Вестник Алматинского технологического университета @vestnik-atu
Статьи журнала - Вестник Алматинского технологического университета
Все статьи: 1251
Тaмa нepкciбiндe олдaну шiн Aлмaты облыcындa ceтiн жaa пicкeн гpeк жaaыны жeмicaбын зepттeу
Статья научная
Бұл мaқaлaдa жaңa пicкeн гpeк жaңғaғының жeмicқaбын зepттeу нәтижeлepi бepiлгeн. Жeмicқaптың биологиялық бeлceндi зaттapы экcтpaкция әдiciмeн бөлiнiп aлынды. Экcтpaкция epiткiш peтiндe этaнол мeн cуды пaйдaлaнып, жapтылaй aвтомaтты Cокcлeт aппapaтындa жүpгiзiлдi. Бұл зepттeудiң мaқcaты жaңa пicкeн гpeк жaңғaғының жeмicқaбын қолдa бap фeнолды қоcылыcтapын экcтpaкция әдiciмeн aнықтaу болды жәнe болaшaқтa aлынғaн cығындыны жeтicпeйтiн тaғaмдық элeмeнттepдi бaйыту үшiн тaғaмдық қоcпa peтiндe пaйдaлaну жоcпapлaнудa. Cонымeн қaтap экcтpaкцияның оңтaйлы peжимдepi aнықтaлды, олapдa фeнолды қоcылыcтapдың бapыншa толық экcтpaкцияcы бaйқaлaды. Нәтижeciндe жaңғaқ жeмicқaбының ұнтaқтaу көpceткiшi фeнолды қоcылыcтapдың шығымынa тiкeлeй әcep eтeтiнi aнықтaлды жәнe зepттeу нәтижeci бойыншa 300 μm-гe дeйiн ұcaқтaлғaн жeмicқaп фeнолдық қоcылыcтapдың мaкcимaлды өнiмiн бepдi. Оңтaйлaндыpу нәтижeлepi 90% этaнолмeн экcтpaкциялaу кeзiндe экcтpaкция уaқыты 150 минутты құpaйтынын көpceттi, aл фeнолдық қоcылыcтapдың шығымы eң жоғapы болды, cонымeн қaтap «этaнол+cу» экcтpaгeнтiмeн 80/20 қaтынacындa экcтpaкция кeзiндe экcтpaкция уaқыты 120 минут болды, бұл cығындының мaкcимaлды шығымы болды. Жaңғaқ жeмicқaбы cығындыcының BHT, BHA жәнe TBHQ cияқты cинтeтикaлық aнтиокcидaнттapмeн caлыcтыpғaндa жоғapы aнтиокcидaнттық бeлceндiлiгi бap eкeнi aнықтaлды.
Бесплатно
Таам жне айта деу нерксібіні технологиясы
Статья научная
Соңғы жылдары түйіршікті сүзбе өнімдерінің технологиясының сапасын жақсарту, дайын өнімнің биологиялық және тағамдық құндылығын, сақтау мерзімін арттыру үшін өсімдік майын қосып жетілдіру перспективасы кеңінен қолданылуда. Жұмыс барысында зығыр майы қосылған түйіршікті сүзбе құрамының мөлшері анықталды, технологиялық сызба жасалды. Физика-химиялық және микробиологиялық өзгерістер зерттеліп, нәтижесінде алынған өнімнің энергетикалық көрсеткіші есептелді. (100 г өнімге 774кДж/178 ккал: майлар 10,42 г (52%); ақуыз 18 г (40%);көмірсулар 3,3 г (8%)).
Бесплатно
Таамды жне биологиялы ндылыы жоары композитті рамнан дайындалатын бидай наныны сапасын анытау
Статья научная
В данной статье приведен способ получения полноценного хлеба из цельносмолотого зерна на основе композитной муки. Полученные результаты доказывают целесообразность исполь-зования выбранного объекта исследования композитной смеси из цельносмолотых злаковых культур для улучшения качества и повышения пищевой ценности хлеба. Исследованием было установлено, что в приготовленном готовом хлебе из смеси 20% глютена, ячменя, гречихи увеличилось содержание белка на 17,5%, жира на 46,4% углеводов на 42,3%. Было обнаружено, что содержание витаминов в хлебе увеличилось на 40,1%, а минераль-ный состав увеличился в два раза.
Бесплатно
Табии бояыштар олданылан тоыма материалдарыны тстік асиеттерін зерттеу
Статья научная
Әр түрлі мақсатта қолданылатын тоқыма материалдарын бояудың экологиялық таза технологиясын жасау, зиянсыз шығын материалдарын, атап айтқанда өсімдік тектес бояғыштарды қолдану арқылы технологиялық процестерді өзгерту арқылы жүзеге асырылады. Өсімдік тектес бояғыштар адам табиғатына қолайлы, биологиялық ыдырайды, сонымен қатар көпшілігі бактерияға қарсы және емдік қасиеттерге ие. Бұл жұмыстың мақсаты табиғи өсімдіктер негізінде алынған бояғыштардың колориметриялық қасиеттерін зерттеу және математикалық модельдерін жасау. Тоқыма материалдарын бояуға арналған бояғыштар пияздың қабығы, түймешетен, шәйқурай және жаңғақ қабығы сығындылары негізінде алынған. Сонымен қатар бояғыштар құрамына қасиетін жақсартқыш толықтырғыш коспалар ретінде алюмокалий тұзы және мыс сульфаты қолданылған. Алынған бояғыштардың колористикалық қасиеттерін зерттеу Konica Minolta cm-3600d құрылғысының көмегімен 360-700 нм түстік координаттарында жүргізілді. Зерттеу нәтижелері тоқыма материалдарының бояу сапасын, бояғыштардың құрамын, табиғи бояудың қасиеттерін жақсартқыш қоспаларды қолданудың жоғары тиімділігін көрсетті. Колористикалық зерттеулердің нәтижелері бойынша регрессия теңдеулері және матаның түс қарқындылығына бояу тереңдігі және түстің шағылуының әсерін сипаттайтын математикалық модельдер құрылды. Табиғи бояғыштардың түстерінің кеңейтілген реңктерінің арқасында оларды тоқыма өнеркәсібіне енгізу өзекті міндет болып табылады. Қасиеттері жақсартылған табиғи бояғыштарды қолдану өнімдердің гигиеналық қасиеттерін жақсартуға және әрлеу процесінің экологиялық тазалығын арттыруға мүмкіндік береді.
Бесплатно
Табии тттілeндіргіштeрі бар eшкі стінeн дайындалан йoгуртты рeцeптурасын жeтілдіру
Статья научная
Мақалада eшкі сүтінeн дайындалған йoгурттың oрганoлeптикалық, физика-химиялық көрсeткіштeрінe талдау жүргізіліп, өнімнің құрамындағы биoлoгиялық бeлсeнді жәнe тағамдық қoспаларды анықтау үшін жүргізілгeн зeрттeулeрдің нәтижeлeрі көрсeтілгeн. Зeрттeу жұмысының мақсатытабиғи тәттілeндіргіші бар eшкі сүтінeн жасалған йoгурт рeцeптурасын жeтілдіру. Тазартылған ақ қантты табиғи тәттілeндіргіштeрмeн алмастыра oтырып, eшкі сүтінeн йoгурт дайындалып, oның oрганoлeптикалық жәнe физика-химиялық көрсeткіштeрі зeрттeлді. Бұл жұмыстың практикалық маңыздылығына тoқталсақ: қант қалыпты мөлшeрдe тұтыну ағзаға пайдалы, яғни қан айналымын қалпын кeлтіругe, ми прoцeсінің бeлсeнділігін арттыруға ықпал eтeді жәнe энeргия көзі бoлып табылады. Бірақ шамадан тыс тұтыну сeміздіккe әкeлeтінінін, сoнымeн қатар жүрeк-қантамыр ауыруларын, диабeт жәнe қатeрлі ісік ауруларын тудыратынын eскeрсeк бұл күрдeлі мәсeлeнің бірі жәнe oны шeшу үшін рeцeптураға сәйкeс ақ қанттың oрнына ағзаға зиянсыз, өсімдік тeктeс тәттілeндіргіштeр қoлдана oтырып, қантсыз eшкі сүтінeн йoгурт алу әдісі ұсынылады. Табиғи тәттілeндіргіштeр қoсылған йoгуртты дайындау прoцeсінің парамeтрлік сұлбасы ұсынылған. Стeвия мeн эритритoл сығындылары қoсылған eшкі сүтінeн жасалған йoгурттың oрганoлeптикалық көрсeткіштeрі мeн физика-химиялық қасиeттeрі йoгурттарға қoйылатын талаптарға сәйкeс кeлeтіні анықталды. Зeрттeулeр нәтижeсіндe эритритoл мeн стeвияның табиғи тәттілeндіргіштeрін қoлдана oтырып eшкі сүтінeн дайындалған йoгуртты өндіру тeхнoлoгиясы жасалды, тағамдық жәнe биoлoгиялық құндылығы жoғары өнім алынды.
Бесплатно
Табии шжы абытарыны физика-химиялы крсеткіштерін анытау
Статья научная
Ет өнімдерінің ішіндегі сүйікті тағамдардың бірі - шұжық. Кез-келген дүкенде шұжық өнімдерінің кең ассортименті ұсынылған және сапасы мен бағасы бойынша талаптарға жауап беретін шұжық- тардың көптеген сорттары бар. Бұл жерде шұжық орамы маңызды рөл атқарады. Бүгінгі таңда біздің орау нарығымызда отандық өндірушілердің шетелдік өндірушілермен бәсекелесуге барлық мүмкіндіктері бар. Табиғи қабыққа ерекше назар аудару керек. Жүргізілген зерттеулер бойынша, тұтынушылардың көбісі шұжықты табиғи қабықта деликатес деп санайды. Шұжық табиғи қабықта бұл толығымен таза табиғи өнім, сондықтан экологиялық таза. Зерттеулер нәтижелері бойынша табиғи шұжық қабығына органолептикалық, физика-химиялық, дәрумендік, аминқышқылдық, май қышқылдық және микробиологиялық көрсеткіштері анықталды. Табиғи қабық шұжық өнімдерін өндіруде табиғи өнімді сыртқы әсерлерден қорғайды, тағамдық құндылығын арттырып шұжық өнімдерінің мінсіз құрамдас бөлігі болып табылады. Жұмыста ғылыми әдебиеттерден шұжық өндіру технологиясы туралы ақпарат жиналып талданды. Жасанды және табиғи сияқты екі шұжық қабығына салыстырмалы талдау жасалды. Қаржыландыру көзі ұсынылған зерттеулер Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы Министрлігі қаржыландыратын BR10764970 «Дайын өнімнің ассортиментін кеңейту және шикізат бірлігінен шығу, сондай-ақ өнім өндірісіндегі қалдықтар үлесін азайту мақсатында ауыл шаруашылығы шикізатын терең қайта өңдеудің ғылымды қажетсінетін технологияларын әзірлеу» 2021-2023 жылдарға арналған бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде орындалды.
Бесплатно
Тама нерксібі ксіпорындарында ксіпкерлік туекелді тмендетуді негізгі баыттары
Статья научная
Бұл мақалада: тәуекел түрлері мен оны талдау әдістері және кәсіпкерлік тәуекелді бағалау және төмендету жолдары қарастырылған. Қазіргі таңда экономистердің пікірінше, кәсіпкерлік тәуекелді анықтау және басқару рөлінің маңыздылығын нығайту Қазақстандық экономиканың тұрақты дамуына жетудің маңызды міндеттерінің бірі болып табылады. Мақалада автор тарапынан қаржылық және өндірістік тәуекелді басқару бойынша жан-жақ-ты теориялық зерттеулер жүргізіліп, «ФудМастер Компаниясы» ЖШС - нің қаржылық жағда-йына талдау жасалынып, тәуекелді басқару жүйесін жетілдіру бойынша шаралар ұсынылды.
Бесплатно
Тама німдерін айнату процесіндегі жылу жне масса алмасу
Статья научная
Тамақ өнімдерін қайнату процесін есептеу үшін жылу және масса алмасу теориясын қолдану мәселелері қарастырылған. Бұл кезде өнім немесе дайындама материалдық нүкте деп қарастырылады. Дифференциялдық теңдеуді шешу арқылы өнімнің теориялық жолмен дайындалу уақытын анықтауға болады.
Бесплатно
Тама німдерін капсулалауа арналан ондыры
Статья научная
Бұл мақалада тамақ өнімдерін капсулалауға арналған қондырғы көрсетілген. Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, халықты негізгі тамақ өнімдерге деген қажеттілігін тұрақты қанағаттандыру, кез-келген мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуінің басты бағыттарының бірі болып табылады. Қажетті ортада еритін, емдік әсерін сақтайтын және тұтынушының талаптарына сәйкес келетін (пайдалану ыңғайлылығы, тиімділігі, қолайлы құны) қасиеттері мен сипаттамалары бар жоғары сапалы капсулаларды алу мәселесі әлі күнге дейін ашық күйінде қалып отыр. Микрокапсула алуға арналған қондырғы осындай бөлшектерден жасалды: олар қуат блогы Mercury ATX Switching Power Supply-450W; аквариумды трубка; әйнек жуғыш сорғы; ажыратқышы бар айнымалы резистор 10 кОм; dc-dc тұрақты кернеуді төмендететін тұрақтандырғыш, модуль LM2596S; желатин, натрий альгинат ерітіндісі; электромагниттік араластырғыш; су бүркуге арналған пластикалық бүріккіш (форсунка); кальций хлориді ертіндісі. Капсулалау процесінің көптеген технологиялары бар. Капсулаларды тамшылату, дисклі шашырату әдістерімен алуға болады. Бұл жұмыста капсулалау материал ретінде натрий альгинаты, желатин таңдалды. Гель түзетін қоспаның сулы ерітіндісі ретінде натрий альгинаты қосылған желатин ерітіндісі қолданылды. Ең жақсы нұсқа-құрамында 0,5% алгинат және желатин бар капсулалардың құрамы, ерітінді 40°C температурада қолданылуы керек. Капсулалар тамшылы әдіспен алынды. 0,5% натрий альгинаттан алынған капсулалар жұмсақ, беті тегіс болып шықты, орташа мөлшері 2,0×10-3м болды.
Бесплатно
Таматандыру ксіпорындарындаы ызметтерді сапасын жетілдіру жолдары
Статья научная
Аталған мақалада Қазақстандағы қоғамдық тамақтандыру орындарында көрсетілетін қызмет көрсету сапасын жетілдіру жолдары, ерекшеліктері және қызмет көрсетуші персоналдың біліктілігі төңірегіндегі мәселелер қарастырылды. Кәсіпорындағы қызмет сапасының төмендеуіне қатысты Ресейлік бизнес - тренер және қонақжайлық-сервис мәселесіндегі консультант Н.Еремееваның берген элементтеріне өзіндік жетілдіру және жаңашылдықты енгізу кеңестері қарастырылды.
Бесплатно
Тағам өндірістерінің объектілері мен үдерістерін компьютерлік модельдеу
Статья научная
Тағам өндірістеріндегі объектілер мен процестерге математикалық модельдеуді кеңінен қолдану қажеттілігі көрсетілген. Объектілер мен процестерді компьютерлік модельдеудің мысалдары және математикалық модельдердің негізгі процестері келтірілген. Лимон, Апорт, Столовка алмаларынан берілген параметрдегі композитті шырын алу мысалы келтірілген. Нәтижесінде, Microsoft Excеl бағдарламасында перспективті-норма- тивті модельдеу әдісін қолдану арқылы титрлеу қышқылдығы 0,3%, С дәрумені 0,02% болатындай шырындардың қосылатын пайыздары есептелді.
Бесплатно
Текстиль материалдар асиетіне золь-гель композициясыны серін зерттеу
Статья научная
Антимикробты целлюлозды текстиль материалы берілген жаңа тәсілмен дайын-далды. Золь-гель әдісімен алынған целлюлозды текстиль материалдың антимикробтық белсенділігін тексеруде берілген композиция текстиль материалының қасиетіне әсері қарастырылды. Зерттеу барысында берілген золь - гель композициясы зерттелген үлгілердің ауа өткізгіштік, беріктік және қыртыстану қасиеттеріне айтарлықтай әсерін тигізбейді. Тәжірибелік маңызы жүргізілген зерттеулер бойынша берілген материал тұрмыста және төтенше жағдайдағы талаптарда, қауіпті вирустар мен бактериялармен күресу кезінде қолдануға болады.
Бесплатно
Тележргізушілерді телеарна бейнесін жобалау процесін зерттеу
Статья научная
Берілген ғылыми мақалада тележүргізушілердің телеарна бейнесін жобалау процесі зерттелген, сонымен қатар тележүргізушілер киіміне қойылатын талаптар қарастырыл-ды, киімдерінде тасымалданатын бөлшектердің үйлесімділігін және түрлендіру әдістерінің талаптары жобаланды, дикторлардың телеарна алдындағы бейнесін жобалау процесі қалыптастырылды.
Бесплатно
Тепловизионное обследование как способ технической диагностики теплопотерь в зданиях и сооружениях
Статья
Бесплатно
Статья научная
В данной статье обсуждаются некоторые свойства и пути создания композиционных пленок на основе тройной композиции из алициклического полиимида (ПИ), полиэтилентереф-талата и полиэтиленгликоля (ПЭТФ и ПЭГ). Исследования показали, что композиции на основе ПИ, содержащие 0,1-1 мас. % ПЭТФ и 0,75-2 мас.% ПЭГ, обладают более высокими термически-ми свойствами в сравнении с исходным ПИ. Температура начала разложения этих пленок на 20-35 оС превышает аналогичные значения исходного алициклического ПИ. Показано, что разрабо-танные тройные композиции на основе алициклического ПИ, ПЭТФ и ПЭГ обладают улучшен-ными термическими и физико-механическими свойствами. Композиционные материалы могут использоваться в электротехнической отрасли в качестве диэлектрического материала.
Бесплатно
Техникалы жоары оу орындары студенттеріні физика бойынша оу жетістіктерін арттыру
Статья научная
The article analyzes the state of the educational achievements of students in physics engineering and technology universities, the possibility of raising them, the levels of physical assimilation of knowledge and ways to improve them. The practical significance of the article is to develop science-based guidelines for teachers and students to improve academic achievement in physics. The material in this study can be used in all kinds of works of technical and technological universities, related to enhancing and assessing students' educational achievements in physics.
Бесплатно
Технологии очистки сточных вод и инвестирование проектов по их использованию
Статья научная
В статье обсуждены основные экологические и экономические проблемы, связанные с использованием различных технологий очистки сточных вод, а также пути инвестирования проектов по очистке сточных вод.
Бесплатно
Технологии производства безглютенового хлеба и национального мучного продукта теста для бешбармака
Статья научная
В статье представлены данные по подбору и биохимическому составу муки из злако вых и бобовых культур, не содержащих глютен, для производства безглютеновых хлеба и национального мучного продукта. Новизна исследований заключается в изучении влияния пи щевых добавок и улучшителей на качество разработанных безглютеновых изделий. Для практического применения предложены рецептуры безглютенового хлеб а и теста для бешбармака.
Бесплатно
Технологическая линия производства сафлорового масла
Статья научная
Данная статья посвящена разработке малогабаритной линии по производству сафлорового масла в фермерских хозяйствах и малых предприятиях зерноперерабатывающей промышленности. В составе линии применяется сепаратор - прицепникоотборник оригинальной конструкции: в каналах сепарирования, образованных зигзагообразными отражателями в процессе виброударного самосортирования разделяются сафлор и прицепник широколистный. Достижению высокого качества конечного продукта непосредственно способствует 99%-ная степень очистки сафлора от примесей, в том числе от трудноотделимых, типа прицепника широколистного.
Бесплатно
