Статьи журнала - Вестник Алматинского технологического университета

Макарон німдеріні биологиялы ндылыын арттыру дістері

Изтаев А.И., Дарибаева Г.Т., Изтаев Б.А., Козыбаев А.К.

Статья научная

Расширение ассортимента пищевых продуктов, обогащенных функциональными ингре-диентами и благоприятно действующих на здоровье людей, является решением вопроса воспол-нения нехватки незаменимых аминокислот в рационе питания человека. Из тритикале сорта «Таза» можно производить новый ассортимент макаронных изделий повышенной биологичес-кой ценностью. Основным направлением нашего исследования является производство нового ассортимента макарон с высоким содержанием биологических активных веществ за счет внесения в состав макарон продуктов переработки перспективных сортов зерна тритикале отечественного производства, так как они являются высокопотенциальным сырьем для ма-каронного производства. В результате исследований установлено, что добавляя данные ком-поненты в макаронную муку можно увеличить массовую долю аминокислот в готовых изделиях: аргинина на 0,27%, лизина на 0,15%, пролина на 0,55%, глицина на 0,36%, а долю белка на 2,3%.

Бесплатно

Макарон німдеріні рылымын зерттеу

Каримова Г.К., Машанова Н.С., Мухамбетов Г.М., Ниязбекова Р.К., Смагулова М.Е., Сатаева Ж.И., Ибжанова А.А.

Статья научная

Бұл мақалада макарон өнімдерін өндірудегі майлы күнжараның құрылым қасиеттері қарастырылады. Зерттеулер жүргізу кезінде жоғары сұрыпты бидайды асқабақ, соя, жержаңғақ, күнбағыс және зығыр күнжарасын ішінара ауыстыру жүргізілді. Асқабақ, соя, жержаңғақ, күнбағыс және зығыр күнжарасын қосу шикізаттың әртүрлі дәрумендермен қаныққандығына байланысты. Зерттеу барысында зерттелетін күнжараның аминқышқылдарының құрамы, макарон қоспаларының реологиялық және физика-химиялық көрсеткіштері қарастырылды. Алынған нәтижелер стандарттау құжаттарында және Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламенттерінде белгіленген талаптарға сәйкес келеді. Зерттеулер көрсеткендей, майлы күнжараны қосу макаронның реологиялық және технологиялық параметрлерін төмендетпейді. Сапа көрсеткіштері КО ТР 021/2011 «Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы», КО ТР 022/2011 «Тамақ өнімдері оны таңбалау бөлігінде», КО ТР 029/2012 «Тағамдық қоспалар, хош иістендіргіштер және технологиялық көмекші құралдар қауіпсіздігінің талаптары», нормативтік-техникалық құжаттарға ГОСТ 31743-2017 «Макарон өнімдері. Жалпы техникалық шарттар», ГОСТ 31964-2012 «Макарон өнімдері. Қабылдау ережелері және сапаны анықтау әдістері», ГОСТ 8057-95 «Соя тағамынан жасалған күнжара. Техникалық шарттар», ГОСТ 11201-65 «Жержаңғақ тағамы. Техникалық шарттар», ГОСТ 80-96 «Күнбағыс күнжарасы. Техникалық шарттар», ГОСТ 10974-95 «Зығыр күнжарасы. Техникалық шарттар».

Бесплатно

Малая механизация ручной швейной машины для выполнения на ней работ в технике «Фильц»

Каламбаев О.С., Шкунова Л.В.

Статья научная

Произведена разработка малой механизации для выполнения технологии изготовления изделий в технике «фильц» и дана конструкторская документация для её создания, что имеет практическую значимость и новизну. Основные положения разработки проводились в четыре этапа с описанием работ. В ходе исследований по переделке ручной швейной машинки были сделаны следующие выводы: установленный счётчик числа проколов позволяет контролировать частоту проколов на различных участках изделия, блок с иглами может состоять из разного количества игл разного диаметра.

Бесплатно

Масары майын бастапа тазарту технолиясынны мселелерін шешу жолдары

Искаков Б. М., Какимов М. М., Сатаева Ж. И., Мурсалыкова М. Т.

Статья научная

Соңғы кезде мақсары өнімдеріне деген сұраныс жылдан жылға өсуде, оған егістік алқаптарының артуы мен мақсары майын тұтынушылар арасындағы танымалдылығы. Ғылыми-зерттеу жұмыстары негізінде мақсары майын өндірудің технологиялық желісі қарастырылды. Нәтижесінде мақсары майын өндіру технологиясының терең зерттелмеуі мен кең қолданыс таппауына байланысты, көптеген мәселелер шешімін таппауда. Мысалы үшін бастапқы тазарту жұмыстары өзекті және оны айқындау мақсатында престен кейінгі тазартылмаған мақсары майын тазарту технологиясы зерттелді және престен кейінгі тазартылмаған мақсары майының сынамасы арнайы зертханаға берілді. Туындаған мәселелерді шешу үшін престен кейінгі тазартылмаған мақсары майын тазартудың тіиімді жолы ұсынылып, сүзу-тұндыру центрифугасы жетілдірілді.

Бесплатно

Масары тымыны физика-механикалы асиеттеріні ерекшеліктері

Еркебаев М.Ж., Кадирбаев М.К., Матеев Е.З., Изимбетова Н.О.

Статья научная

Осы мақала мақсары тұқымының физика-механикалық қасиеттерін зерттеуге арналған. Негізінен мақсарыны азыққа пайдаланылатын май (дәмі жағынан шемішке майына ұқсас) жасалатын тұқым алу үшін өсіреді және техникалық мақсаттарда пайдаланады.

Бесплатно

Мата иіру ндірісіні алдытарын пайдалануды санды жне сапалы крсеткіштерін баалау

Нрмхамбетова Б.Т., Омарбекова М.Т., Сарбасова Г., Білдаев С.Т., Кадникова О.Ю.

Статья научная

Қазақстан Республикасының Тоқыма өнеркәсібінің экологиялық проблемалары негізінен өндіріс қалдықтарын кәдеге жаратуға және қайта өңдеуге, сарқынды суларды тазартуға, айналмалы сумен жабдықтау жүйесін құруға, жұмыс аймағының ауасын шаңнан тазартуға және т. б. Байланысты.Төмен сұрыпты мақтадан жасалған иірімжіпті және өндіріс қалдықтарын өндіру тоқыма кәсіпорындарының жұмыс істеуінің экономикалық тиімділігіне әсер ететін саланың өзекті проблемаларының бірі болып табылады. Иіру өндірісінің қалдықтарын және иірудің пневмомеханикалық тәсілі бойынша үлкен сызықтық тығыздықтағы иірімжіпті өндіру кезінде төмен сұрыпты шикізатты пайдалану өнім бірлігінің өзіндік құнын төмендетуге мүмкіндік береді.Иіру өндірісінің қалдықтары мен төмен сұрыпты шикізат салынған иірімжіп матаға айтарлықтай механикалық жүктемелерді талап етілмейтін тұрмыстық, бірқатар техникалық, жадағайлық және киім маталарын, сондай-ақ жиһаз және аяқ киім өнеркәсібі үшін мақта мен ватинді дайындау кезінде пайдаланылады. Жұмыста «Мақта» АҚ мысалында мақта үлгісіндегі иірімжіпті өндіру кезінде иіру өндірісінің қалдықтарын пайдалану технологиясын әзірлеумен байланысты мәселелер қарастырылған.

Бесплатно

Мата матасыны ттынымды асиеттерін жасарту масатында полимер композициясын пайдалану

Буркитбай А., Назарбаева А.К., Какенова Ж.К.

Статья научная

Зерттеу жұмыстарының нәтижесінде текстиль бұйымдарының қыртыстануын төмендетіп, тұтынымдық қасиеттерін арттыру мақсатында полиэтиленгликоль, малеин қышқылы және мочевина негізінде жаңа аппрет құрамы алынды. Ұсынылған полимер композициясында өңделген мақта матасының өңделмеген үлгіге салыстырғанда қыртыстанбау қасиеті 1,8 есеге, беріктік қасиеті 1,2 есеге артқаны дәлелденді. Зерттеу нәтижесін Оңтүстік-Қазақстан аймағындағы мақта мата өндірісі өнеркәсіптерінде және басқа да текстиль өнеркәсіптерінде пайдалану жоспарланған.

Бесплатно

Математическая модель пекарной камеры

Мазулевский С.Ю., Журынбаева М.А., Ким Е.И.

Статья научная

В статье представлена математическая модель пекарной камеры в виде передаточных функций. Осуществлен математический анализ теплового режима камеры для выпечки хлеба с целью исследования и разработки АСУ тепловым режимом пекарной камеры. Выявлено что, достаточно представить математическую модель для одного обобщенного звена, эквивалентного по своим характеристикам данному типу печи.

Бесплатно

Математические модели сушки макаронных изделий

Джамашева Р.А., Дараева Г.Д.

Статья научная

В статье согласно структурной схеме определены выражения передаточных функций для дальнейшего выбора способа регулирования режимов сушки и построения системы автоматического управления. Актуальность работы заключается в разработке математической модели сушильных установок по каналам, связывающим изменения параметров материала и сушильного агента (воздуха) с изменением притока теплоты.

Бесплатно

Математический анализ величины конструктивных прибавок защитного костюма кинолога

Мокеева Н.С., Бунькова Т.О.

Статья научная

Рассмотрены проблемы проектирования костюма полной защиты кинолога-фигуранта. Предлагается математическая модель оптимизации величины конструктивных прибавок для прогнозирования и поиска рациональной конструкции СИЗ тренера-кинолога с высокими эргономическими свойствами.

Бесплатно

Математическое моделирование динамического взаимодействия стержня с деформируемой средой

Тойбаев С.Н., Акимханова А.А.

Статья научная

В данной статье развиваемый подход применяется для вывода уравнений колебания круглых стержней с учетом вязкости материала стержня, влияние окружающей среды и температуры. Получены точное и приближенное уравнения крутильного и продольного колебаний круглого стержня. При описании стержня, находящегося в деформируемой среде, рассматриваются три условия контакта: отсутствие трения (гладкий контакт), трение между стержнем и средой по закону Кулона и жесткий контакт.

Бесплатно

Математическое моделирование процесса прокалывания кожуры дыни

Медведков Е.Б., Андреев И.Г.

Статья научная

Статья посвящена изучению процесса прокалывания кожуры дыни с целью расчета конструкции и создания установки для очистки дыни от кожуры и ее нарезки на куски заданного размера, отличающейся простотой изготовления, малой энерго- и материалоемкостью и, следовательно, низкой себестоимостью. Методом ортогонального композиционного планирования эксперимента была построена математическая модель процесса прокалывания кожуры дыни и получено уравнение регрессии, адекватно описывающее эксперимент. Результаты проведенных исследований процесса прокалывания кожуры дыни легли в основу расчета конструкции устройства для очистки дыни от кожуры и ее резки на куски заданного размера. Опытный образец машины был изготовлен и апробирован в условиях ТОО «Плодоконсервный завод «Южный»».

Бесплатно

Математическое моделирование состава поликомпонентных продуктов

Тлевлесова Д.А., Крученецкий В.З., Кулажанов Т.К., Нуржумаев О.Н., Нугманов Ж.А.

Статья научная

Статья посвящена разработке математической модели состава плавленых сыров, учитывающей не только основные компоненты, но и технологические параметры, режимы при их производстве. Приведены результаты моделирования и экспериментальной оценки ее адекватности, влияния на качественные показатели полученного сырного продукта. Результаты моделирования прошли апробацию при изготовлении опытных партий плав-леного сыра, превосходящего по качественным показателям контрольные образцы.

Бесплатно

Математическое описание процесса очистки зерна на экспериментальной установке

Аскаров А.Д., Медведков Е.Б., Кайрбаева А.Е., Насруллин Г.Ш.

Статья научная

Для очистки зерна от легких примесей и пыли используют машины с пневматическими системами. Современные зерноочистительные машины для предварительной очистки от легких примесей и пыли с пневматической системой по своим эксплуатационным качествам не в полной мере отвечают возрастающим требованиям современного сельскохозяйственного производства. В статье представлены принцип работы и математическое описание, которые позволяют определить основные параметры установки. В данной работе был использован аналитический метод исследования на основе анализа дифференциальных уравнений, описывающих процессы очистки зерна от легких примесей и пыли. Для разработки математической модели применен метод построения математических моделей Лагранжа. На основе этой модели была построен ряд уравнений, которые характеризуют: переход потенциальной энергии массы зерна в кинетическую энергию зернового потока; динамическое уравнение равновесного падения зернового потока; объемный расход потока воздуха в межзерновом пространстве, а также уравнение, позволяющее определить потери давления в воздушном потоке, проходящем через жалюзи и среднюю скорость падения зерен. Учитывая выше-названные уравнения, построена математическая модель в виде системы уравнении. Данная матема-тическая модель позволяет определить основные конструктивные параметры новой установки: геометрические размеры рабочей зоны, а также энергетические затраты на процесс очистки зерна. Внедрение разработанной установки в приемных пунктах элеваторов позволяет повысить эффективность очистки зерна от легких примесей и пыли при небольших удельных затратах.

Бесплатно

Математическое описание процессов, протекающих при активном вентилировании зерна

Остриков А. Н., Нурахметов Б. К., Аскаров А. Д., Медведков Е. Б.

Статья научная

Предметом исследования является процесс активного вентилирования зерна пшеницы при переменном теплоподводе. Цель работы - математическое описание характера потоков вещества и энергии в процессе активного вентилирования зерна пшеницы. Благодаря выбранной оригинальной конструкции узла отвода отработанного теплоносителя, выполненного в виде сетчатой спиралевидной трубы, добились оптимизации гидродинамической обстановки в слое высушиваемого зерна. Разработанная математическая модель, как математическое описание, состоит из уравнений материального, теплового балансов, уравнений гидродинамики в установившемся и неустановившемся состояниях. Данная математическая модель представляет собой основу для создания материальной модели процесса и проведения эксперимента с последующей обработкой данных. В результате можно получить критериальные уравнения процессов, позволяющих сравнительно просто рассчитать процессы при различных технологических режимах.

Бесплатно

Мақсары дәнін өңдеуге дайындаудың перспективті желісі

Е.З. Матеев, А.А. Усманов, С.В. Шахов, Д.Б. Шалгинбаев, К.К. Бухарбаева

Статья научная

Осы жұмыста мақсары дәнін өңдеуге дайындауға арналған, тиімділігі жоғары болатын желінің жаңа сызбасы ұсынылады. Ұсынылып отырған желінің артықшылығы сол, фотосепаратордың алдында ажарлағыш машина мен дуоаспиратордың қосымша орнатылуы шашақтарын бөліп алуға, одан кейінгі спектрлік нүктелік талдауды әлдеқайда тиімді жүргізу үшін тұқымның қатты қабат түріндегі қабықшасын жоюға мүмкін береді, аталмыш талдау химиялық құрамы мен түсінің негізінде дәндерді фотосепараторда сұрыптау мақсатында дәннің құрамын анықтайды. Тас жинағыштан кейін физикалық қасиеттері жағынан шамалас болатын өнімдерді бөлуге арналған дірілді сепаратордың, дуоаспираторы бар ажарлағыш машинаның, фотосепаратор мен ылғал-жылулық өңдеуге арналған аппараттың ретретімен орналастырылуы мақсарыны қоспалардан тиімді бөлудің және оны қайта өңдеуге дайындаудың технологиялық процесін қарқынды етеді.

Бесплатно

Мақсары тұқымын себер алдында өңдеудің перспективті әдісі

Е.З. Матеев, В.М. Поздняков, А. Усманов, А. Зеленко, Д.Б. Шалгинбаев, С.З. Матеева, Г.К. Карманова, К.К. Бухарбаева

Статья научная

Мақалада авторлар бірегей вибросепараторда неғұрлым толыққанды тұқымдарды іріктеуден тұратын сафлор тұқымдарын себу алдында өңдеудің перспективалы тәсілін ұсынды. Бастапқы вибросепараторда өңдеу нәтижесінде өнгіштігін зерттеуге түскен тұ- қымдық материалдан жеңіл, орташа және ірі үш фракция алынды. Зертханалық және дала- лық жағдайларда бастапқы және тығыз фракциядағы сафлор тұқымдарының өнгіштігін анықтау бойынша тәжірибелік зерттеу жүргізілді. Тығыз фракциялы сафлор тұқымының бастапқы партияның тұқымдарымен салыстырғанда, алдын ала өңдеусіз жоғары өнгіштігі бар екендігі анықталды. Бастапқы және тығыз фракциядағы тұқымдарды себу алдында өңдеу нәтижесінде 1000 тұқымның массасы 4,72 г – ға, табиғи – 53,49 г/л – ға, өсу энергиясы - 7% - ға және өнгіштігі - 9% - ға өсті.

Бесплатно

Мейманхана кешені ызметіні экономикалы тиімділігіне талдау

Сарсебаева А.М., Есайдар У.С.

Статья научная

Бұл мақалада еліміздегі қонақүй қызметін арттыру мәселесінің үлкен орынға ие болуы және қонақжайлылық индустриясында қонақ үй саласында персоналдың стильін құру, квалификациялы білікті жұмыскерлерді дайындау - халықаралық қатынас пен байланыстағы, республика аумағындағы өзекті мәселелер қарастырылған. Қазақстан деңгейін қолдаудағы қонақ үйлік туристік индустриясын дамытуға бағытталған барлық мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыруда тәжірибелік ұсыныстар берілген. Өткен ХХ ғасыр мен ХХІ ғасырдың бірінші онжылдығы туризмнің даму жолында көптеген оқиғалар мен құбылыстарға толы болды. Бүгінгі туризм әлем экономикасындағы маңызды әлеуметтік-экономикалық тармақтарын басқарып, халықаралық деңгейдегі экономикалық байланысын дамуына зор ықпал етуде.

Бесплатно

Мектеп жасындаы балаларды таматандыру шін сімдік ауызын осып пісірілген шжы технологиясын жетілдіру

Али М.., Токаев С.Д., Лтайлы С.

Статья научная

Мақала мазмұны қазіргі таңдағы барлық қоғам салауатты өмір салтын насихаттайтындығымен тығыз байланысты. Бұл ұғымға ет өнімдерінің ерекше маңызы бар - дұрыс тамақтану да саналады. Өнімнің рецептурасын өндіру барысында негізгі шикізат көзі ретінде құс еті және де өсімдік ақуызы ретінде жасымық ұны қолданылады. Зерттеу барысында жасымық ақуызды шикізатты пайдалану кезінде, ет эмульсияларының тұрақтылығының артуы, ал май үлесі төмендегені және өнімдердегі ақуыз үлесі артқандығы анықталды, бұл холестерин құрамының және өнімдердің жалпы энергетикалық құндылығының төмендеуін қамтамасыз етеді. Бұл ретте өнімдердің амин қышқылдық құрамы теңгеріледі, консистенция жақсарады, шығымы ұлғаяды. Зертханалық зерттеу барысында ұсынылған өнімнің ақуыз, май, көмірсу үлесі, ылғал және нитриттің массалық үлесі анықталды. Жасымық ұны қосылған өнімнің үлгісі құрылып, органолептикалық зерттеуден өтті.

Бесплатно

Мемлекеттік тілді йретуді инновациалы тсілдері

Баймуратова А.Ж.

Статья научная

Мақаланың көкейкестілігі: техникалық жоғары оқу орындарында оқитын студенттерге өзге тілді меңгертудегі жаңа әдістемелік тәсілдерді пайдаланудың маңыздылығы қарастырылады. Зерттеудің нәтижелері: Өзге тілді аудиторияларда мемлекеттік тілді меңгертуде педагогикалық жаңа әдіс-тәсілдерді қолдануға байланысты іс-тәжірибелерді таратып, техникалық жоғары оқу орындарында білім беретін оқытушылардың тәжірибесіне енгізу қажет.

Бесплатно