery
Статья научная
This paper analyzes the provisions of the Criminal Code of the Republic of Serbia, in which is taking a life in the execution of the crime of armed robbery or larceny, is qualified as a form of murder. This is a new kind of first degree murder. Previously, the legal solution to this serious form of murder was a property crime. Although it is a criminal offense with various objects , here is the dominant of deprivation of life, a murder, and the fact that it makes the performance of the criminal acts of larceny or armed robbery are qualification circumstances. Murder in armed robbery or larceny, is by the composition a complex criminal act ,which consists of criminal acts of murder and armed robbery or criminal act of robbery that is also a criminal complex offence (is composed of force and theft). Murder in armed robbery or larceny, is also in other criminal laws - compilation of law, but in those laws it tends to be treated as a form of crime of armed robbery or crime of robbery. During the processing of this type of serious murder, the author brought an examples from judicial practice from judgments of the Supreme Court of Serbia and the District Court in Novi Sad.
Бесплатно
Статья научная
The first part of the paper deals with the theoretical analysis of the interactive relationship between environment and tourism, while the second part deals with the analysis of air pollutants in the territory of the City of Novi Sad according to four indicators, within the framework of air quality monitoring, based on programmatic documents for protection of the Autonomous Province of Vojvodina and the City of Novi Sad. The analysis of the available data was the basis for considering the potential implications of the results on the development of tourism in the territory of the City of Novi Sad. The conclusions that have been drawn indicate that almost all indicators (except benzene) individually record day-to-day variable values in both periods. One of the general goals of the environmental policy of the City of Novi Sad is precisely the improvement of the system of monitoring and reporting on the state of the environment. The Decree establishing the list of air quality categories by zones and agglomerations in the Republic of Serbia for 2017 confirms that the air quality in the agglomeration ‘’ Novi Sad ‘’ belongs to the first category and concludes that the City of Novi Sad has fulfilled the necessary conditions (in in terms of air quality as a segment of the environmental component) for the further development and promotion of tourism.
Бесплатно
Nacionalna korporacija za osiguranje stambenih kredita - pojam, uloga i značaj
Статья научная
Nacionalna korporacija za osiguranje stambenih kredita je u Srbiji, od trenutka osnivanja, osigurala više od 80.000 kredita. Njeno postojanje je doprinelo da veliki broj građana dobije stambeni kredit, jer osiguranjem stambenih kredita se postiže niža kamatna stopa. Korporacija osigurava tzv. komercijalne stambene kredite, odnosno kredite odobrene fizičkim licima za kupovinu stana bez subvencije države, kao i subvencionisane stambene kredite, kod kojih država obezbeđuje korisniku kredita kreditna sredstva, najčešće bez kamate. Krediti koji se osiguravaju su obezbeđeni hipotekom, koja se upisuje na uknjiženom objektu ili objektu u izgradnji. Prilikom osiguranja stambenih kredita, kao i prilikom odobravanja stambenih kredita, naročita pažnja se pridaje kriterijumu koji predstavlja odnos traženog iznosa kredita i procenjene vrednosti nepokretnosti. Taj kriterijum LTV - loan to value, ukazuje na nivo rizika odobravanja i osiguranja jednog stambenog kredita; što je LTV viši, veći je rizik za banku a i Korporaciju prilikom prihvatanja osiguranja kredita. Usled toga i visina premije osiguranja koja se plaća Korporaciji zavisi, pored drugih kriterijuma, i od visine LTV-a. Kod nižih vrednosti LTV-a, propisana je i niža premija osiguranja koja će biti obračunata. Korporacija je pravno lice koje je osnovano zakonom i odgovorno je za svoj rad Vladi Republike Srbije. Korporacija je osnovana po ugledu na model kanadske korporacije Canada Mortgage and housing corporation, sa kojom pored sličnosti ima i razlike, koje su naročito izražene usled različitog perioda osnivanja kao i faze kroz koje je tekao razvoj Canada mortgage and housing corporation.
Бесплатно
Nadležnost/delokrug skupštine akcionarskog društva
Статья научная
Posmatrajući vrste i strukturu organa akcionarskog društva (skupština, upravni odbor, izvršni odbor, generalni direktor akcionarskog društva, nadzorni odbor, interni revizor, odbor revizora), jasno se uočava da hijerarhijski najviše mesto među svim organima zauzima skupština. Skupština je reprezent vlasnika društva i samim tim ima najvažniju ulogu u akcionarskom društvu i donosi najvažnije odluke. U okviru akcionarskog društva razlikujemo tri vrste skupštine, i to osnivačku, redovnu godišnju i vanrednu. Suština svih ovih skupština ogleda se u tome da svaka od njih donosi najvažnije odluke vezano za rad, poslovanje i opstanak društva uz određene modalitete svojstvene svakoj od ovih vrsta skupštine. Naravno, najšira i najveća ovlašćenja ima redovna godišnja skupština društva, nešto manji obim ovlašćenja ima osnivačka, dok je vanredna skupština na neki način specijalizovana skupština za donošenje hitnih odluka. U odnosu na savremene Evropske trendove i tendencije, skupština akcionarskog društva, je i pored svih pritisaka i pretenzija, uspela da zadrži svoje mesto i poziciju u hijerarhiji organa akcionarskog društva.
Бесплатно
Статья научная
Najvažnije načelo na kojem se zasniva krivično pravo je svakako načelo zakonitosti. Potrebno je istaći da načelo zakonitosti obuhvata i obavezu da se zakonom propišu i opšti uslovi za primenu krivičnih sankcija. Takođe, ovo načelo se primenjuje i u odnosu na one institute opšteg dela od kojih zavisi postojanje krivičnog dela, ali i na one odredbe opšteg dela koje omogućavaju ili isključuju primenu određene krivične sankcije. Do 17. 11. 2001. godine, u Srbiji je na snazi bio Krivični zakon SRJ koji je propisivao da odredbe opšteg dela tog zakona važe za sva krivična dela određena u saveznim zakonima i zakonima republika. Takođe, određivao je da se za krivična dela, krivično odgovornim učiniocima mogu izreći smrtne kazne, kada je propisana zakonom republike, zatvor i novčane kazne. Kazna zatvora nije mogla biti kraća od 15 dana, niti duža od 15 godina, s tim što je za najteža krivična dela mogla biti dvadeset godina. Istovremeno, na snazi je bio i Krivični zakon RS koji je određivao uslove za propisivanje, izricanje i izvršenje smrtne kazne, propisujući je samo za ubistvo iz člana 47. stav 2. (teško ubistvo) i teški slučajevi razbojničke krađe i razbojništva iz člana 169. stav 2. Zakon o izmenama i dopunama KZ SRJ od 17. 11. 2001. godine, iz registra krivičnih sankcija izbacuje smrtnu kaznu, a krivično odgovornim učiniocima, od tog dana, može se izreći zatvor ili novčana kazna. KZ RS do 9. 3. 2002. godine ni za jedno krivično delo nije predviđao kaznu zatvora u trajanju od 40 godina, a za krivična dela teško ubistvo i teški slučajevi razbojničke krađe i razbojništva propisana je kazna zatvora najmanje 10 godina, što znači od 10 do 15 godina, ili smrtna kazna. U takvoj situaciji, potpuno je jasno, pošto odredbe opšteg dela iz saveznog zakona ne dozvoljavaju izricanje smrtne kazne, da je u tom periodu, najstroža kazna koja je mogla da se izrekne učiniocu ova dva krivična dela bila kazna zatvora u trajanju od 15 godina. Imajući u vidu da su u pitanju dva krivična dela koja spadaju u grupu najtežih krivičnih dela, za koja se uvek propisivala najstroža kazna, a da je u ovom periodu za ta dela mogla biti izrečena samo kazna zatvora u trajanju od 15 godina, mogla bi se prilično argumentovano braniti teza da je u pitanju ozbiljan propust zakonodavca. Međutim, načelo zakonitosti, kao najvažnije krivično pravno načelo, ali i druga načela krivičnog prava ne dozvoljavaju sudovima da, pod bilo kakvim izgovorom, ili zbog bilo kojih 'viših' interesa, ispravljaju greške zakonodavca, ako je uopšte u pitanju greška. Čak i da jeste, u krivičnom pravu postoji neoboriva pretpostavka da je zakonodavac u tom trenutku hteo upravo tako kako je i propisao.
Бесплатно
Naknada nematerijalne štete - pojam, vrste i određivanje visine naknade
Статья научная
Pitanje naknade nematerijalne štete, možemo slobodno reći, je jedno od večnih pitanja u materiji obligacionog prava. Kada je reč o naknadi nematerijalne štete osnovni izvor pravnih odnosa u ovom segmentu je Zakon o obligacionim odnosima, koji je donet 1978. godine i koji je imao u vidu rešenja koja je kreirala sudska praksa u nedostatku pozitivnopravnih propisa iz ove oblasti. Mišljenja u vezi sa naknadom nematerijalne štete u pravnoj doktrini su bila podeljena. Što se tiče sudske prakse ona je bila dosta restriktivna. Danas više nije sporno ni u pravnoj teoriji ni u sudskoj praksi egzistencija prava na naknadu nematerijalne štete, ali pitanje određivanja njene visine i kriterijuma koje treba primeniti prilikom utvrđivanja visine pravične novčane naknade za pojedine vidove nematerijalne štete je i dalje sporno kako u pravnoj doktrini, tako i u sudskoj praksi. Pored ovog pitanja, pojavljuju se i nova sporna pitanja, a to su: krug subjekata koji imaju pravo na naknadu, oblici naknade nematerijalne štete, pitanje zastarelosti i dosuđivanje zakonske zatezne kamate, kao i pitanje nasleđivanja potraživanja po osnovu naknade nematerijalne štete. Sva ova pitanja autor razmatra u ovom radu, ne samo sa aspekta de lege lata, nego i de lege ferenda.
Бесплатно
Naknada nematerijalne štete prema zakonu o obligacionim odnosima
Статья научная
Dok se materijalna šteta, u pravnom smislu, može pojaviti u obliku oduzimanja, uništenja ili pogoršanja nekog imovinskog dobra ili pak umanjenja imovine ili sprečavanja njenog uvećanja, nematerijalna, neimovinska ili idealna šteta tiče se ličnog integriteta oštećenog. Zakon o obligacionim odnosima nematerijalnu štetu određuje kao nanošenje drugome fizičkog ili psihičkog bola ili straha. Pravo na naknadu nematerijalne štete predviđeno je za pretrpljene i buduće duševne bolove usled povrede prava ličnosti, smanjenja životne aktivnosti, naruženosti, povrede ugleda i časti, povrede slobode, smrti bliskog lica, u slučaju naročito teškog invaliditeta bliskog lica, krivičnog dela protiv dostojanstva ličnosti i morala, pretrpljenih i budućih fizičkih bolova, pretrpljenog i budućeg straha. U oblasti neimovinske štete osnovni odštetni rezultat je u pružanju satisfakcije, pošto potpuna i stvarna uspostava pređašnjeg stanja najčešće nije moguća. Način pružanja satisfakcije je određen u zavisnosti od vrste nematerijalne štete. U principu, satisfakcija se može odrediti u naturi i u novcu. Budući da sudije ne poseduju stručna znanja iz medicine, imajući u vidu specifičnost postupka koji se vodi radi dosuđenja naknade nematerijalne štete, uloga veštaka je od ključnog značaja u utvrđivanju bitnih činjenica koje određuju visinu štete.
Бесплатно
Статья
Бесплатно
Статья научная
Rad se bavi nasiljem u porodici, kao fenomenom koji postoji, ali kome se u mnogim zemljama i dalje ne poklanja dovoljna pažnja. Još uvek postoje zemlje, u kojima nasilje u porodici ne znači (pravno) zločin. Nasilje u porodici je ponašanje kojim jedan član porodice ugrožava telesni integritet, psihički integritet ili spokojstvo drugog člana porodičnog domaćinstva. Nasilje u porodici pojavljuje se u obliku: fizičkog nasilja, psihičkog nasilja, seksualnog nasilja i ekonomskog nasilja. U Republici Srbiji nasilje u porodici je, kao posebno krivično delo, priznato tek nedavno. Tada je regulisano prvo odredbama krivičnog zakona, a kasnije odredbama porodičnog zakona. Krivični zakonik je poznavao i ranije krivična dela protiv braka i porodice, ali posebno krivično delo nasilje u porodici uvedeno je tek 2003. godine, izmenama i dopunama ranijeg zakona. Porodično pravo je novim zakonikom iz 2005. godine uvelo u srpsko zakonodavstvo nasilje u porodici i zaštitu od nasilja u porodici.
Бесплатно
Статья научная
Nasilje u porodici je poslednjih godina postao veoma izražen problem. Raspoloživa saznanja ukazuju da nasilje u porodici ima veoma ozbiljne društvene i individualne posledice i da su njegove žrtve daleko češće žene i deca nego odrasli muškarci. Nasilje u porodici je izuzetno složena pojava. Nema jedinstvenog pogleda na krug ponašanja koja se smatraju nasilničkim. Nasilje u porodici najčešće podrazumeva fizičko zlostavljanje, a prema mišljenju nekih autora, seksualno zlostavljanje i psihičko nasilje redovni su pratioci fizičkog nasilja u porodici. Ukoliko se osvrt učini na uzroke ovako manifestovanog nasilničkog ponašanja, uviđa se da tranzicioni period karakteriše, između ostalog, visok stepen nestabilnosti i egzistencijalne nesigurnosti, pa su faktori koji dovode do ispoljavanja lepeze mogućnosti nasilničkog ponašanja u jednoj porodici su zaista brojni i veoma izraženi. Osnovna pažnja u radu usmerena je na odredbe Porodičnog zakona koje se odnose na navedenu materiju i Krivičnog zakonika koji uređuju krivično delo - nasilje u porodici, te Zakona o sprečavanju nasilja u porodici.
Бесплатно
Статья научная
U radu se razmatra pitanje prava manjinskih akcionara. Zakon o privrednim društvima je usvojio načelo jednakosti akcionara sa idejom da zaštiti prava manjinskih akcionara. Postoji više razloga za adekvatno zakonsko regulisanje prava manjinskih akcionara. Najvažniji od svih je ekonomski, jer se pružanjem zaštite manjinskim akcionarima povećava interes za osnivanje društva kapitala, povećava se stepen ulaganja i reguliše neometano naknadno otuđenje akcija. Pružanjem adekvatne zaštite manjinskim akcionarima privlače se investitori, sprečava se zloupotreba prava većine i ostvaruje načelo jednakosti akcionara proklamovano i prihvaćeno u svim pravnim sistemima. Zaštita prava manjinskih akcionara može se obezbeđivati neposredno, donošenjem odgovarajućih zakonskih propisa i posredno, putem odredbi akata akcionarskog društva (ugovora i statuta).
Бесплатно
